پس از دو ماه رخ داد
ظهور نشانه‌هاي خروج از بحران
براي نفت
قيمت نفت برنت پس از هفته‌هاي متوالي معامله در كانال 20 دلار و كمتر، هفته گذشته به كانال 30 دلار وارد شد. افزايش قيمت طلاي سياه با بازگشايي بازارها و اعلام خاتمه قرنطينه در برخي مناطق در روز گذشته ادامه يافت و با حدود 1.5 دلار افزايش به 33 دلار و 84 سنت رسيد. نفت امريكا نيز حدود 31 دلار معامله شد. با وجود اينكه امروز بازار معاملات آتي نفت امريكا براي تحويل در ماه ژوئن به پايان مي‌رسد، تكرار قيمت‌هاي منفي 40 دلار كه در ماه آوريل براي تحويل محموله‌هاي نفتي ماه مه، رخ داد تكرار نخواهد شد. آژانس بين المللي انرژي معتقد است ماه گذشته ميلادي، بدترين ماه براي بازار نفت بود چراكه علاوه بر كاهش بيش از 37 دلاري قيمت نفت تحويل آتي امريكا، بيش از نيمي از تقاضاي روزانه نفت كم شد. اما با بازگشايي اقتصادها و كاهش محدوديت‌هاي اجباري اعمال شده از سوي دولت‌هاي فرانسه، ايتاليا، آلمان و امريكا اميدواري‌هايي نيز براي ترميم كاهش تقاضا در دو، سه ماه اخير شكل گرفت. هر چند به نظر نمي‌رسد سرعت ترميم اقتصادها زياد باشد، چرا كه تا زمان كشف واكسن براي كرونا، خطر موج دوم بيخ گوش كشورها خواهد ماند. اما نگراني ديگر كشورهاي توليدكننده، تغيير مشي زندگي افراد و سازگاري با شرايط جديد است. اين امر سبب مي‌شود مسافرت‌هاي هوايي و زميني، شركت در اجتماعات يا رفتن به بازار براي خريد كاهش يابد. در سايه اين سازگاري جديد، توليدات كشورها نيز كم مي‌شود و تقريبا تقاضايي براي نفت بيشتر نيز ثبت نخواهد شد.در اين صورت عرضه و تقاضا در بازار نفت تقريبا هيچ گاه به پيش از بحران بازنمي‌گردد.
تلاش امريكا براي كاهش بيشتر توليد
طي دو ماه اخير و پس از افت‌هاي ناگهاني و شديد، قيمت نفت برنت به بالاي 30 دلار رسيد.هر چند قيمت نفت امريكا نيز با افزايش 15 دلاري نسبت به 4 هفته پيش حدود 30 دلار معامله شد. تغييرات قيمتي چند روز اخير به دنبال كاهش توليد نفت به خصوص در امريكا، خوشبيني و ورود به مرحله مهار ويروس كرونا در كشورهاي با شيوع گسترده و لغو اغلب محدوديت‌ها رخ داد. حدود يك ماه پيش قيمت نفت خام امريكا براي تحويل در ماه مه به دنبال افزايش محدوديت‌ها همچنين پر بودن ذخاير نفتي در اوكلاهاما كاهش بسيار زيادي داشت و براي اولين بار در تاريخ، منفي شد. همين امر سبب بررسي گزينه كاهش توليد پيش از ورود به ماه مه توسط عربستان شد. امريكا كه پيش‌تر قول همكاري با اعضاي اوپك پلاس براي كاهش توليد نفت را داده بود، از بيم ادامه‌دار شدن قيمت معاملات آتي نفت، توليد خود را سريع‌تر و بيش از آنچه كارشناسان تخمين زده بودند، كاهش داد. هر چند با پايان يافتن بازار معاملات آتي نفت براي تحويل در ماه مه، نوسانان قيمتي نفت نيز كاهش يافت و قيمت نفت امريكا افزايش يافت. در اين ماه با وجود الزام اجرايي اعضاي اوپك پلاس براي كاهش توليد به اندازه 9.7 ميليون بشكه، برخي كشورهاي اروپايي به همراه چين، خريد نفت خود را نسبت به ماه مارس افزايش دادند.از سوي ديگر آمارهاي اداره اطلاعات انرژي امريكا نشان مي‌دهد كه توليد نفت امريكا پس از قول كاهش توليد به اعضاي اوپك پلاس به 11.6 ميليون بشكه رسيده كه در مقايسه با روزهاي اوج توليد نفت شيل در زمستان گذشته، كاهشي بين 1.2 تا 1.4 ميليون بشكه‌اي داشته است. تحليلگران جي پي مورگان پيش‌بيني كردند امريكا تا ماه ژوئن 1.5 ميليون بشكه در روز از توليد خود را كم مي‌كند. حالا كه مدت كمي از ماه مه گذشته، توليد نفت امريكا به همين اندازه كاهش يافته و البته روند كاهشي آن ادامه دارد. اداره اطلاعات انرژي همچنين پيش‌بيني مي‌كند كه توليد نفت خام امريكا از ركورد ثبت شده در سال 2019 كه روزانه 12.2 ميليون بشكه بود، فاصله بگيرد و در سال جديد نهايتا به 11.7 ميليون بشكه برسد.
چشم‌انداز تقاضا هنوز هم منفي است
با وجود اينكه قيمت نفت خام امريكا 50 درصد و قيمت نفت برنت نيز 22 درصد نسبت به 4 هفته پيش افزايش داشته‌اند، اما كارشناسان همچنان آينده بازار نفت را ابهام‌آلود مي‌دانند. تحليلگران بازار معتقدند زماني بازار مي‌تواند پويايي‌اش را بازيابد كه امكان توليد كالاها به ماه‌ها قبل بازگردد. در واقع چشم‌انداز مثبت براي بازار نفت چه براي نيمه دوم سال 2020 باشد و چه براي سال‌هاي آتي بايد با غلبه بر اين بيماري و كاهش مخاطرات نشات گرفته از بازگشت مجدد آن همراه باشد. در اين راستا بن ون بردن، مديرعامل شل معتقد است كه بازگشت به گذشته و انتظار بهبودي براي تقاضا و قيمت نفت در ميان‌مدت وجود نخواهد داشت. تحليلگران هم‌نظر با ون بردن نيز بحران كرونا را نه تنها به دليل افزايش مرگ و مير و ايجاد فضايي پر از رعب و استرس كه به دليل افزايش عدم اطمينان در مورد آينده جهان و به صورت كلي زندگي بشر خطرناك مي‌دانند. اين گروه از تحليلگران معتقدند نبود اطمينان در مورد قابليت حيات برخي دارايي‌ها مانند نفت، نمونه‌اي اشاعه نااطميناني لجستيكي است كه بشر توان مقابله با آن را ندارد، چرا كه نه مي‌دانيم چه زماني تقاضا به خصوص براي نفت به قبل از بحران بازمي‌گردد و نه مي‌توان پيش‌بيني درست و تا حد زيادي قابل اتكا از روند قيمت‌هاي نفت ارايه كرد،چرا كه شيوع اين بيماري همه چيز را به صورت عمده تغيير داد؛ فاصله‌گذاري‌هاي اجتماعي، قرنطينه‌هاي اجباري و كاهش در توليد گريزناپذير، دور كاري، رفت و آمدهاي كمتر همگي سبب از بين بردن بخش تقاضا شد و نياز به نفت بيشتر را عملا از بين برد. با وجود بدبيني برخي تحليلگران در خصوص بازار نفت، به نظر مي‌رسد تنها كشف واكسن مي‌تواند مناسبات شكل گرفته را تغيير دهد.