بهت كرونايي بازار جهاني نفت

گروه اقتصادي

هر روزي كه مي‌گذرد تاثيرات ويروس كرونا بر بازارهاي جهاني نفت و مالي وخيم‌تر و نگران‌كننده‌تر مي‌شود. با انتشار اخبار جديدي مبني بر افزايش شمار قربانيان يا مبتلاشدگان، بورس‌هاي مهم جهان به‌خصوص چين‌، سقوط ديگري را تجربه مي‌كنند. اما علاوه بر ضرر مالي بازارهاي مالي و بورس‌هاي مهم، تغيير ميزان تقاضاي نفت چين همچنين افت قيمت نفت نيز يكي از پيامدهاي نگران‌كننده كرونا بر بازار نفت است، به‌گونه‌اي كه گمانه‌زني درخصوص كاهش فريز نفتي به بيش از دو ميليون بشكه نفت در روز پيش از جلسه كميته فني اوپك طي امروز و فردا منتشر شده است. هر چند تاكنون هيچ صحبتي مبني بر حذف بيشتر نفت از بازار توسط مقامات رسمي تاييد نشده‌، اما با وجود پيش‌بيني‌هايي مبني بر سقوط قيمت نفت به زير 50 دلار، احتمال كاهش بيشتر در توليد نفت وجود دارد. ازسوي ديگر تحليلگران معتقدند ضرر مالي اين ويروس و هزينه‌هايي كه بايد چين براي جبران آن بپردازد، مي‌تواند قيمت نفت را تا پايان سال جاري ميلادي با چالش مواجه مي‌كند و احتمال افزايش آن تقريبا وجود ندارد، چراكه تا به امروز 420 ميليارد دلار سرمايه از بازارهاي مالي چين به سمت دارايي‌هاي با ثبات بيشتر منتقل شده است.

يك روز پس از پايان تعطيلات سال نو در چين، بورس اين كشور با كاهش شديدي همراه بود به‌گونه‌اي كه سرمايه‌گذاران با فروش يوآن و تبديل آن به دارايي‌هاي ديگر سعي در حفظ ارزش سبد دارايي‌هاي خود كردند. بورس چين در روز 23 ژانويه و پيش از آغاز سال نوي اين كشور بسته شد و قرار بود روز جمعه باز شود اما دولت چين براي جلوگيري از تاثير منفي شيوع ويروس كرونا در اين كشور بر بازارهاي مالي، باز شدن آن را تا امروز و به مدت سه روز به تعويق انداخت. در روز اول پس از 9 روز تعطيلي بورس چين، معادل 8درصد از ارزش خود را در معاملات ديروز خود از دست داد. بورس شانگهاي با اين سقوط 8درصدي بيشترين سقوط يك روزه را طي 4 سال گذشته تجربه كرد. ارزش يوآن چين هم كاهش يافت و از 7 يوآن به ازاي هر دلار عبور كرد.

شرايط در جهان حتي از دوران جنگ تجاري امريكا و چين نيز نامطمئن‌تر است. هيچ‌كس نمي‌داند ويروس چگونه به بقاي خود ادامه مي‌دهد و چه داروهايي براي فروكش كردن موج مبتلايان لازم است. هيچ‌كس نمي‌داند تا چه زماني پروازهاي چيني به مقصدهاي مختلف دنيا متوقف مي‌ماند و هيچ‌كس نمي‌داند اثرات سياسي و اقتصادي اين ويروس بر بازارها تا چه زماني به‌طور كامل از بين مي‌رود. اما آنچه تحليلگران بر آن تاكيد دارند‌، كاهش بيشتر تقاضاي نفت و سوخت طي هفته‌هاي آتي است.

نفت؛ آسيب‌پذير از زمان بحران 2008

از اوايل سال جاري ميلادي با شيوع بيماري كرونا آينده جهان به يك‌باره تغيير بنياديني كرد.
تا پيش از انتقال قاره‌اي اين بيماري، بيم افزايش منازعات تجاري ميان چين و امريكا با اعلام آتش‌بس و فاز اوليه توافق تجاري تا حد زيادي كاهش يافت تا تحليل‌هاي كارشناسانه تا حد زيادي سمت و سوي بهبود اوضاع اقتصادي در سال 2020 را داشته باشد، اما انتشار خبر ويروس تغيير شكل يافته كرونا كه از خانواده سارس است و همچنان درمان قطعي ندارد، شوك خبر امضاي فاز اول توافق تجاري ميان چين و امريكا را خنثي كرد. پس از موج شديد انتشار اين بيماري در چين همچنين در ساير كشورها و قاره‌ها، پكن تصميم گرفت برخي شهرهاي خود را در حالت اضطرار نگه دارد و قرنطينه كند. قرنطينه شهر به معناي تعطيلي فعاليت‌هاي صنعتي و خدماتي خواهد بود و قرار است تا 10 فوريه اين وضعيت ادامه يابد. گزارش‌ها حاكي از آن است كه در چند هفته اخير كه شيوع اين بيماري شدت بيشتري گرفته 20درصد از تقاضاي نفت چين يا سه ميليون بشكه در روز كاهش يافته است. در پي انتشار اين خبر سينوپك، بزرگ‌ترين پالايشگاه چين 12درصد از توان روزانه خود كه معادل توليد 600 هزار بشكه نفت است، به‌زودي كاهش خواهد داد. هر چند اين كاهش در توليد پالايشگاه
در راستاي افت تقاضاي سوخت محلي و نيازهاي لجستيك اين كشور است اما به نظر نمي‌رسد به اين زودي از بين رود.

