ونزوئلا در ميانه بحران‌هاي سياسي و اقتصادي به كوپا آمه‌ريكا رسيده است
تورم قوي‌تر از فوتبال
علي كربلايي
450 ميليون نفر در امريكاي جنوبي زندگي‌شان با فوتبال گره خورده. تمام جمعيت اين قاره، دوست داشته باشند يا بي‌علاقه باشند، بايد با فوتبال به عنوان بخشي از زندگي روزمره‌شان كنار بيايند. از روزي كه ملوان‌هاي انگليسي پاي به بندر بوينس‌آيرس و مونته‌ويدئو گذاشتند تا پوتين، آرد و پتوها را از كشتي‌هاي تجاري بزرگ‌شان تخليه كنند و به جاي آن پوست، گندم و پشم بار بزنند، فوتبال وارد فرهنگ امريكاي جنوبي شد. ملوان‌ها در زمان حضورشان در خشكي فوتبال بازي مي‌كردند و مردم بومي امريكاي جنوبي ديوانه آن شده بودند. فوتبال براي آنها مثل رقص بود، بدون پول مي‌توانستند لحظاتي جادويي را سپري كنند و اين براي مردماني كه از دار دنيا تنها يك دل خوش داشتند، تجربه‌اي جديد از لذت بردن بود. امروزه مسيحي‌هاي امريكاي جنوبي با وجود اينكه اين دين هزار سال ديرتر به سرزمين‌شان رسيده، از مسيحي‌هاي واتيكان هم متعصب‌ترند. در مورد فوتبال هم اوضاع از همين قرار است. فوتبال در امريكاي جنوبي فراتر از يك ورزش است و همه چيز از فيلتر آن عبور مي‌كند. تمام داستان‌هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي امريكاي جنوبي در يك قرن اخير با فوتبال پيوندي ناگسستني داشته است. كنفدراسيون فوتبال كونمبول، تنها 10 عضو دارد، اما آنها 9 قهرماني جام جهاني دارند و تنها كنفدراسيون فوتبال جهان است كه نيمي از اعضايش (5 تيم) در جام جهاني حاضر مي‌شوند.
اما در بين اين 10 كشور، شايد ونزوئلا دورترين كشور به فوتبال باشد. مي‌دانيم كه در آرژانتين مارادونا در كليساي خودش پرستيده مي‌شود و در نظر مردم برزيل شكست تيم ملي اين كشور مقابل اروگوئه در ماراكانا، بزرگ‌ترين فاجعه تمام تاريخ اين سرزمين است. اما در ونزوئلا چه خبر است؟ ونزوئلا، يك كشور سرمايه‌داري با دولتي سوسياليست است. اقتصاد اين كشور مانند كوبا نيست كه همه چيز در انحصار و كنترل دولت باشد و سرمايه‌داران بزرگ صنعت و توليد اين كشور را در اختيار دارند. از آن طرف اقتصادي آزاد همانند امريكا هم ندارند و مي‌توان گفت به نوعي ملغمه‌اي از هر دو را دارند. ونزوئلا هرگز فوتبال قدرتمندي نداشته است. آنها هرگز در جام جهاني حاضر نبودند. در كوپا آمه‌ريكا هم اين تيم همواره ضعيف‌ترين تيم حاضر بوده و اگر اين تورنمنت بازي‌هاي انتخابي داشت، بعيد بود كه روزي شاهد حضور ونزوئلا در اين مسابقات باشيم. ونزوئلايي‌ها در تاريخ كوپا آمه‌ريكا به ازاي هر يك گلي كه به ثمر رسانده‌اند 5 بار دروازه‌شان باز شده و همين آمار مويد اين است كه با يك تيم ضعيف طرفيم. اما همه‌چيز در فوتبال به قدرت و نتيجه گرفتن وابسته نيست.
