هواي داغ، شرجي زياد، مصرف بالا و بعد ...

گروه اجتماعي| وقتي رطوبت هوا از 80 درصد مي‌گذرد لحظه‌اي بدون كولر گازي سپري كردن يعني چسبيدن زيرپيراهنتان به تن و خيس عرق شدن. وقتي رطوبت هوا از 80 درصد گذشت و دماي هم طبق معمول از 50 زندگي شكل ديگري به خود مي‌گيرد. حالا فكر كنيد، بخواهيد در اين شرايط و در اين هوا كار كنيد و به اين اوضاع و احوال شيوع ويروس كرونا را هم بيفزاييد. آن هم در خطه‌اي چون خوزستان كه يكي از استان‌هاي قرمز هفته‌هاي گذشته بوده و بحران هنوز از سر مردم اين خطه و كادر درمان آن روي برنگردانده است. در چنين هوايي ماسك هم بايد بزنيد. خوشبختانه امسال تدبير مسوولان استاني اين بود كه با ورود موج گرما در اواخر تير و اوايل مرداد، ادارات دولتي را نيمه‌وقت يا تعطيل كردند. اما مگر مي‌شود در چنين هوايي به جز خانه جاي ديگري رفت. تمام وقت هم كولرگازي روشن باشد، گويي بخاري برقي در زمستان سرد روشن باشد. همان نزديكي‌هايش بايد باشي. حالا فكر كنيد همه مردم براي در امان ماندن از گرما، شرجي و ويروس كرونا در خانه مانده باشند و به هيچ مراسم عزاداري يا مجلس مشابه آن نروند. براي مطبوع نگاه داشتن يك فضاي 80–70 متري دست‌كم يك كولرگازي 24 يا 30 هزار لازم است. نه اينكه هر اتاق خواب يك كولر داشته باشد؛ نه. يك كولر براي يك خانه و در چنين شرايطي همه مردم هم فقط همين يك كولر را روشن نگاه داشته باشند. مي‌دانيد چه اتفاقي مي‌افتد؟ ميزان مصرف چنان بالا مي‌رود كه كوچك‌ترين آسيبي مي‌تواند پايداري شبكه را به هم بزند. اصلا قرار نيست فكر كنيد آسيب يك عامل عجيب و غريب است. كافي است در زمان‌هاي اوج گرما و شرجي كه اوج مصرف هم هست يك دستگاه پرمصرف برقي ديگر وارد مدار شود. 
صبر كنيد. اصلا قبل از اينكه يك وسيله برقي ديگر وارد مدار شود و شروع به مصرف كند به جز آدم‌ها به وسايل هم فكر كنيد. در هوايي با حرارت بالاي 50 درجه يك وسيله فلزي چه تواني براي مقاومت دارد؟ يك وسيله چوبي؟ يك وسيله با آلياژ پلاستيك؟ حالا فكر كنيد همان كولرگازي چگونه كار مي‌كند. آن وسيله خودش در معرض حرارت قرار دارد و گرمايي بالاي 50 درجه را متحمل مي‌شود تا برودت زير 20 درجه را در خانه تامين كند. از سوي ديگر بخشي از شبكه برق شهري، ترانس‌هاي شهري است كه عموما روي پايه‌هاي شبكه توزيع برق نصب هستند. آنها هم دارند همان گرما و رطوبت بالا را تحمل مي‌كنند. بعد در چنين فشاري به ناگاه اوج مصرف بيشتر و بيشتر مي‌شود. فشار به ترانس هم بيشتر و بيشتر مي‌شود. چگونه؟ سيستم ترانس‌ها عموما يك مخزن روغن براي خنك كردن دارد چه در ترانسفورماتورهاي برق فشار قوي چه در شبكه توزيع برق شهري. وقتي فشار مصرف برق بالا و بالاتر رود، روغني كه نقش خنك‌كنندگي را دارد ديگر نمي‌تواند نقش خنك‌كنندگي داشته باشد و وقتي حرارتش آن‌قدر بالا رفت كه قدرت اشتعال گرفت مثل آن حادثه‌اي رخ مي‌دهد كه پنجشنبه گذشته و همين ‌طور يك هفته قبل‌تر در كيانپارس اهواز رخ داده بود و مردم اين منطقه از شهر اهواز بي‌برقي زيادي را تجربه كرده بودند. حتما شما هم فيلمي