ايران ركورددار ثبت جهاني شهرهاي صنايع‌دستي شد
صنايع‌دستي زير سايه آمار كمّي
گروه اجتماعي | ايران با ثبت 3 شهر و يك روستاي ديگر در شوراي جهاني صنايع‌دستي، از نظر تعداد ثبت جهاني شهرهاي صنايع‌دستي در رتبه نخست قرار گرفت. در حالي كه هنوز زيرساخت‌هاي پذيرش گردشگر، خصوصا در روستاهاي ثبت جهاني در ايران مورد مناقشه است، زنجان به عنوان شهر جهاني مليله، شيراز به عنوان شهر جهاني صنايع‌دستي، ملاير به عنوان شهر جهاني مبلمان منبت و روستاي قاسم‌آباد از استان گيلان به عنوان روستاي جهاني چادر شب‌بافي در فهرست شهرها و روستاهاي جهاني صنايع‌دستي قرار گرفتند. با ثبت این چهار شهر و روستا، تعداد شهرها و روستاهای جهانی ایران در این فهرست از ۱۰ به ۱۴ رسید تا همچنان ایران رتبه اول جهان را از این لحاظ دارا باشد، پس از ايران كشور چين با ثبت 6 شهر و روستاي جهاني صنايع‌دستي در مقام دوم قرار دارد. نشست خبري روز دوشنبه با حضور معاون صنايع‌دستي و هنرهاي سنتي، استانداران فارس، همدان و مديران كل ميراث‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي گيلان و زنجان براي تشريح ظرفيت‌هاي اين شهرها از منظر صنايع‌دستي برگزار شد. در حالي كه پيش از اين علي وقف‌چي، نماينده زنجان و طارم در مجلس شوراي اسلامي با اشاره به تصويب قانون حمايت از استادكاران و صنعتگران صنايع‌دستي گفته بود كه اكثر فعالان صنايع‌دستي و حتي سردمداران آن اين قانون را مطالعه نكرده‌اند و از وضعيت صنعتگران و بيمه نشدن آنها انتقاد كرده بودند، بي‌توجهي به وضعيت صنعتگران، خاصه در ايام سخت اقتصادي در حالي صورت مي‌گيرد كه عموما اشتغال به صنايع‌دستي مي‌تواند به عنوان يكي از پايدارترين و كم‌هزينه‌ترين شيوه‌هاي اشتغال‌زايي باشد. انتقاد از ارائه آمار، بدون تشريح سياستگذاري‌هاي كلان و برنامه‌ريزي در حوزه صنايع‌دستي در پرسش يكي از خبرنگاران اين نشست تجلي يافت، اينكه چرا ثبت جهانی یک شهر در ايران به جای آنکه نقطه عطفی برای پیشرفت و افزایش کیفیت صنایع‌دستی و البته متعادل‌سازی قیمت‌های آن باشد، تبدیل به نقطه‌ای برای نزول و کاهش کیفیت‌ها و افزایش قیمت صنایع‌دستی می‌شود. محموديان براي پاسخ به اين سوال نيز به ارائه آمار كمي اكتفا كرد و گفت: «آمارهای کمی، رشد را نشان می‌دهند چنانکه بر اساس شاخص‌های در نظر گرفته شده در برنامه ششم توسعه شاهد افزایش تعداد کارت‌های صادر شده، صنعتگران فعال، نشان‌های ملی، مهرهای مرغوبیت کالا، آموزش صنایع‌دستی و طراحی محصولات، ایجاد خانه‌های صنایع‌دستی و خانه‌های خلاق، نمونه‌های بسته‌بندی، مستندنگاری و برگزاری نمایشگاه‌های صنایع‌دستی هستیم.»
