نيازمندي‌هاي صنعت نفت به «نمايشگاه ساخت داخل و رونق توليد» بررسي شد
نمايشگاهي براي احياي فرسودگي‌هاي صنعت نفت
اعتماد
«صنعت نفت» جزو يكي از صنايع استراتژيك در ايران است كه تامين‌كننده منابع مالي اقتصاد كشور هم به شمار مي‌رود. اين صنعت مانند ساير صنايع توليد محور بر تجهيزات و دارايي‌هاي فيزيكي عملياتي استوار است؛ صنايعي كه براي نگهداشت ظرفيت و توان توليد ناگزير از به‌كارگيري، نگهداشت و تعميرات مجهز و پيشرفته هستند. اما امروزه در دنيا عمده هزينه‌هاي نگهداري و تعميرات به نوسازي‌ها اختصاص دارد. زيرا ناوگان عملياتي به دلايل فرسودگي تجهيزات و روزآمد نبودن تكنولوژي‌هاي ساخت و كاربري مستمر آنها پيوسته با مسائل كاهش راندمان و افزايش انرژي‌بري و در كل تحميل هزينه بالا مواجه است. بنابراين هميشه در برنامه تعميرات اساسي دوره‌اي بخشي از تاسيسات نوسازي مي‌شود. اين نوسازي سرمايه‌گذاري به حساب آمده و جزو هزينه‌هاي جاري محسوب نمي‌شود. عمده هزينه‌هاي نگهداري و تعميرات در صنايع مشابه(حدود۶۰درصد) به نوسازي‌ها اختصاص دارد. در اين راستا اثبات شده اگر راندمان كاري تجهيزات به اندازه ۱۰ درصد كاهش يابد در يك بازه عملياتي معين ممكن است تا ۲۵ درصد سود توليد به دليل خرابي‌هاي ناخواسته و حوادث و اتفاقات توليد از دست برود و اين مهم ايجاب مي‌كند كه سرمايه‌گذاري براي نوسازي تاسيسات توليد در اولويت نگهداري و تعميرات براي حفظ ظرفيت توليدي با حداكثر قابليت اطمينان و بهينه‌سازي هزينه‌ها و كاهش شديد مصرف انرژي براي تجهيزات و تاسيسات باشد.
فعالان حوزه صنعت معتقدند با توجه به نام‌گذاري سال 98 به عنوان سال «حمايت از توليد» برگزاري اين نوع نمايشگاه مي‌تواند، گام مثبتي در راستاي توجه به توليد با تكيه بر توانمندهاي داخل باشد در عين حال همراستا با سياست‌هاي اقتصادي مقاومتي، سدي باشد بر شكستن تحريم‌ها. از اين منظر، برگزاري نخستين نمايشگاه ساخت داخل و رونق توليد با ايجاد يك فضاي تعاملي بين سازندگان و توليدكنندگان، زمينه استفاده از ظرفيتهاي داخلي را به نمايش خواهد گذاشت. پيش از اين نيز بي‍ژن زنگنه، وزير نفت «تاسيسات مستهلك نفت، نبود منابع كافي براي نوسازي» را يكي از مشكلات ايمني در صنعت نفت برشمرده بود چراكه اين تاسيسات بعضا با قدمتي 90 ساله در حال اداره است.
همچنين جلال ميرزايي، عضو كميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي نيز از فرسودگي تاسيسات به عنوان يكي از مشكلات اساسي صنعت نفت نام برده و گفته بود كه انتظار مي‌رفت، صنعت نفت ايران با قدمتي بيش از يك قرن در بحث تجهيزات در دنيا پيشرو باشد؛ اما يكي از مشكلات امروز صنعت نفت، بحث فرسودگي تجهيزات است به طوري كه وضعيت ما در پالايشگاه‌ها به موزه شبيه شده است.
