لزوم همكاري بيش از پيش
تهران و دهلي‌نو
هند را دريابيم كه خيلي دير است!
وحيد كريمي
نخبگان هندي با انتشار كتابي تحت عنوان «هند در هفتاد سالگي»، دولت آقاي «نارندرا مودي» نخست‌وزير فعلي را موفق‌ترين دولت بعد از استقلال هند از سال 1948 ترسيم كردند و معتقدند سياست‌هاي داخلي و خارجي آقاي مودي، راهبردي است و هند را در مسير پيشرفت قرار خواهد داد.
آنها 70 سال عمر كشور هند را به 3 دوره 22 ساله تقسيم كرده، معتقدند؛ در دوره اول سرگرم امورات بعد از استقلال و دوره دوم جنگ با همسايگان و دوره سوم سردرگم بودند. آنها 70 سال عمر هند را «فرصت‌هاي سوخته» تلقي مي‌كنند و تنها دوره 6 سال نخست‌وزيري آقاي «نارندرا مودي» از سال 2014 را موفق و در مسير صعودي
مي‌دانند.
دو نكته در ترسيم موفقيت دولت فعلي هند طي 6 سال گذشته خودنمايي مي‌كند؛ اولي تلاش هند براي مماشات با چين و دومي چرخش تند سياسي هند به طرف امريكاست. در يكي از مصاحبه‌هاي مشترك، آقاي مودي گفت:«هند دوستي بهتر از ترامپ
ندارد.»
براي هند به عنوان كشوري مستقل با بزرگ‌ترين دموكراسي انتخاباتي و غيرقياس با كشورهاي وابسته به امريكا؛ جاي تاسف از چنين جمله‌اي است اما بايد گفت همسايگان هند هم مقصر هستند كه كشوري مثل هند با توجه به تعداد همسايگان؛ امريكا را با فرسنگ‌ها فاصله بهترين دوست كشور خود بنامد. اگر اين اشكال به هند و آقاي مودي وارد باشد؛ همسايگان و كشورهاي آسيايي هم بي‌اشكال نيستند.
ظاهرا در دوره اول نخست‌وزيري، دولت آقاي نارندرا مودي سعي در حل اختلافات با سياستمداران چيني داشت تا خاطرات جنگ سال 1962 و به‌زعم هندي‌ها، اشغال بخشي از سرزمين شمال هند توسط نيروهاي نظامي چين را حل و فصل كنند اما ظاهرا سياستمداران چيني به‌رغم ديدارها و مذاكرات، تلاش هند براي پيگيري را جدي تلقي نكرده‌اند يا تلاش مقامات هندي نتيجه‌اي به همراه نداشته است.
طبيعي است سياستمداران و نخبگان هند بر اين باورند كه با گذشت 70 سال از تولد اين كشور جايگاه در شأن خود در قاره آسيا ندارد تا با چرخش سياسي به سمت امريكا، شانس هند براي جهش ترفيع جايگاه را امتحان كند كه از ديدگاه آنها ارزش آزمايش دارد. از نگاهي ديگر با توجه به اين امر كه هند بين دو كشور چين و پاكستان قرار دارد كه روابطي نه دوستانه با هند دارند؛ مقامات هندي چاره‌اي غير از اجراي نگاهي متفاوت با گذشته در سياست خارجي ندارند.
به نظر مي‌رسد در راستاي اتحاد و همكاري كشورهاي آسيايي، جمهوري اسلامي ايران و چين نبايد بگذارند، پتانسيل هنگفت نهفته در كشور هند از يك كشور آسيايي كه مي‌تواند در خدمت ترفيع و وحدت قاره آسيا باشد به كشوري مشكوك توسط همسايگان و متحد غرب و پايگاهي براي امريكا و اهرمي در مربع اتحاديه هند/استراليا/ژاپن/امريكا نه تنها براي مهار كشور چين بلكه جايگاهي براي نيروهاي نظامي فراقاره‌اي و قطعا در ضديت با همگرايي در قاره آسيا تبديل شود. كشور هند همجنس كشورهاي استراليا و ژاپن و امريكا نيست و نخواهد بود و همچون دوران قبل از استقلال كه نقش سربازان جنگ جهاني دوم براي انگليس را داشت؛ در اتحاد جديد، متحد دسته دوم در خدمت اميال امريكا
خواهد بود.
هند؛ كشور موسس جنبش عدم تعهد،كشور در قلب آسيا و با ذخاير مادي و انساني والا و بهره‌برداري نشده، نبايد از بدنه آسيا جدا شود. راهبرد جمهوري اسلامي ايران در همكاري اقتصادي با هند در بندر چابهار، اقدامي به موقع و بجا بود اما ظاهرا سياستمداران هندي در چارچوبي وسيع‌تر و با توجه به دشمني چين و پاكستان، چرخش سياست خارجي را در دستوركار قرار داده‌اند.
هر چند چيني‌ها با توجه به عزم دولت ترامپ در قرار دادن كشور چين در جايگاه اول دشمني در حال تجديدنظر در سياست خارجي با همسايگان، همفكران و يارگيري استراتژيك در آسيا هستند، مناسب است در اقدامي مشترك و ابتكاري توسط جمهوري اسلامي ايران با كشور و مقامات چين و حتي پاكستاني به نحو مقتضي و با اتخاذ سياست‌هاي تشويقي و استراتژيك درصدد بازگرداندن كشور هند به دامان قاره آسيا و در خدمت آسيا اقدام كنند كه خيلي دير است. از كشورهاي اندونزي و مالزي هم مي‌توان براي تعيين چارچوب همگرايي آسيا و بازگرداندن هند به انديشه همكاري در آسيا
بهره جست. كشورهاي آسيايي هرچند رقيب؛ نبايد سياست‌هاي بين دو جنگ جهاني اول و دوم اروپا را تجربه كنند؛ زيرا در شأن مردم قاره آسيا
نيست.
منبع: ديپلماسي ايراني