منطقه و خليجفارس ملتهب است و از همينرو شايد تهران اين روزها مقصدي مهم براي ديپلماتها به شمار ميآيد. در همين راستا بعدازظهر شنبه وزير خارجه عمان وارد ايران شد و بعد از ديدارهاي جداگانهاي با محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه و علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي و صبح يكشنبه با حسن روحاني، رييسجمهوري ديدار كرد.
از زماني كه قرار شد بنعلوي، مسقط را به مقصد تهران ترك كند، گمانهزنيها در مورد نقشآفريني اين كشور عربي در كاهش التهابات منطقه نيز قوت گرفت. برخي نشريات انگليسي و البته بيشتر رسانههاي عربي مدعي شدند كه «عمان» ميخواهد بار ديگر نقش ميانجي ايفا كند؛ ميانجيگري كه اينبار نه ميان تهران و واشنگتن بلكه ميان ايران و بريتانيا نيز ضرورت يافته است.
باتوجه به اينكه ارديبهشت امسال نيز سفير عمان در ايران تاكيد كرده بود؛ اين كشور آماده ميانجيگري ميان ايران و امريكاست بنابراين سفر دو روز گذشته وزير امور خارجه عمان در شرايط افزايش تنش ميان ايران و بريتانيا گمانهزنيها براي فروكش كردن اين تقابل با ميانجيگري مسقط را نيز قوت بخشيد. همچنين وزارت خارجه عمان در آستانه اين سفر با انتشار بيانيهاي اعلام كرد؛ سفر يوسف بنعلوي به تهران علاوه بر «گسترش روابط دوجانبه، رايزنيهاي مستمر» با نگاهي ويژه به تحولات اخير منطقه است. با اين حال آنچه در خروجي خبرگزاريهاي رسمي از ديدار روحاني و بنعلوي منتشر شد، اشارههايي گذرا به ماجراي توقيف كشتيهاي ايراني و بريتانيايي، محكوم كردن اين روند بريتانيا از سوي دو طرف و تامين امنيت منطقه بود و خبري از تصميمگيري براي انتخاب رسمي ميانجي نبود؛ كما اينكه پيش از اين سفر هيات عاليرتبه عراقي و در راس آن نخستوزير عراق نيز به همين منظور برگزار شد اما همان زمان نيز سخنگوي دولت تاكيد كرد ايران هيچ كشوري را رسما براي ميانجيگري انتخاب نكرده است و كشورهاي منطقه صرفا از روي نگراني و همكاري پيشنهاداتي را مطرح ميكنند.
در همين راستا حسن روحاني در ديدار با «يوسف بنعلوي» بر گامهاي مثبت ايران و عمان براي حل و فصل مسائل منطقه اشاره و البته تاكيد كرد كه جمهوري اسلامي علاقهمند است تا مناسبات و همكاريها با اين كشور را در سطوح مختلف و در راستاي منافع هر كشور توسعه دهد.
رييسجمهوري همچنين در اين ديدار به مسووليت اصلي و مشترك تامين امنيت در تنگه هرمز پرداخت و گفت كه جمهوري اسلامي ايران همواره تلاش كرده تا درياي عمان، خليجفارس و تنگه هرمز مسيري امن و مطمئن براي كشتيراني آزاد بينالمللي باشد و حضور نيروهاي خارجي نه تنها به امنيت منطقه كمكي نميكند، بلكه عامل اصلي تنش نيز خواهد بود.
در اين ديدار حسن روحاني به مساله بازسازي سوريه و بازگشت آوارگان به اين كشور، تلاش براي توقف كشتار مردم يمن، تجاوز رژيم صهيونيستي و كشتار و آواره كردن مردم فلسطين و تخريب خانههاي فلسطينيان نيز اشاره و تاكيد كرد كه اگر خواستار پيشرفت و توسعه منطقه هستيم بايد همگي براي برقراري ثبات و امنيت پايدار در سراسر منطقه تلاش كنيم.
روحاني همانطور كه در اغلب سخنرانيهاي چند ماه گذشته تاكيد كرده، اينبار نيز اذعان داشت كه جمهوري اسلامي ايران در هيچ دورهاي آغازگر تنش با ديگران نبوده و نخواهد بود. او همچنين اتفاقات ناخوشايند و تنشهاي امروز منطقه را ريشه در خروج يكجانبه امريكا از توافق برجام و تصورات واهي دولت اين كشور دانست. او توقيف نفتكش ايراني در تنگه جبلالطارق را غيرقانوني توصيف كرد و گفت اين كار هيچ سودي براي آنها نداشته و قطعا متضرر خواهند شد، چرا كه جمهوري اسلامي ايران همچنان با قدرت در برابر تخلف و هرگونه تخطي از مقررات كه امنيت كشتيراني در منطقه خليجفارس، تنگه هرمز و درياي عمان را به خطر مياندازد، خواهد ايستاد.
