شكست انحصار در اتحاديه

انتخابات پارلمان اروپا كه از روز پنجشنبه آغاز شد روز يكشنبه در نهايت به پايان رسيد و همه آرا در يك واحد انتخاباتي مستقل گردآوري و نتايج در نهايت به صورت رسمي اعلام شد. اگر طبق روال گذشته به انتخابات پيشين اروپا نگاه كنيم نتايج تا حدي قابل پيش‌بيني بود. سوسياليست‌ها و راست‌هاي ميانه‌رو اكثريت را به دست مي‌آورند و راست‌هاي افراطي نيز بار ديگر تلاش مي‌كنند نشان دهند كه نفوذ زيادي در اروپا پيدا كردند. اما اگر وارد جزييات نتايج انتخابات پارلمان اروپا شويم شاهد آن هستيم كه شرايط تا حدي تغيير كرده است. در حال حاضر اگر راستگرايان ميانه‌رو و سوسيال‌دموكرات‌ها طبق ادوار گذشته توانستند اكثريت كرسي را كسب كنند اما واقعيت آن است كه شرايط به مانند گذشته نيست. محافظه‌كاران و سوسيال‌دموكرات‌ها اگرچه كماكان اكثريت را در اختيار دارند اما شرايط نشان مي‌دهد كه ديگر نمي‌توانند با ائتلاف اكثريت كرسي‌ها را در اختيار داشته باشند. از همين رو براي حفظ اكثريت بايد با سبزها يا ليبرال‌دموكرات‌ها و حتي ساير احزابي كه نگاهي نزديك به راست‌هاي افراطي ندارند وارد ائتلاف شوند. از طرفي ديگر ميزان مشاركت طي 20 سال گذشته به بالاترين سطح خود خود رسيده است. ميانگين مشاركت در انتخابات گذشته حدود 42 درصد بود اما حالا اين ميزان به كمي بيش از 50 درصد رسيده است چرا كه بسياري نگران بودند ميزان مشاركت در اين دور با توجه به سرخوردگي مردم اروپا به دولت‌هاي ملي خود باعث مي‌شود تمايلي براي حضور در انتخابات پارلمان اروپا نداشته باشند. نگراني اصلي در اين انتخابات گسترش نفوذ احزاب ناسيوناليست در اتحاديه اروپا بود. آنها در سه كشور بريتانيا، فرانسه و ايتاليا موفق عمل كردند و به نوعي در فرانسه و بريتانيا مردم نشان دادند كه از دولت‌هاي مركزي خود نااميد شده‌اند و اين نشاني از گسترش ملي‌گرايي افراطي در اين كشورها بود.

راه پيچيده ائتلاف

در يك بررسي آماري از پارلمان اروپا مي‌توان گفت براي كسب اكثريت پارلمان 751 نفري نياز به حداقل 376 كرسي است تا اكثريت در اختيار طيفي مشخص باشد. اكنون دو طيف اصلي پارلمان يعني محافظه‌كاران توانسته‌اند 179 كرسي كسب كنند و سوسيال‌دموكرات‌ها نيز 150 كرسي به دست آوردند. آنها اكنون در مجموع 329 كرسي را در اختيار دارند و حداقل 47 كرسي براي به دست آوردن اكثريت كامل پارلمان كم دارند. اين دو طيف در پارلمان اروپا در انتخابات سال 2014 در مجموع 401 كرسي را در اختيار داشتند و نيازي به ائتلاف با هيچ گروهي نداشتند اما حالا بايد به دنبال ائتلاف با ليبرال‌دموكرات‌ها يا حزب سبز‌ها براي تشكيل اكثريت پارلمان باشند. مانفرد وبر رهبر اكثريت پارلمان اروپا در يك كنفرانس مطبوعاتي كه روز يكشنبه برگزار كرد، گفت: هيچ فرصتي براي همكاري و ائتلاف با افراط‌گرايان راست و چپ وجود ندارد. گفته مي‌شود مانفرد وبر گزينه اصلي جانشيني ژان كلود يونكر رييس كميسيون اروپا در ميان محافظه‌كاران محسوب مي‌شود. نقطه مبهم ماجرا اين است كه حزب فيدز مجارستان به رهبري ويكتور اوربان چه رويكردي را نسبت به ائتلاف در اتحاديه اروپا اتخاذ مي‌كند. او توانسته با 52 درصد آرا پيروز انتخابات پارلمان اروپا در مجارستان شود. ويكتور اوربان نخست‌وزير مجارستان به تازگي از مواضع ماتئو سالويني وزير كشور ايتاليا ستايش كرده بود و حتي به نظر مي‌رسد در چارچوب ائتلاف او قرار گيرد و عملا از چارچوب رهبران نزديك به اتحاديه اروپا خارج شود.

