وزير خارجه لبنان از مقام خود كناره‌گيري كرد
ضربه جديد به كابينه دياب
شربل وهبه به عنوان وزیر خارجه جدید لبنان معرفی شد
شهاب شهسواري
استعفاي وزير خارجه لبنان 6 ماه بعد از تشكيل دولت جديد به يك جنجال جديد سياسي در اين كشور بدل شده است. از هفته گذشته گمانه‌زني‌ها در مورد احتمال استعفاي وزير خارجه لبنان قوت گرفته بود. او يك هفته پيش در يك برنامه تلويزيوني از عضويت در دولت اظهار نارضايتي كرده و مدعي شد:«اين مقام باعث شده است كه تمام اعتبار ديپلماتيك و حرفه‌اي من از بين برود.» حتي حرفه خود را به عنوان ديپلمات بعد از تكميل تحصيلاتش در دانشگاه امريكايي بيروت و دانشگاه كاليفرنياي جنوبي در اتحاديه عرب آغاز كرد. او در دوران خدمتش به عنوان سفير اتحاديه عرب در فرانسه، ايتاليا، يونسكو و مشاور سياست خارجي دبيركل اتحاديه خدمت كرده‌بود تا اينكه زمستان سال گذشته به پيشنهاد وزير خارجه پيشين، جبران باسيل به عنوان وزير خارجه در دولت حسن دياب انتخاب شد. گروهي از رسانه‌ها سفر ناموفق وزيرخارجه فرانسه، ژان ايو لودريان به لبنان را دليل اصلي كناره‌گيري وزير خارجه عنوان مي‌كنند. استعفاي وزير خارجه دولت حسن دياب در شرايطي اعلام شد كه لبنان در بدترين شرايط اقتصادي در سال‌هاي گذشته به سر مي‌برد. به نوشته فرانس‌پرس نزديك به نيمي از جمعيت لبنان زير خط فقر قرار دارند و يك‌سوم از نيروي كار اين كشور بيكار شده‌اند.
پس‌لرزه‌هاي سفر بي‌نتيجه لودريان
سفر دو هفته پيش ژان ايو لودريان به لبنان بدون هيچ گونه دستاوردي به پايان رسيد. فرانسه به عنوان استعمارگر پيشين در منطقه، رابطه بسيار نزديكي با دولت‌ها در لبنان دارد اما بعد از نشست سال گذشته كشورهاي حامي مالي لبنان كه در آن اعلام شد هرگونه كمك خارجي به بيروت تا زمان تكميل روند «اصلاحات اساسي» متوقف مي‌شود، روابط ميان دو پايتخت را شكرآب كرده است. حاميان خارجي لبنان دو سال پيش در كنفرانس پاريس وعده داده بودند كه ۱۱ ميليارد دلار كمك مالي به لبنان بدهند اما اين كمك‌ها هرگز در اختيار بيروت قرار نگرفته است. بعد از سفر لودريان به بيروت و گفت‌وگوهايش با مقام‌هاي لبنان، نخست‌وزيري لبنان در پيامي در شبكه‌هاي اجتماعي از اين سفر به‌شدت انتقاد كرد. در اين بيانيه آمده بود كه «لودريان هيچ پيشنهاد جديدي همراه خود نداشت» و «كاملا از اوضاع لبنان و روند اصلاحات اقتصادي ناآگاه بود.» نخست‌وزير لبنان در ادامه خطاب به مردم اين كشور نوشته‌بود:«تا اين لحظه تصميم جامعه بين‌المللي اين است كه به لبنان هيچ كمكي نكنند.» اين پيام نخست‌وزير لبنان بعد از ساعاتي از حساب كاربري او در توييتر پاك شد. چندي بعد خبر آمد كه وزير خارجه، ناصف حتي براي دلجويي از مقام‌هاي فرانسوي به سفارت اين كشور در بيروت رفته و بر «پيوندهاي ناگسستني» با فرانسه تاكيد كرده است. رفتار ناصف حتي نشان مي‌داد كه عامل فشار بر نخست‌وزير براي حذف نظرش از شبكه‌هاي اجتماعي، خود او بوده است.