او تاكيد كرد كه بحث اصلي سازندگان تجهيزات صنعت نفت اين بود كه به جاي استفاده از ظرفيت داخلي، تامين نياز از خارج از كشور ترجيح داده مي‌شود و با تداوم اين روند بسياري از اين شركت‌ها ورشكست مي‌شوند. البته اين مشكل خاص صنعت نفت نيست. ما مي‌بينيم كه در بسياري از صنايع با اعطاي وام و تسهيلات كم بهره به متقاضي اقدام به احداث يك كارخانه مي‌كنند و به توليد مي‌رسد اما در نهايت اين توليد منجر به فروش نمي‌شود و فرد از بازپرداخت اقساط اين تسهيلات باز مي‌ماند. در رابطه با چنين وضعيتي اين سوال ايجاد مي‌شود كه چرا ما اينگونه عمل مي‌كنيم؟ انتظار مي‌رود در صنعت نفت كه بيش از يك قرن سابقه دارد در بحث تجهيزات آن در دنيا پيشرو باشيم اما واقعا چرا در كشور اين وضعيت را داريم؟ انتظار مي‌رفت كه امروز صنعت نفت در كشور پيشرو و به روز و وابستگي آن به خارج در حد تبادل ايده باشد اما گزارش ارسال شده به كميسيون انرژي چنين جايگاهي را از اين حالت نشان نمي‌دهد. او با بيان اينكه نبايد ضعف و ايراد شركت‌هاي سازنده داخلي را ناديده گرفت، گفته بود كه وقتي كارخانه با نگاه به داخل احداث مي‌شود، يعني توليدات آن صرفا براي داخل است كه طبيعتا با توجه به شتاب رقابت شركت‌هاي سازنده در دنيا، پيشرفت اين صنعت و ورود روزافزون تكنولوژي‌هاي نو، توليدات اين كارخانه خيلي سريع منقضي مي‌شود. اين مشكل در كميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي هم مطرح شده بود. او معتقد است كه وزير نفت به بحث نوسازي تجهيزات توجه داشته و گفته كه ما در ارتباط با پالايشگاه‌ها وضعيتي تقريبا مشابه يك موزه داريم. علاوه بر اين خطوط انتقال نفت فرسوده هستند كه مشكلات جدي را براي ما به دنبال داشته است. بايد در راستاي رفع اين مشكلات، توليد ما حركت كند. نه اينكه توليد به يك سمت برود اما دغدغه‌هاي دولت در يك مسير ديگر باشد. در راستاي اين مشكلات برگزاري نخستين «نمايشگاه ساخت داخل و رونق توليد» مي‌تواند شرايط را براي توليد‌كننده و مصرف‌كنندگان صنعت نفت بهتر كند.
معرفي نيازهاي اساسي صنعتگران نفت
عضو انجمن سازندگان تجهيزات صنعت نفت ايران درباره برگزاري نخستين نمايشگاه ساخت داخل و رونق توليد به خبرنگار «اعتماد» مي‌گويد: در دوره جديد به حال و روز نسبتا عجيبي افتاده‌ايم زيرا مدام نشانه‌هايي مي‌بينيم از اينكه ما تعيين‌كننده كيفيت زندگي خويش نيستيم. جهان صنعت در حال رشد و تكاپوي سرسام‌آور است و ما گاهي براي تامين نيازهاي كوچك واحد‌هاي بزرگ دچار مشكل مي‌شويم. حسين مقدسي مي‌افزايد: بله، توليد به تنهايي مشكل هيچ كدام ما صنعتگران و مصرف‌كنندگان زير آسمان ايران را حل نمي‌كند. آنچه بيش از توليد و پيش از سرمايه‌گذاري بايد مورد توجه قرار دهيم، اولويت‌هاي توليد ماست. عضو انجمن سازندگان تجهيزات صنعت نفت ايران در ادامه اظهار مي‌كند: همين اولويت‌ها هستند كه راهنماي ما براي اهم و مهم قلمداد مي‌شوند و در تببين و انتخاب محصول براي توليد بايد نقش ايفا كنند. شايد اگر مطالعه خويش را بر جزييات بازار كشور عميق‌تر كنيم بسيار كالاهاي كم هزينه و كم دردسر باشند كه گره‌هاي بزرگي از صنعتگران مي‌گشايند. بسياري از محصولات كه جزيي از زنجيره تامين يك محصول نهايي پيچيده هستند، خود بسيار ساده‌اند. عضو انجمن سازندگان تجهيزات صنعت نفت ايران اظهار مي‌كند: