شيپور استيضاح در پارلمان

گروه سياسي|مجلسيان اين‌بار از قانوني مي‌گويند كه در هيچ متون حقوقي تدوين نشده است. «استيضاح» با «سه كارته شدن» وزير اين‌بار برگ جديدي از تعاملات قوه مقننه با مجريه را ورق خواهد زد؛ قانوني كه برخي از آن مي‌گويند آنگونه در تناقض با قانون اساسي قرار دارد كه شايد باز هم بتوان به آنها لقب سدي در برابر اعمال دولت داد. نمايندگان اين‌بار فردي را با سومين كارت زرد خود مواجه كردند كه در همين مجلس و از همين نمايندگان، بالاترين راي را اخذ كرده بود و اكنون بر استيضاح او پا مي‌فشارند؛ استيضاحي كه سه كارته شدن تنها بهانه‌اي براي مطرح كردن آن بود. نمايندگان كه در جلسه روز يكشنبه و پس از پايان پاسخگويي وزير اقتصاد به سوالات مطروحه، خود را قانع نديدند با سومين كارت زرد خود انشايي هم از قانون داشتند. «به جريان افتادن خود به خود طرح استيضاح براي وزرايي كه با سه كارت زرد در مجلس روبه‌رو مي‌شوند»، هرچند به موجب آيين‌نامه جديد مجلس صراحتا رد مي‌شود اما اصرار نمايندگان را به همراه داشته است؛ آيين‌نامه‌اي كه در آن تاكيد شده «اگر سه كارت زرد به وزير داده شود استيضاح در دستور كار قرار نمي‌گيرد» براي مجلسيان كارگر نيفتاد. تنها چند ساعت پس از كارت زرد سوم خروجي رسانه‌ها حكايت از در دستور كار قرار گرفتن استيضاح علي طيب‌نيا داشت؛ استيضاحي كه البته با يك تعبير آيين‌نامه‌اي وضعيت را به نفع درخواست‌كنندگان استيضاح تغيير داد. اينك مهرداد بذرپاش نماينده تهران، كه وزير اقتصاد براي پاسخگويي به سخنان وي راهي بهارستان شده بود آيين‌نامه را به گونه‌اي بازخواني كرده است كه اولويت بررسي استيضاح در هيات رييسه با وزرايي باشد كه سه كارته شده‌اند. بذرپاش در گفت‌وگو با فارس در تاييد اين خبر گفت: چون بناي هيات رييسه مجلس بر اين است كه تقاضاي استيضاح وزراي سه كارته كه به اين هيات تحويل شده باشد در اولويت بررسي قرار گيرد، استيضاح طيب‌نيا در دستور كار قرار گرفت. اما استيضاح وزير اقتصاد مطرح شد. استيضاحي كه 25 امضا را به همراه دارد اكنون حول محوري مي‌چرخد كه نياز به تعبير درستي از آيين‌نامه داخلي مجلس دارد. حال تفاسير از استيضاح متفاوت شده است. عده‌ كثيري كه از انجام استيضاح با طي روال قانوني و طبق اصل 89 قانون اساسي مي‌گويند و عده قليلي كه آيين نامه داخلي مجلس را بي‌اثر ندانسته و كمترين تاثير آن را در اولويت قرار دادن وزراي سه كارته براي استيضاح مي‌خوانند.