شكست انحصار

اما اتفاقي كه در اين انتخابات به نظر مهم‌تر از قدرت گرفتن راست‌هاي افراطي بود، افزايش نفوذ ليبرال دموكرات‌ها و حزب سبز اروپا بود. ليبرال‌دموكرات‌ها در اين انتخابات توانستند 109 كرسي را به دست آورند. اين در حالي است كه ليبرال‌دموكرات‌ها در انتخابات گذشته تنها 69 كرسي را در اختيار داشتند و اكنون تبديل به بلوكي قدرتمند و تاثيرگذار در پارلمان اروپا شده‌اند. مارگارت ويتاگر نامزد اصلي رياست كميسيون اروپا از حزب ليبرال دموكرات نيز روز يكشنبه اعلام كرد: ائتلاف‌هاي جديد مي‌تواند براي كساني كه مايل به تغيير هستند ايجاد شود. اكنون مي‌توان گفت كه در اين انتخابات انحصار از دستان احزاب سنتي اروپا خارج شده است. فرانس تيمرماس رهبر سوسيال‌دموكرات‌ها در پارلمان اروپا پيشنهاد كرد كه به دنبال مشاركت با ساير احزاب پيشرو در پارلمان اروپاست. او تاكيد كرد، برنامه ما بايد شامل آرزوها، روياها و حتي گاهي اوقات ترس‌هاي اروپايي‌ها باشد. اگر ما اين نكات را تحقق ببخشيم مي‌توانيم نشان دهيم كه سياست‌هاي مترقي، سازنده و مشاركتي جواب مي‌دهد و ناسيوناليسم تنها ترس به همراه دارد. تيمرماس در ادامه افزود: براساس سناريوي بازي تاج و تخت مي‌توانيم ببينيم كدام سناريوي ائتلافي كار ‌مي‌كند و بر مبناي آن كار كنيم. در اين ميان اما سبزها را نمي‌توان ناديده گرفت. آنها نيز توانستند شگفتي‌ساز باشند و 70 كرسي را كسب كنند كه در اين بين احزاب سبز آلمان و بريتانيا بسيار خوب عمل كردند. ساكا كلر يكي از رهبران اصلي و 37 ساله حزب سبز‌ها نيز به خبرنگاران گفت: اين نتيجه نشان از ارايه يك ديدگاه مثبت از اتحاديه اروپاست كه مي‌تواند حمايت زيادي را به دست آورد.

ترس پوشالي

آما آن چيزي را كه نبايد در اين انتخابات ناديده گرفت افزايش كرسي‌هاي انتخاباتي راست‌هاي افراطي است. ماتئو سالويني رهبر حزب ليگ ايتاليا و مارين لوپن رهبر راست‌هاي افراطي فرانسه توانستند تعداد كرسي‌هاي خود را نزديك به دوبرابر كنند. آنها اكنون 58 كرسي را در اختيار دارند. اين درحالي است كه آنها در پارلمان قبلي حدود 35 كرسي را در اختيار داشتند. در ايتاليا سالويني توانست بيش از 33 درصد آرا را به خود اختصاص دهد و به احتمال زياد 28 كرسي از پارلمان جديد را در اختيار خواهد داشت. اين درحالي است كه شريك ائتلافي سالويني در ايتاليا يعني حزب چپ‌گراي 5 ستاره در اين رقابت سوم شد. همچنين مارين لوپن در فرانسه كمي بيش از 23 درصد آرا را به خود اختصاص داد. اين در حالي بود كه رقيب اصلي او يعني حزب جمهوري تحت رهبري امانوئل ماكرون رييس‌جمهوري فرانسه با اختلاف كمتر از يك درصد نتيجه را به حزب رقيب واگذار كرد. سالويني در يك نشست خبري در روز يكشنبه گفت: ما حزب اول در ايتاليا هستيم و حالا ما اروپا را تغيير مي‌دهيم. به نوشته الجزيره، يك سال پيش هنگامي كه حزب ليگ با جنبش پنج‌ستاره براي تشكيل دولت وارد ائتلاف شد تنها 17 درصد آرا را در اختيار داشت اما حالا اين آرا در انتخابات پارلمان اروپا به 33 درصد رسيده است كه اين تغيير بسيار قابل توجه است و مي‌توان گفت كه ايتاليا از دست ميانه‌روها رفته رفته خارج مي‌شود. اما در بريتانيا نيز نايجل فاراژ كه رهبري حزب برگزيت را برعهده داشت پيروز رقابت شد و هر دو حزب سنتي بريتانيا يعني كارگر و محافظه‌كار ضربه جدي در اين انتخابات دريافت كردند. اما با اين حال نايجل فاراژ به دليل اختلافات با ديگر گروه‌هاي راست افراطي شايد نتواند وارد يك ائتلاف با سالويني و لوپن شود و از طرفي ديگر به دليل اينكه وضعيت و آينده نمايندگان بريتانيا چندان مشخص نيست نمي‌توان حساب زيادي روي فاراژ باز كرد چرا كه هر لحظه احتمال دارد تمام نمايندگان بريتانيا پس از خروج بلافاصله پارلمان را ترك كنند. شايد پيش از انتخابات پارلمان اروپا بسياري نگران گسترش آراي ناسيوناليست‌هاي افراطي در سطح اروپا بودند. بزرگنمايي و پروپاگانداي متعددي در اين راستا شكل گرفت اما واقعيت آن است كه راست‌هاي افراطي آن‌گونه كه بيان مي‌كردند نتوانستند قدرتمند ظاهر شوند بلكه مردم استقبال بيشتري به رويكردهاي نزديك به بهبود وضعيت اتحاديه اروپا نشان دادند. افراطي‌ها كماكان نمي‌توانند در تصميم‌هاي اتحاديه اثرگذار باشند اما بايد در پارلمان اروپا ائتلافي بزرگ شكل بگيرد. داستان ائتلاف اكنون در پارلمان بسيار پيچيده‌تر از گذشته خواهد بود. بازيگران جديد اين دوره پارلمان اروپا راست‌هاي افراطي نيستند بلكه اين‌بار ليبرال‌دموكرات‌ها و سبزهاي اروپا هستند كه بايد بازي اصلي را در تشكيل اكثريت پارلمان اروپا ايفا كنند.