وزير امور خارجه عمان نيز در اين ديدار ضمن ابلاغ سلام گرم سلطان قابوس، پادشاه اين كشور متذكر شد كه امروز منطقه در حال گذر از بحرانهاي ساختگي و نيابتي بوده و مطمئنا ايجاد امنيت پايدار و حقيقي در منطقه بدون حضور ايران، امكانپذير نخواهد بود. او همچنين تاكيد كرد كه ايران و عمان با وجود همه چالشهايي كه با آن روبهرو هستند، بايد تمام تلاش خود را در راستاي برقراري ثبات و امنيت پايدار در منطقه به كار گيرند.
رييس مجلس: انگليسيها نفتكش ايراني را دزديدهاند
عمان پيش از اين در جريان پرونده هستهاي ايران و رسيدن به توافق برجام نيز نقش موثري ايفا كرده بود؛ نقشي كه در ديدار بعدي يوسف بنعلوي با علي لاريجاني، رييس مجلس نيز يادآوري شد.
رييس مجلس در اين ديدار تاكيد كرد كه توافق هستهاي در ايران مخالفاني داشته اما با وجود مجموع شرايط پذيرفته شد اما امريكا يك سال پيش از اين توافق خارج شد و اين اقدام توهين به بسياري از كشورها از جمله ايران و عمان بود. لاريجاني همچنين يادآور شد كه با اين حال جمهوري اسلامي ايران يك سال با درخواست روساي جمهور فرانسه و آلمان و البته انگليسيها، شرايط را تحمل كرد و به آنها فرصت جبران داد.
رييس مجلس با تاكيد بر استراتژي «عمل به تعهدات به ميزاني كه طرفهاي مقابل به تعهدات عمل ميكنند» از كشورهاي اروپايي نيز ابراز نااميدي كرد و گفت: امريكاييها، ايران را تحريم كردند، اما جاي سوال است كه چرا انگليس به اين موضوع ورود پيدا كرد، يا چرا كشتي ايراني متوقف شد؟ انگليسيها كشتي ايران را دزديدهاند و ما نميدانيم اين چه فايدهاي براي آنها دارد. او در بخش ديگري از سخنان خود به دستيابي به امنيت پايدار در منطقه پرداخت و تاكيد كرد كه برخي كشورها بايد رفتارشان را تغيير دهند، چرا كه رفتار كنوني منطقه را مختل كرده و ظرفيت منطقه نيز حدي دارد و دخالت كشورهاي ديگر موجب بروز خطرات قابل پيشبيني خواهد بود.
وزير امور خارجه عمان نيز در پاسخ به مباحث مطرح شده از سوي رييس مجلس شوراي اسلامي بر حاكميت عقل و منطق تاكيد كرد و گفت: متاسفانه در دنيا شاهد رشد پوپوليسم و روي كار آمدن رهبران غيرمنطقي و غير رشيد هستيم، از اينرو بايد بين خودمان تعامل و تعاون داشته باشيم.
بنعلوي همچنين تاكيد كرد كه هدف اقناع جامعه جهاني در راستاي ديپلماسي و ايجاد اين باور است كه «رخداد حوادثي كه باعث آسيب به امنيت منطقه» شود به همه كشورها آسيب ميزند. وزير خارجه عمان در پايان نيز با تاكيد بر تلاشهاي بسيار در شوراي همكاري خليجفارس ابراز تاسف كرد؛ زماني كه بحران در شوراي همكاري واقع شد، اولين قرباني همين شورا بود و اكنون به نظر ميرسد كه بحران در شوراي همكاري خليجفارس موجب تغيير نگاهها و تفكرات برخي كشورهاي عضو شده است.
پيش از اين در سال 2013 نيز يوسف بنعلوي سفري تاثيرگذار به واشنگتن داشت و سال بعد از آن توافق هستهاي به امضاي كشورهاي 1+5 رسيد. بسياري از كارشناسان سياسي معتقد بودند سفر وزير خارجه عمان و ميانجيگري اين كشور ميان ايران و امريكا در به توافق رسيدن ايران با 6 قدرت جهاني از اهميت زيادي برخوردار بوده است. بنعلوي همچنين مرداد 97 ديداري با جيمز متيس، وزير دفاع امريكا داشت كه اين سفر نيز در راستاي ميانجيگري تحليل و توصيف شد.