يوسفيان‌ملا: كارت زرد تنها آثار رواني دارد

در همين خصوص عضو كميسيون آيين نامه داخلي مجلس در گفت‌وگو با «اعتماد»، با تاكيد بر اينكه استيضاح وزير اقتصاد از ابتدا در دستور كار نمايندگان قرار نداشت و بعد از قانع نشدن نمايندگان بود كه اين موضوع مطرح شد، از كارت زرد به عنوان موضوعي ياد كرد كه موردي از اثر آن در آيين نامه داخلي مجلس نيامده است. يوسفيان ملا تاكيد كرد: اگر هم وزيري سه‌كارته شود باز بايد با همان روال قانوني استيضاح شود. يعني همان روندي كه براي استيضاح وزير بدون دريافت كارت زرد طي مي‌شود، براي وزراي سه كارته نيز بايد رعايت شود. وي با تاكيد بر اينكه كارت زرد تنها آثار رواني دارد، گفت: كارت زرد فقط ابزاري براي اعلام نظر اكثريت مجلس در قبال عملكرد وزراست. اين نماينده مجلس در ادامه اظهار داشت: كارت زرد اصلا هيچ كمكي براي راي نياوردن وزير و حتي امتياز جزيي براي استيضاح نيست. قانون عنوان داشته است كه بعد از سه كارت زرد مي‌توانند استيضاح كنند، كمااينكه قبل از آن هم مي‌توانستند اين استيضاح را انجام دهند. بنابراين نمايندگان مجلس با دادن كارت زرد يك قدم هم به استيضاح نزديك نمي‌شوند. يوسفيان ملا با اعلام اينكه 25 نفر از نمايندگان مجلس پس از جلسه روز يكشنبه خواهان استيضاح وزير اقتصاد شدند، گفت: اين استيضاح فعلا اعلام وصول نشده و اگر هم شود بايد روال قانوني مطرح شده در اصل 89 قانون اساسي را طي كند.

دهقان: در استيضاح بايد اصل 89 قانون اساسي رعايت شود

عضو هيات رييسه مجلس شوراي اسلامي نيز در خصوص مسائل مطرح شده از سوي يكي ديگر از اعضاي اين هيات به «اعتماد» گفت: طبق آيين‌نامه داخلي مجلس اگر وزيري با سه بار كارت زرد مواجه شود بايد با رعايت اصل 89 قانون اساسي استيضاح وي مطرح مي‌شود. محمد دهقان در توضيح بيشتر اين آيين‌نامه گفت: دو تفسير در بين نمايندگان وجود دارد؛ اول اينكه بايد يك اثري بر اين متن وجود داشته باشد. بدين معنا كه اگر استيضاح ديگري مطرح باشد خودبخود بايد در اولويت قرار بگيرد. اما دومين تفسيري كه مطرح مي‌شود اين است كه چون در متن آيين‌نامه صراحتا ذكر شده كه طبق اصل 89 قانون اساسي مراحل استيضاح طي شود اين سه كارته شدن اثري نخواهد داشت. اين نماينده مجلس با اشاره به اينكه براي نخستين بار است كه وزيري با سه كارت زرد از سوي نمايندگان مجلس مواجه مي‌شود، گفت: هيات رييسه نيز در اين مورد نظر يكساني ندارد. اما معتقد است كه بايد داراي آثار باشد. وي با بيان اينكه منظور بذرپاش از در اولويت قرار گرفتن استيضاح وزراي سه‌كارته، بي‌اثر نبودن آن است، گفت: حتي اگر اين اثر را بار كنيم باز هم بايد اصل 89 قانون اساسي رعايت شود. عضو هيات رييسه مجلس با اشاره به اينكه اين آيين‌نامه در زمان مجلس هشتم به تصويب رسيد اما در متن تصويبي اشاره‌اي به رعايت اصل 89 نشده بود، گفت: شوراي نگهبان در همين مورد ايراداتي را وارد دانست و در آن تاكيد كرد طبق قانون اساسي استيضاح به صورت خودبه‌خود نمي‌تواند مطرح شود. بعد از اين ايراد، نمايندگان موضوع رعايت اصل 89 قانون اساسي را نيز به اين آيين نامه اضافه كردند. حال بايد ديد كه آيا 25 امضايي كه پاي استيضاح وزير اقتصاد رفته است با تشخيص هيات رييسه، علي طيب نيا را در اولويت استيضاح قرار مي‌دهد يا اين استيضاح نيز در مسير قانوني خود بايد قرار بگيرد؟