كه در آن صداي انفجار ترانس شهري و شعله‌ورشدنش را به تصوير كشيده بود را در شبكه‌هاي اجتماعي ديده‌ايد. خب به ظاهر يك آتش‌سوزي بوده و ماموران آتش‌نشاني هم زود آن را مهار كرده‌اند. اما تا اين اتفاق در شبكه توزيع برق شهري به پايداري بينجامد حداقل 6 تا 24 ساعت زمان لازم است. يعني در همان هواي گرم و طاقت‌فرسا با آن شرجي نفسگير و در حالي كه بايد براي جلوگيري از آلوده شدن به ويروس كرونا ماسك به صورت داشته باشيد، تيم‌هاي تعميرات و به اصطلاح گذشتگان «اتفاقات» شبكه برق وارد عمل شوند. اگر ترانس براي جايگزيني باشد آن را منتقل و جايگزين كنند و اگر نه راهي براي تعمير بيابند. واي به حال آن زماني كه ترانس نباشد. خود به خود اين كلمه‌ها را كه مي‌خوانيد يعني چيزي حدود يك هفته بي‌برقي در مناطقي از شهر اهواز يا يك هفته نوسان مدام و ناپايداري در شبكه برق اين كلان‌شهر. نوسان برق مي‌دانيد يعني چي؟ يعني وسيله برقي شما كه بايد با ولتاژ 220 يا برق خانگي كار كند با افت ولتاژ يا نوسان لحظه‌اي مواجه مي‌شود يا وقتي برق قطع مي‌شود يعني بدون آمادگي از سرويس خارج مي‌شود. مي‌دانيد اين يعني احتمال از بين رفتن سيستم‌هاي الكترونيك و در مرحله بعد يعني آسيب ‌ديدن قطعات اصلي. پس اگر بر سر راه كولرگازي، يخچال يا ديگر وسايل برقي خانه‌تان محافظ نگذاشته باشيد با هر نوسان و هر قطع برق احتمال از كار افتادن آن وسيله دوچندان مي‌شود. به اصطلاح خودماني كولر مي‌سوزد. اين را كه ديگر مي‌دانيد يعني چه؟ يك كولر 24 هزار دو تكه دست‌كم در بازار 13 تا 17 ميليون تومان است و اگر يك كولر30 هزار گازي بسوزد يعني 20 ميليون تومان ضرر. كداميك از ما الان در شرايط كنوني توان تامين 20 ميليون تومان براي خريد كولرگازي در چنين شرايطي داريم؟ اگر يخچال بسوزد چطور؟ اصلا لحظه‌اي نبود آب خنك در خانه در روزهاي شرجي و داغ تابستان را نمي‌توانيم تصور كنيم. الان ارزان‌ترين يخچالي كه بتوانيم بخريم چقدر است؟ صحبت از يخچال سايد باي سايد هم نمي‌كنيم. يك يخچال فريزر معمولي نهايتا 20 فوت؛ ناقابل 15ميليون تومان. حتي اگر قرار به تعميرش ناشي از نوسان برق باشد چند روز بدون يخچال فريزر در اهواز يا يكي از شهرهاي خوزستان يا هرمزگان و بوشهر يا سيستان و بلوچستان مي‌توانيد سر كنيد؟ همه اين روايت براي مردم خوزستان مرتب در حال تكرار است. همين هفته قبل در «اعتماد» مطلبي چاپ شد كه واكنش شركت توانير را در پي داشت كه خاموشي برنامه‌ريزي شده، نداريم اما موضوع اهميت پايداري شبكه و تاثير اتفاقات در زندگي مردم است. حادثه خبر نمي‌كند اما بخشي از اين موضوع به شيوه مديريت برق در وزارت نيرو و شركت‌هاي تابعه‌اش بازمي‌گردد و بخشي از آن نيز به من و شما در خانه‌هايمان بازمي‌گردد. حداقل در اين روزهايي كه نمي‌توان وسيله برقي به راحتي خريد، مراقب وسايل برقي‌‌مان باشيم. 
شايد يكي از وظايف مديركل مديريت بحران در استان‌هايي مثل خوزستان اين باشد كه از كاهش ساعت اداري خبر دهند تا بتوانند با مديريت مصرف برق در ادارات اوضاع را كنترل كنند. اما اين همه ماجرا نيست.