مجلس نمايندگان امريكا روز پنجشنبه قطعنامهاي را به تصويب رساند كه از طريق آن بتواند قدرت رييسجمهور براي آغاز جنگ با ايران را محدود كرده و دونالد ترامپ را مجبور كند براي هرگونه اقدام نظامي عليه ايران مجوز كنگره را دريافت كند؛ قطعنامهاي كه پشتيباني سه جمهوريخواه را نيز به همراه داشت. نمايندگان جمهوريخواه مت گيتز و فرانسيس روني از فلوريدا و همچنين توماس مسيس از كنتاكي سه جمهوريخواهي بودند كه برخلاف خطوط حزبي به اين قطعنامه راي مثبت دادند.
اين قطعنامه در نهايت با 224 راي موافق و 194 راي مخالف در شامگاه پنجشنبه به وقت امريكا به تصويب رسيد تا در قدم بعدي به سنا ارسال شود. به گزارش سيانان ساختار اين قطعنامه به شكلي كاملا دقيق طراحي شده است، اما براي بسياري اين سوال را مطرح ميكند كه آيا اين قطعنامه به لحاظ قانوني الزامآور است يا خير. اين قطعنامه به لحاظ قانوني به عنوان قطعنامههاي «نظركنگره» شناخته ميشود. از همينرو اين قطعنامهها براي امضا به رييسجمهور نيازي ندارد و از نظر قانوني نيز الزامآور نيستند. اما دموكراتهاي مجلس نمايندگان معتقدند قطعنامههايي كه مربوط به قانون جنگ ميشود يك مورد خاص است و از نظر قانوني لازمالاجرا هستند. با اين حال جمهوريخواهان ميگويند كه اين قطعنامه الزامآور نيست.
اين قطعنامه از رييسجمهور ميخواهد استفاده از نيروهاي مسلح ايالات متحده براي ايجاد دشمني و تنش بيشتر عليه ايران را خاتمه دهد، مگر اينكه از كنگره مجوز آن را دريافت كند.
در حال حاضر موضوع اين است كه آيا اين قطعنامه در سناي تحت اختيار جمهوريخواهان نيز به تصويب خواهد رسيد يا خير. در حال حاضر مانند مجلس نمايندگان به نظر ميرسد حداقل دو سناتور جمهوريخواه با اين قطعنامه همراهي كنند، اما اين براي دموكراتهاي سنا كافي نيست. با اين وجود به نظر ميرسد دولت نيز نتوانسته جلسات قانعكنندهاي براي سناتورها در راستاي جلوگيري از به تصويب رساندن اين قطعنامه برگزار كند. حال بايد ديد كه در سناي با اكثريت جمهوريخواه چنين قطعنامهاي به تصويب خواهد رسيد يا خير.
با اين حال به نظر ميرسد حداقل بخشي از كنگره امريكا به شدت نگران اختيارات نظامي دونالد ترامپ به عنوان رييسجمهور كنوني امريكا شده است.
نانسي پلوسي، رييس مجلس نمايندگان روز چهارشنبه اعلام كرد كه مجلس بايد به قطعنامهاي كه با هدف محدود كردن اقدامات نظامي رييسجمهور عليه ايران است، راي دهد.
هرچند دونالد ترامپ در روز چهارشنبه و پس از حمله تلافيجويانه ايران به پايگاه عينالاسد تصميم گرفت كه اين تنش را ادامه ندهد، اما با اين وجود پلوسي در بيانيه خود گفت: اعضاي كنگره نگرانيهاي جدي و فوري راجع به تصميم دولت مبني بر درگيري عليه ايران دارند و بايد جلوي پيشبرد اين استراتژي نيز گرفته شود. پلوسي پيشتر عنوان كرده بود كه اين قطعنامه شبيه به اقدامي است كه توسط تيم كين سناتور دموكرات در سناي امريكا مطرح شده بود.
گفتني است كنگره امريكا و نمايندگان مجلس ايالات متحده براي جلوگيري از هرگونه جنگ در حال استناد به قطعنامهها و قوانين مربوط به جنگ هستند و اصليترين استناد به قانون جنگ سال 1973 بازميگردد. طبق قانون اساسي امريكا، رييسجمهور به عنوان فرمانده كل ارتش و نيروي دريايي ايالات متحده عمل ميكند، اما قدرت اعلام جنگ در اختيار كنگره است.