از سوي ديگر فروش محصولات نفتي به‌خصوص از مبدا امريكاي لاتين به چين تقريبا قطع شده و نفت از كشورهاي آفريقاي غربي كه يك منبع سنتي براي پالايشگاه‌هاي چيني است، كندتر از معمول انجام مي‌شود. با وجود اينكه بسياري از كشورها از بيم انتقال ويروس كرونا به كشورشان مبادلات خود با اين كشور را تا حد ممكن كاهش داده‌اند، اما خبر رسيده پالايشگاه‌هاي چين به‌دليل احتمال شدت بيماري در روزهاي آتي در حال ذخيره نفت و سوخت جت براي بعد از
10 فوريه هستند.

حتي گفته مي‌شود وضعيت اضطرار و نيمه تعطيلي براي پالايشگاه‌ها تا مدت‌ها باقي مي‌ماند، چراكه ابهام درخصوص آينده سلامت همچنين تقاضاي نفت چين وجود خواهد داشت. گفته مي‌شود كاهش تقاضاي اخير نفت توسط چين بدترين كاهش در خريد نفت از زمان بحران بزرگ سال 2008 بود. براساس پيش‌بيني‌هاي اوليه اگر موج اپيدمي بيماري شديدتر شود، چه‌بسا قيمت نفت تا محدوده
40 دلار نيز كاهش يابد. براساس بررسي‌هاي شركت سيتي‌گروپ با وجود كاهش بيشتر عرضه توسط اوپك پلاس نيز توازن در بازار برقرار نخواهد شد و قيمت نفت برنت براي سه ‌ماهه اول سال از 69 دلار به 54 دلار كاهش خواهد يافت. هر چند اين پيش‌بيني در حالتي رخ مي‌دهد كه چين بتواند هر چه زودتر بر اثرات زيانبار كرونا فائق‌ آيد.

وقت اعمال دخالت در بازار

از زمان كاهش اوليه قيمت نفت در بازار، وزراي كشورهاي عضو اوپك بر رصد دقيق بازار تاكيد داشتند، اما زماني كه تقاضاي نفت توسط مهم‌ترين واردكننده انرژي جهان به ميزان سه ميليون بشكه در روز كاهش يافت، اوپك پلاس تصميم گرفت زمان نشست اسفند خود را به بهمن تغيير دهد تا بتواند از كاهش شديدتر قيمت جلوگيري كند.

در اين راستا قرار است كميته فني اوپك طي امروز و فردا در وين به بررسي اثرات ويروس كرونا بر بازار نفت بپردازد. اوپك پلاس در حال بررسي گزينه‌هاي احتمالي براي افزايش قيمت نفت است. گفته مي‌شود يكي از گزينه‌ها فريز دو ميليون بشكه نفت است. از سويي شنيده‌ها حاكي از آن است كه اوپك درنظر دارد بيش از دو ميليون بشكه نفت در روز را از بازار حذف كند. با وجود اينكه عربستان بيشترين كاهش را در توليد خود داده و از سويي روسيه باتوجه به تحركاتش در بازار انرژي همچنين قراردادهاي مهم نفتي و گازي مانند قدرت سيبري كه با چين دارد، مهم‌ترين بازيگردان اوپك پلاس به حساب مي‌آيد، به نظر نمي‌رسد فريز بشكه‌هاي بيشتر نفت در بازار با مخالفتي روبه‌رو شود. اما اين گزينه‌ها تا زماني كه تقاضاي نفت از سوي مهم‌ترين و بزرگ‌ترين واردكننده نفت در جهان تغيير يافته‌، با چالش‌هايي همراه است. با اين حال بايد منتظر خروجي نشست امروز و فردا وين درخصوص تصميم‌گيري براي كاهش بشكه‌هاي بيشتر نفت در بازار بود.

هرچند به نظر مي‌رسد عمده توليدكنندگان اوپك هر كاري براي افزايش قيمت در بازار انجام خواهند داد.