دي‌آي‌سي‌ها 25 ميليارد تومان بودجه نياز دارند

بنفشه سام‌گيس / اختلال در توزيع وسايل پيشگيري از بارداري، ايدز و بيماري‌هاي آميزشي در مراكز گذري كاهش آسيب اعتياد - DIC - همچنان و بعد از سه سال پررنگ است. در حالي كه از سال 91 به علت ممنوعيت ثبت سفارش واردات وسايل پيشگيري از بارداري توسط سازمان توسعه تجارت، قيمت اين وسايل با افزايش چند برابري مواجه شد، مسوولان چند DIC در تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويند توزيع اين وسايل همچنان از روند كاهشي برخوردار است. محمد صادق شيرازي، مدير موسسه «كاهش آسيب آيين مهر» به «اعتماد» مي‌گويد: «از ابتداي امسال تاكنون هيچ سهميه‌اي از اين وسايل از سازمان بهزيستي دريافت نكرده‌ايم. طي دو سال گذشته مقدار محدودي خودمان خريديم يا ساير انجمن‌ها در اختيارمان گذاشتند. سال گذشته هم، بهزيستي يك بار و يك سهميه از اين وسايل به ما داد اما با افزايش قيمت اين وسايل، ديگر خريد آن در توان ما نيست.» گفته‌هاي شيرازي به اين معناست كه معتاداني كه عمدتا كارتن خواب بوده و عموما رفتارهاي پرخطر جنسي دارند و از اين مركز گذري خدمات مي‌گيرند، طي چهار ماه گذشته بدون هيچ مراقبت بهداشتي، مرتكب رفتارهاي پرخطر جنسي شده‌اند در حالي كه اين مركز، ماهانه بيش از 90 معتاد داوطلب درمان با متادون و حدود 200 كارتن خواب را تحت پوشش خدمات درمان و حمايت قرار داده و به طور ميانگين، اين بيماران در هر ماه نيازمند 500 عدد وسيله پيشگيري از بارداري و ايدز براي يك رابطه جنسي ايمن هستند. مدير يك DIC در جنوب تهران هم به «اعتماد» مي‌گويد كه ظرف چهار ماه گذشته فقط يك بار از طرف سازمان بهزيستي سهميه‌اي از اين وسايل دريافت كرده‌اند كه آنهم فقط به مدت دو ماه تاريخ مصرف داشته است. تداوم اختلال در توزيع وسايل پيشگيري از بارداري، ايدز و بيماري‌هاي آميزشي براي گروه‌هاي با رفتار پرخطر در تهران كه كانون عمده تجمع اين افراد است، در حالي سومين سال را پشت سر مي‌گذارد كه سياست‌هاي افزايش جمعيت، زنان و مردان تحت پوشش خدمات مراكز گذري كاهش آسيب اعتياد را با هدف پيشگيري از انتقال ايدز و بيماري‌هاي آميزشي از شمول ممنوعيت‌ها و محدوديت‌هاي دسترسي به اين وسايل مستثني كرده است.