جانشين «حتي» كيست؟
دفتر نخست‌وزير لبنان، حسن دياب با صدور بيانيه‌اي اعلام كرده است كه روز دوشنبه ناصف حتي با حسن دياب، نخست‌وزير ملاقات و نخست‌وزير همان‌جا با استعفاي ناصف حتي موافقت كرده و «رايزني‌ها براي تعيين وزير خارجه جديد» را آغاز كرده است. حسان دياب پس از پذيرش استعفاي وزير خارجه با «ميشل عون» رييس‌جمهور لبنان ديدار و با او درباره استعفاي حتي و گام‌هاي بعدي مشورت كرد. به نوشته روزنامه الاخبار لبنان قرار است شربل وهبي، مشاور پيشين رييس‌جمهور لبنان به عنوان جانشين وزير خارجه معرفي شود. هر چند يك مقام وزارت خارجه لبنان، هاني شميطلي به رسانه‌ها گفته است كه نام شربل وهبي به عنوان گمانه‌زني مطرح شده چراكه او يكي از گزينه‌هاي پيشنهادي اوليه براي وزارت خارجه توسط نخست‌وزير بود اما مشخص نيست كه او در شرايط كنوني اين مقام را قبول كند.
عصبانيت از نقش «عباس ابراهيم»
خبرگزاري فرانسه يكي از دلايل كناره‌گيري ناصف حتي را دور زدن جايگاه وزير خارجه عنوان كرده است. به نوشته اين خبرگزاري در ملاقات ژان ايو لودريان با حسن دياب، نخست‌وزير لبنان از وزير خارجه لبنان دعوت نشده بود و گفت‌وگوها بدون حضور حتي برگزار شدند. همزمان به نوشته اين خبرگزاري فرانسوي سفرهاي عباس ابراهيم، رييس دستگاه اطلاعاتي لبنان در طول هفته‌هاي گذشته به به كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس، اقدام ديگري بود كه حتي را دل آزرده كرده است. روزنامه الاخبار هم در گزارشي كه صبح دوشنبه منتشر كرد به نقل از منابع ديگري نوشت، ناصف حتي از افزايش نقش ديپلماتيك عباس ابراهيم در ارتباط با كشورهاي ديگر به حساب وزارت خارجه عصباني است. در گزارش الاخبار آمده است كه دولت امريكا تصميم قاطع خود را براي سرنگون كردن دولت حسن دياب در لبنان گرفته است و استعفاي وزير خارجه را يك ضربه كاري به اين دولت ارزيابي مي‌كند.
سومين قهر ديپلماتيك
ناصف حتي در استعفانامه‌اش «فقدان عزم و اراده جدي براي اصلاحات بنيادين كه از سوي قاطبه مردم لبنان و جامعه بين‌المللي درخواست شده است» را عامل اصلي كناره‌گيري عنوان كرده است. آنچه از آن با عنوان «اصلاحات عميق اقتصادي» ياد مي‌شود، خواسته‌اي است كه صندوق بين‌المللي پول و دولت‌هاي خارجي حامي مالي لبنان از سال گذشته به عنوان شرط از سرگيري كمك‌هاي خارجي مطرح مي‌كنند. حتي بلندپايه‌ترين مقام لبناني است كه از زمان تشكيل دولت حسن دياب از مقام خود كناره‌گيري مي‌كند. اما او اولين ديپلمات لبناني نيست كه اينگونه به حالت قهر از دولت دياب جدا مي‌شود. تاكنون دست‌كم دو نفر از نمايندگان لبنان در تيم مذاكره‌كننده با صندوق بين‌المللي پول براي دريافت وام با استدلال‌هايي مشابه از مقام خود كناره‌گيري كرده‌اند.
گمانه‌زني‌ها در مورد نقش جبران باسيل
برخي رسانه‌هاي لبناني دليل اصلي كناره‌گيري ناصف حتي را از قدرت، دخالت‌هاي مكرر جبران باسيل، وزير خارجه پيشين و رهبر جريان جنبش ميهني آزاد بزرگ‌ترين فراكسيون پارلماني لبنان عنوان مي‌كنند. اختلاف نظر جبران باسيل با طرف‌هاي ديگر يكي از دلايل اصلي شكست دولت سعد حريري و ناتواني در تشكيل دولت جديد تا زمستان سال گذشته بود. اما انتخاب ناصف حتي ديپلمات كاركشته لبناني به عنوان وزير خارجه به پيشنهاد شخص جبران باسيل انجام شد. حتي از جمله وزراي كابينه بود كه به عنوان سهم جنبش ميهني آزاد در كابينه معرفي شده‌بود و به نوشته رسانه‌هاي لبناني، جبران باسيل از كناره‌گيري او به هيچ‌وجه خشنود نيست. وزير خارجه مستعفي لبنان، ناصف حتي در نامه استعفاي خود نوشته است: «من به اين شرط در دولت لبنان مشاركت كردم كه يك كارفرما داشته باشم و آن هم نامش لبنان باشد. اما در دولت ديدم كه چندين كارفرما دارم كه هر كدام منافع متضادي دارند. اگر همه اين جناح‌ها حول محور منافع و نجات مردم لبنان متحد نشوند، آنگاه خداي ناكرده كشتي با همه سرنشينانش غرق مي‌شود.»