بيمه صنعتگران صنايع‌دستي
نشست خبری «شهرهای جهانی صنایع‌دستی» پیش از ظهر روز دوشنبه ۱۴ بهمن با حضور استانداران استان‌های همدان و فارس و مدیران کل میراث فرهنگی همدان، زنجان، فارس و گیلان در سالن فجر ساختمان وزارت میراث فرهنگی برگزار شد. به گزارش «اعتماد» پويا محموديان، معاون صنايع‌دستي وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي در اين نشست با ارائه توضيحاتي از اهميت ثبت جهاني سه شهر و يك روستا گفت: «جهاني شدن در حوزه صنايع‌دستي مساله جديدي است و ما خود را در ابتداي راه مي‌بينيم و به برنامه‌ريزي‌هاي جامع در اين حوزه نيازمنديم تا به اهدافي كه براي جهاني‌شدن كشور متصوريم، برسيم.» محموديان در پاسخ به پرسش خبرنگار «اعتماد» مبني بر اينكه در ميان آمار ارائه شده كمي، توجهي به وضعيت صنعتگران اين حوزه به چشم نمي‌خورد، گفت: «ارائه آمار يكي از ابتدايي‌ترين روش‌هاي سياستگذاري است.» معاون صنايع‌دستي در پاسخ به پرسش خبرنگاري مبني بر اينكه چرا ثبت جهاني يك شهر در عمل نتايج مثبتي را براي محصولات صنايع‌دستي آن شهر به وجود نمي‌آورد، گفت: «آمارهای کمی، رشد را نشان می‌دهند چنانکه بر اساس شاخص‌های در نظر گرفته شده در برنامه ششم توسعه شاهد افزایش تعداد کارت‌های صادر شده، صنعتگران فعال، نشان‌های ملی، مهرهای مرغوبیت کالا، آموزش صنایع‌دستی و طراحی محصولات، ایجاد خانه‌های صنایع‌دستی و خانه‌های خلاق، نمونه‌های بسته‌بندی، مستندنگاری و برگزاری نمایشگاه‌های صنایع‌دستی هستیم.» محموديان در پاسخ به «اعتماد» مبني بر وضعيت بيمه صنعتگران و شرايط ارائه تسهيلات به آنها گفت: «سال گذشته بعد از پنج سال كه بيمه صنعتگران و هنرمندان كشور قطع كامل بود و ريزش بيمه داشتيم، با پيگيري توانستيم دومرتبه و مجدد روند بيمه شدن صنعتگران را آغاز كنيم، اما به دليل بودجه‌اي كه به ما اختصاص داده شد فقط توانستيم بيمه تامين اجتماعي را براي ۸۱۲ نفر فراهم كنيم.» معاون صنايع‌دستي وزارت ميراث‌فرهنگي ادامه داد: «در سال جدید نیز تعدادی از آنها تحت پوشش قرار گرفتند، اما صندوق بیمه روستاییان و عشایر نیز براي مناطق زير 10 هزار نفر به این حوزه ورود و حدود ۴۰۰۰ نفر را بیمه کرد. روند پيگيري اختصاص بودجه براي صنعتگران مجدانه پيگيري شده است.» محموديان در انتها تاكيد كرد كه صندوق توسعه روستايي وعده داده است كه اين بيمه شامل افراد ساكن در شهرهاي بالاي 10 هزار نفر هم بشود و علاوه برآن، اين معاون وزارت ميراث‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي كشور تاكيد كرد كه اين وزارتخانه نوپا براي اولين بار توانسته است در بودجه سال 99 رديف مشخصي را براي بيمه هنرمندان تعريف كند. پويا محموديان در ادامه نشست در پاسخ به پرسشي كه به وضعيت معافيت از ماليات صنعتگران حوزه صنايع‌دستي اشاره مي‌كرد، گفت: «ما توانستيم طي روزهاي گذشته، تعاملي با نمايندگان مجلس و مركز پژوهش‌هاي مجلس داشته باشيم و در نهايت توانستيم صنايع‌دستي را از ماليات بر ارزش افزوده معاف كنيم كه سال‌ها يكي از دغدغه‌هاي فعالان اين صنف بود كه محقق شد.»