كمبود بودجه داريد اعلام كنيد

در حالي كه شنيده شده محموله بزرگي از وسايل وارداتي پيشگيري از بارداري با هدف تمكين از سياست‌هاي افزايش جمعيت، منتظر دستور ترخيص در گمرك است، مجيد رضا‌زاده؛ رييس مركز توسعه پيشگيري سازمان بهزيستي كشور در گفت‌وگو با «اعتماد» تاكيد مي‌كند كه سازمان بهزيستي هيچ محدوديتي براي DIC در دسترسي و تهيه وسايل پيشگيري از بارداري و كاهش خطرات اعتياد قايل نشده اما طبق قراردادي كه تمام مسوولان اين مراكز هم درباره آن آگاهند، تهيه اين وسايل، وظيفه خود مراكز است و سازمان بهزيستي كشور يا وزارت بهداشت هيچ وظيفه‌اي در قبال تحويل اين وسايل ندارند. «140 مركز گذري كاهش آسيب اعتياد، تحت نظر ما هستند و كمتر از 100 مركز هم از وزارت بهداشت مجوز گرفته‌اند. وظيفه اين مراكز، ارايه آموزش‌هاي پيشگيرانه و توزيع سرنگ، يك وعده غذاي گرم، وسايل پيشگيري، آب مقطر، پنبه الكل و جعبه محافظ براي دفع بهداشتي سرنگ آلوده- SAFTY BOX - بين معتادان تزريقي است. بودجه‌اي كه به اين مراكز مي‌دهيم هم، براي اجاره مكان و حقوق كاركنان و ارايه خدمات صرف مي‌شود. وظيفه ما يا وزارت بهداشت توزيع وسيله پيشگيري از بارداري نيست چون هزينه تهيه اين وسيله در همان بودجه‌اي كه به مراكز مي‌دهيم ديده شده است. اما طي شش سال اخير در قالب اجراي پروژه گلوبال فاند (صندوق ملل متحد براي مبارزه با ايدز، سل و مالاريا) وسيله پيشگيري از بارداري به رايگان در اختيار ما قرار گرفت كه ما هم در مراكز گذري توزيع كرديم. چون مسوولان مراكز مي‌گفتند بودجه‌اي كه در اختيارشان مي‌گذاريم ناكافي است و ما هم با توزيع رايگان اين وسايل، كمبود بودجه را جبران مي‌كرديم. پروژه صندوق جهاني، سال گذشته پايان يافت و حجم وسايل پيشگيرانه هم كم شد. مسوولان اين مراكز متعهد هستند خودشان اين وسيله را تهيه كرده و در اختيار مراجعان خود قرار دهند و اگر چنين اتفاقي نيفتاده، ناشي از كم كاري مسوولان مراكز است.» رضا‌زاده تاكيد مي‌كند: «اگر بودجه توزيع شده از سوي بهزيستي يا وزارت بهداشت كافي نيست، مسوولان مراكز بايد به ما اعلام كنند كه اين رقم براي تهيه سرنگ و وسيله پيشگيري از بارداري و پرداخت اجاره ناكافي است. نه اينكه پول را قبول كنند و بگويند پول كم است.»رضا‌زاده در واكنش به خبر ممنوعيت ترخيص محموله وسايل پيشگيري از بارداري در گمرك مي‌گويد: «سياست‌هاي كلي افزايش جمعيت به هيچ‌وجه مشمول برنامه كاهش آسيب اعتياد نمي‌شود و دستور مقامات بالا هم اين است زيرا فرزندآوري مربوط به خانوار است اما خدمات كاهش آسيب اعتياد به افرادي ارايه مي‌شود كه خارج از خانواده هستند و هيچ كس هم نمي‌خواهد اين افراد در چنين شرايطي بچه‌دار شوند. اگر كسي دستور ممنوعيت ترخيص محموله وارداتي وسايل پيشگيري از بارداري را صادر كرده دچار كج فهمي درباره سياست‌هاي كلي جمعيت شده است.»

بودجه‌ها براي اين حجم خدمات كافي نيست

بنا بر استاندارد تعيين شده از سوي سازمان بهزيستي كشور، هر DIC، بايد روزانه به 100 معتاد، خدمات كامل كاهش آسيب اعتياد ارايه دهد و 90 درصد معتادان پرخطر - كه معمولا معتادان تزريقي به عنوان پرخطرهاي اعتياد شناخته مي‌شوند - هم بايد تحت پوشش خدمات كاهش آسيب قرار بگيرند. اين تاكيد به اين معناست كه اگر 10 درصد از جمعيت يك ميليون و 325 هزار نفري معتادان كشور - كمي بيش از 130 هزار نفر - تزريقي و پرخطر هستند، بايد خدمات كامل كاهش آسيب اعتياد براي 90 درصد اين جمعيت – حدود 117 هزار نفر - در بيش از 200 DIC بدون هيچ كاستي در دسترس باشد. رضا‌زاده مي‌خواهد اين درخواست پررنگ شود «بنويسيد با كسري شديد بودجه مواجهيم» و توضيح مي‌دهد: «بودجه‌مان براي DIC بسيار كم است. سال گذشته كمتر از 80 ميليون تومان در اختيار هر مركز قرار گرفت اما امسال رقم بيشتري در اختيارشان مي‌گذاريم و قرار است ستاد مبارزه با مواد مخدر، ما و وزارت بهداشت هر كدام پنج ميليارد تومان براي مراكز كاهش آسيب اعتياد بودجه بگذاريم. اما مراكز براي پيشگيري از آسيب اعتياد بايد پول بيشتري داشته باشند. اين ارقام براي گسترش خدمات كاهش آسيب اعتياد بسيار كم است و بايد دو برابر و حدود 25 ميليارد تومان باشد.»احمد حاجبي، مشاور وزير بهداشت در امور سلامت روان و اعتياد هم در گفت‌وگو با «اعتماد» ضمن آنكه مي‌گويد هنوز بودجه 94 مراكز گذري كاهش آسيب اعتياد به دليل تكميل نشدن تفاهم‌نامه‌ها توزيع نشده و مراكز، همچنان با بودجه 93 مشغول كار هستند، از ناكافي بودن بودجه ويژه DIC تحت پوشش وزارت بهداشت گلايه مي‌كند اما اين اشاره را هم دارد كه: «توصيه ستاد مبارزه با مواد مخدر هم اين است كه بودجه پايه به ما مي‌دهد و ما هم بايد رقمي به آن اضافه كنيم.»