ونزوئلا يكي از مهم‌ترين برهه‌هاي تاريخ خود را پشت سر مي‌گذارد و تقابل‌هاي خياباني بين طرفداران مادورو (رييس‌جمهور قانوني) و گوايدو (رييس‌جمهور خودخوانده و رهبر مخالفان) اين كشور را در ورطه سقوط قرار داده است. درگيري بين مردم در تمام سطوح ديده مي‌شود و كشور به دو قطب كاملا مخالف تقسيم شده است. در پي بحران‌هاي پيش آمده 4 ميليون نفر ونزوئلا را ترك كرده‌اند و يكي از بزرگ‌ترين كوچ‌هاي اجباري امريكاي جنوبي در دهه‌هاي اخير در ونزوئلا در جريان است. تورم افسارگسيخته در اين كشور باعث شده تا مردم براي خوردن يك فنجان قهوه، مجبور باشند يك گوني اسكناس به صاحب كافه بدهند. اوضاع در اين كشور شبيه به داستان‌هاي كمدي تلخ شده و اتفاقاتي كه در حال وقوع است، باوركردني نيست.
در حالي كه فوتبال در امريكاي جنوبي حكم مرگ و زندگي را دارد، اما ونزوئلا آنقدر اوضاع عجيبي دارد كه حتي تورنمنتي مثل كوپا آمه‌ريكا هم نتوانسته مردم را از تنش‌ها دور كند. تيم ملي اين كشور شنبه مقابل پرو در حالي كه 15 دقيقه آخر بازي 10 نفره بود، موفق شد يك تساوي بدون گل دشت كند و نتيجه‌اي درخشان را رقم بزند. نتيجه‌اي كه با توجه به فرمت مسابقات و امكان صعود برخي تيم‌هاي سوم مي‌تواند حتي باعث صعود اين كشور بحران‌زده به دور حذفي شود. فوتبال پرو در سال‌هاي اخير پيشرفت چشمگيري داشته و تساوي ونزوئلا مقابل اين تيم دور از انتظار بود. اما با اين حال فرصتي براي شادي مردم نبود چرا كه درست در همان ساعاتي كه تيم ملي كشورشان در كوپا بازي داشت، خوان گوايدو با حضور در جمع هوادارانش در شهر مريدا مشغول سخنراني و ايجاد تنش جديد بود. مي‌توان گفت در حالي كه در ساير كشورهاي اين بخش از كره زمين، فن‌زون‌ها و تلويزيون‌هاي شهري بزرگ فوتبال‌ها را در خيابان پخش مي‌كنند، اما در ونزوئلا خبري از اين حرف‌ها نيست. كشور در فقر مطلق است و بحران سياسي به اين فقر دامن مي‌زند و اين‌گونه فوتبال در ونزوئلا به حاشيه رفته است.
4 سال پيش، مادورو در حال يك سخنراني مهم بود و همزمان بارسلونا و خيخون با يكديگر بازي داشتند. لئو مسي در اين مسابقه با گلي كه به ثمر رساند به باشگاه سيصدتايي‌ها پيوست. در خلال سخنراني مادورو به او خبر دادند كه مسي سيصدمين گلش را براي بارسلونا در لاليگا به ثمر رسانده و همين خبر باعث شد مادورو سخنراني‌اش را قطع كند و فرياد بكشد: «زنده باد مسي! زنده باد كاتالونيا!» او آنقدر فوتبالي است كه همان شب در جلسه هيات دولت از همه كابينه‌اش پرسيد طرفدار رئال مادريد هستند يا بارسلونا. چند سال قبل هم هوگو چاوز فقيد با دعوت از مارادونا در يك ميتينگ همگاني كه با محوريت مخالفت با سياست‌هاي امپرياليستي برگزار شده بود، نشان داده بود كه فوتبالي است. اما سياست‌هاي چاوز و مادورو، كاري كرده كه فوتبال نزد مردم ونزوئلا ارزشش را از دست بدهد و ديگر كسي رمقي يا شايد وقتي براي تماشاي فوتبال نداشته باشد.