ما ايرانيان، صنعتگران كشته‌كار و تازه‌كار، نياز به فضاي گفت‌وگويي داريم تا اولويت‌هاي خود را در آن معرفي و به گفت‌وگو بنشينيم. نمايشگاه‌هايي از قبيل «ساخت داخل و رونق توليد» از جمله اتفاق‌هاي خوبي است كه در كشور ما به وقوع خواهد پيوست. عضو انجمن سازندگان تجهيزات صنعت نفت ايران در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود به بيان مزاياي اين نمايشگاه مي‌پردازد و عنوان مي‌كند: مزيتي كه اين نمايشگاه و موارد مشابه دارند، معرفي نيازهاي اساسي صنعتگران است؛ هر صنعتگر محصول يا محصولاتي را معرفي مي‌كند كه توليد داخل آن به چرخه صنعت ايران كمك بزرگي مي‌كند و هر سرمايه‌گذار، يا شركت دانش بنيان، يا شخص يا نهاد دغدغه‌مند كه توانايي پيگرد ساخت كالا را داشته باشد، آستين همت براي توليد آن بالا مي‌زند. مقدسي گفت: نمايشگاه ساخت داخل و فرصت‌هاي توليد نه تنها باعث معرفي نيازهاي اساسي مي‌شود بلكه مي‌تواند رونق توليد را به همراه داشته باشد. چه، توليد‌كننده به جاي توليد مبهم و پرسشگرانه سپس بازاريابي براي آن، ابتدا شناخت اوليه‌اي نسبت به خريداران و مصرف‌كنندگان احتمالي آينده محصول پيدا مي‌كند. او با بيان اينكه وابستگي كشور به واردات تنها با برداشتن چنين گام‌هايي دنبال مي‌شود، افزود: جز با تقويت توليد هدفمندانه نمي‌توان چرخه اقتصادي كشور را تقويت كرد و جز با معرفي نيازها نمي‌توان به توليد هدفمند دست يافت.
اين فعال صنعتي حوزه نفت تاكيد كرد: چنين نمايشگاه‌هايي بستر مناسبي هستند براي توليدكنندگان جديد‌تر، شركت‌هاي دانش‌بنيان و سرمايه‌گذاران دغدغه هستند. چه بسا معرفي يك محصول به شركت كوچكي متشكل از افراد متخصص به ساخت و داخلي‌سازي يك كالاي اساسي براي ايران منتهي شود، چه بسا فناوري‌هاي يك شركت كوچك به گسترش و ايجاد شركت‌هاي جديد برسد و همين طور چرخه توليد قوي‌تر و اشتغال، پر رونق‌تر شود كه اگر چنين باشد، نيكو و امر پسنديده است.
لزوم برگزاري نمايشگاه در كشورهاي نفت‌خيز
از سوي ديگر عضو انجمن سازندگان تجهيزات صنعت نفت ايران نيز درباره برگزاري نخستين نمايشگاه ساخت داخل و رونق توليد به خبرنگار «اعتماد» مي‌گويد: برگزاري نمايشگاه‌هايي از اين دست در كشورهاي خارجي به ويژه كشورهاي نفت‌خيز مي‌تواند براي صنعتگران داخلي موثر باشد و محصولات خود را در آن بازارها به فروش برسانند.
ناصر فردثابت در ادامه عنوان مي‌كند: اكنون كشور عراق بازار بسيار خوبي براي محصولات صنعت نفت ايران است اما حتي پيچ‌هاي خود را از نروژ وارد مي‌كند؛ در حالي كه ما مي‌توانيم نيازهاي آنها را مرتفع كنيم.
او در ادامه به برگزاري كلاس‌هاي آموزشي در شهرك‌هاي صنعتي كشور اشاره و عنوان مي‌كند: اگر در شهرك‌هاي صنعتي هنرستان‌هايي تاسيس شود تا دانشجو بپذيرد، مي‌تواند 3 روز در هفته در كارخانه‌هايي با تعداد زيادي متخصص و تجهيزات كار كرده و به عنوان كارگاه از آن استفاده كند. عضو انجمن سازندگان تجهيزات صنعت نفت ايران همچنين با بيان اينكه نمايشگاه مذكور در صورتي كه سفارش ساخت در پي داشته باشد، مي‌تواند موثر واقع شود، افزود: يك صنعتگر نياز خود را مي‌بيند و بعد با توانايي‌هاي خود قياس مي‌كند در صورتي كه شرايط قبل و بعد از همكاري نيز در نظر گرفته شود و نيازهاي زيرساختي توليد نيز مد نظر قرار گيرد، روند نمايشگاه موثر خواهد شد.