قطعنامههايي كه مربوط به قدرت جنگي رييسجمهور صادر ميشود در راستاي دستيابي به اين موضوع است كه رييسجمهور از جايگاه خود بدون اجازه كنگره براي تصميمات نظامي استفاده نميكند. حتي كنگره اين اختيار را دارد كه ميتواند عملياتهاي نظامي توسط رييسجمهور را كه در شرايط خاص آغاز ميشود نيز متوقف كند.
اين قانون در زمان رياستجمهوري ريچارد نيكسون به تصويب رسيد. هدف از اين كار اين بود كه رييسجمهور نتواند بدون تاييد كنگره اقدام نظامي انجام دهد. در اين قانون عنوان شده بود كه اگر رييسجمهور اعلام جنگ كند بايد ظرف 48 ساعت پس از اقدام به درگيري نيروهاي مسلح گزارشي را به كنگره ارايه كند. پس از ارايه گزارش به كنگره رييسجمهور 30 روز فرصت دارد كه به اين جنگ بدون مجوز كنگره ادامه دهد كه در صورت لزوم به مدت 30 روز ديگر آن را تمديد كند و تنها در حالتي ميتواند به جنگ ادامه دهد كه مجوز كنگره را دريافت كند.
دولت ترامپ نيز روز شنبه و پس از ترور سردار سليماني در عراق مطابق قانون يك اطلاعيه رسمي به كنگره ارسال كرد. با اين حال اطلاعيه به نحوي به كنگره ارايه شد كه بيشتر مطالب آن در شرايط طبقهبندي قرار داشت و پلوسي در بيانيه خود اعلام كرد كه اطلاعيه كاخ سفيد ابهامات بيشتري را ايجاد كرده است و عنوان كرد كه تصميم براي طبقهبندي بسياري از اين اطلاعات بسيار غير معمول است و نگرانيهاي ما را نيز بيشتر ميكند و مردم و كنگره را در ابهام بيشتري قرار ميدهد.
گفتني است تيم كين، سناتور دموكرات هفته گذشته قطعنامهاي را ارايه داد تا جمهوريخواهان را مجبور كند در اين مقام قرار گيرند، آيا ميخواهند تنها ناظر باشند يا اينكه قدرت كنگره را بازگردانند.
كين گفت كه اين قطعنامه به 535 عضو كنگره اين فرصت را ميدهد تا اعلام كنند در چه جايگاهي در بحث جنگ با ايران قرار دارند. او معتقد بود كه اين قطعنامه جلوي نيروهاي امريكايي براي بروز جنگ با ايران را خواهد گرفت.
بهرغم اينكه روز چهارشنبه تنشها تا حدي فروكش كرد، كين گفت كه به تلاش براي محدود كردن اختيارات ترامپ در مورد ايران ادامه ميدهد. او معتقد است كه هر چه سريعتر سنا بايد به اين قطعنامه راي دهد.
گفتني است سال گذشته مجلس نمايندگان و سنا درراستاي جلوگيري از حمايت ارتش امريكا از عربستان در جنگ يمن طرحي را به تصويب رساندند؛ طرحي كه به نظر ميرسيد سياستهاي ترامپ را در خاورميانه با چالش مواجه ميكند، اما در نهايت سنا نتوانست برسر غلبه بر حق وتوي دونالد ترامپ به اجماع دوسوم دست پيدا كند.
در حال حاضر يك بحث حقوقي در خصوص قطعنامه تصويب شده وجود دارد. يكي اينكه آيا اين قطعنامه جنبه غيرالزامآور دارد يا اينكه بناست جهت اجرا به امضاي رييسجمهور نيز برسد. قطعنامهاي كه دونالد ترامپ به شدت با آن مخالف است و علاقهاي به تصويب آن ندارد، چراكه اگر در سناي تحت اختيار جمهوريخواهان نيز تصويب شود براي او بسيار نگرانكننده خواهد بود. البته در اين بين افرادي هم مانند جان بولتون، مشاور امنيت ملي سابق ترامپ نيز هستند كه آنها با اصل قطعنامه سال 1973 مشكل دارند، چراكه او معتقد است كه اين قطعنامه يك تضاد بين اختيارات رييسجمهور و كنگره است و بايد آن را لغو كرد كه دونالد ترامپ نيز از اين موضوع در توييتر استقبال كرده و آن را تحليلي دقيق دانست. اما به نظر نميرسد در حال حاضر اكثريت قانونگذاران امريكايي با نظر بولتون موافق باشند، بلكه اگر هم عاملي مانع تصويب يك قطعنامه فراحزبي شده، شكاف عميق بين دو حزب است كه روز به روز بيشتر ميشود و اجازه اقدامي فراحزبي را نميدهد.