براي كاهش قيمت در تلاش هستيم

افزايش قيمت و گراني وسايل پيشگيري از بارداري از چشم مسوولان وزارت بهداشت پنهان نمانده است. عباس صداقت، رييس اداره ايدز وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «اعتماد» ضمن اشاره به تاكيد وزارت بهداشت بر ازدياد جمعيت سالم و رعايت سلامت باروري در راستاي سياست‌هاي افزايش جمعيت، در تاييد ضرورت دسترسي به وسايل پيشگيري از بارداري براي گروه‌هاي با رفتار پرخطر مي‌گويد: «يكي از وسايل پيشگيري از بارداري، هم موجب پيشگيري از بيماري‌هاي آميزشي و ايدز به عنوان بيماري‌هاي منتقله از راه روابط جنسي است و هم مي‌تواند از بارداري پيشگيري كند. ما راهبردي پيشنهاد داديم تا افراد با رفتار پرخطر و در معرض ابتلا به ايدز يا بيماري آميزشي كه تحت پوشش مراكز گذري كاهش آسيب اعتياد هستند، به وسيله پيشگيري از بارداري دسترسي داشته باشند. دسترسي به معناي سهولت عرضه و مناسب بودن قيمت. وزارت بهداشت سال قبل تلاش كرد اين دو مقوله را به صورت تفكيك شده دنبال كند و پيشگيري از انتقال ايدز و بيماري‌هاي آميزشي از طريق روابط جنسي را در كنار سياست‌هاي جمعيتي ببيند بدون اينكه اين سياست، بر سياست‌هاي ديگر اثر سوئي بگذارد.»صداقت در گفت‌وگو با «اعتماد» خبر مي‌دهد: «تامين اعتبار تهيه وسايل پيشگيري از بارداري براي مراكز گذري كاهش آسيب اعتياد در حال پيگيري است اما بخش عمده‌اي از اين مراكز، از سازمان بهزيستي مجوز گرفته‌اند و انتظار داريم بهزيستي هم اين تلاش را داشته باشد. براي تسهيل دسترسي هم در حال تدوين بيانيه‌اي هستيم تا حمايت لازم و راهكارهاي كاهش قيمت وسايل پيشگيري از بارداري، براي معتادان تزريقي با هدف كاهش انتقال بيماري‌هاي آميزشي و ايدز از طريق روابط جنسي ايجاد شود.» به گفته صداقت حدود پنج گروه به عنوان جمعيت هدف و افراد با رفتارهاي پرخطر جنسي و مصرف كننده مواد مخدر و محرك‌ها و شركاي جنسي آنها شناسايي شده‌اند كه تعداد آنها طي نتايج تحقيقي كه در يكي از مراكز تحقيقاتي و به سفارش وزارت بهداشت در حال انجام است، مشخص و تامين سهل‌تر وسايل پيشگيري از بارداري و صرفا با هدف پيشگيري از انتقال ايدز و بيماري‌هاي آميزشي براي اين گروه امكان پذير خواهد شد در حالي كه اكنون، بنا بر آخرين برآورد وزارت بهداشت، شيوع انتقال ايدز از مادر به نوزاد 8/2 درصد، در معتادان تزريقي كارتن خواب حدود 15 درصد، در زنان خياباني حدود 5 درصد و در كودكان كار و خيابان حدود 5/4 درصد گزارش شده است.