تحريم‌ها محروميت ايجاد نمي‌كنند
عنايت‌الله رحيمي، استاندار فارس در اين نشست، شناسايي 80 رشته و 55 زيررشته تحصيلي مرتبط با صنايع‌دستي در شيراز را نشان از رونق هنر صنايع‌دستي در اين شهر دانست. دو شهر آباده به عنوان شهر جهاني منبت و شيراز به عنوان شهر جهاني صنايع‌دستي در استان فارس نكته ديگري بود كه استاندار فارس به آن اشاره كرد و گفت: «ما در شیراز ۵۰۰ واحد فروش صنایع‌دستی داریم كه از طریق گمرک و آمار چمدانی حدود ۵ میلیون دلار در سال ۹۸ بوده است.» اقداماتي كه تاكنون در استان فارس براي رونق توليد صنايع‌دستي صورت گرفته است، به گزارش اين استاندار شامل اين موارد است: صدور ۱۱ پرونده انفرادی کارگاه صنایع دستی، تامین مواد مورد نیاز، ارائه تسهیلات به هنرمندان، معرفی ۸ نفر برای دریافت تسهیلات روستایی، صدور مجوز اقامتگاه تخصصی فرش در ایزدخواست، تشکیل دبیرخانه صنایع‌دستی شیراز، تشکیل اولین اتاق صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در شیراز، پیشنهاد مهر جهانی صنایع‌دستی برای همه مرسولات پستی و واگذاری بناهای تاریخی برای تبدیل آنها به خانه‌های صنایع‌دستی. استاندار فارس در پاسخ به پرسش يكي از خبرنگاران مبني بر اينكه تحريم‌ها چه تاثيري روي صادرات صنايع‌دستي استان فارس گذاشته است، گفت: «صادرات صنایع‌دستی در سال ۹۸ با ۱۷ درصد رشد مواجه بوده است. اگر قرار بود که تحریم‌ها روی ما تاثیر داشته باشد، از کشورهای اروپایی و امریکایی گردشگر به ایران نمی‌آمد. تحریم شاید محدودیت ایجاد کند، ولی محرومیت نه.» مصیب امیری، مدیرکل میراث و گردشگری استان فارس نیز با اشاره به راه‌اندازی مجتمع تجاری جهانی در حوزه صنایع‌دستی در شهر شیراز گفت: «این مجتمع هم‌اکنون فعال است و ۱۳۷ غرفه دارد که به هنرمندان صنایع‌دستی داده شده تا تولیدات برای بازاریابی و فروش به این مرکز آورده شود.» به گفته او، صادرات صنایع‌دستی استان فارس در سال ۹۸، ۵ میلیون دلار بود که نسبت به سال گذشته با ۱۷ درصد رشد همراه است. در این میان برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مختلف، کارگاه‌های آموزشی، تامین مواد اولیه تولید صنایع‌دستی و ارائه تسهیلات به هنرمندان از جمله شرایطی است که این استان برای رونق صنایع‌دستی فراهم کرده است.
سیدسعید شاهرخی، استاندار همدان نیز با اشاره به ثبت دو شهر از این استان در فهرست شهرهای جهانی صنایع‌دستی گفت: «مجلس شورای اسلامی همدان را به عنوان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران‌زمین انتخاب کرده است. در این میان ۱۰۶۱ اثر ثبت ملی شده در این استان وجود دارد و ثبت جهانی تپه هگمتانه را در دست اقدام داریم. در این میان لالجین و ملایر به عنوان شهرهای جهانی صنایع‌دستی ثبت شده‌اند.» او ادامه داد: «در استان همدان ۱۵۰ رشته صنایع‌دستی فعال است و بیش از ۴۳ هزار و ۵۰۰ نفر در این حوزه فعالیت دارند که ۷ درصد ظرفیت اشتغال موجود در عرصه صنایع‌دستی است. در این میان انگور ملایر به عنوان پنجاه و سومین میراث کشاورزی جهان در فائو ثبت شده است و سیر و گردوی تویسرکان نیز در لیست ثبت قرار دارند.» شاهرخی خاطرنشان کرد: «9 هزار نفر به صورت مستقیم و ۱۱ هزار نفر به صورت غیرمستقیم در ملایر در حوزه مبل منبت فعال هستند و 4 هزار و 300 کارگاه مبل منبت در این شهر فعال است. در عین حال ۴۰۰ فروشگاه مبل منبت نیز در سطح شهر فعالیت می‌کنند چنانکه در بلوار ۳۲ متری ملایر قیمت مبل‌ها یک‌دوم آن چیزی است که در سایر شهرها به فروش می‌رسد. این رونق سبب شد تا شهرهای همجوار مانند تویسرکان نیز به این حوزه ورود پیدا کنند.»