سيمين سليماني
هنرمندان و فعالان حوزه موسيقي تنها آنهايي نيستند كه روي سِن و صحنه مي‌بينيم. در حوزه هنر موسيقي بسياراني ديگر هستند كه پشت صحنه و جايي كه كمتر ديده مي‌شوند، حضور دارند. موثر و تاثيرگذارند، تلاش‌گر و خستگي‌ناپذيرند اما آنچه براي آنها مهم است، دانش‌افزايي است يا گامي در اين حوزه. ناصر شكرايي يكي از آن بسياران بود كه همين تازگي‌ها درگذشت. خيلي از رسانه‌ها هم در اخبار خود نوشتند كه «شكرايي در سكوت خبري درگذشت». شكرايي، آهنگساز و مولف موسيقي متولد نيمه شهريور سال ۱۳۳۵ بود و فراگيري موسيقي را هم از كودكي با موسيقي ايراني شروع كرد. آن‌طور كه در منابع آمده در كلاس‌هاي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان هم اين هنر را ادامه داد. بعد از آن در رشته موسيقي دانشكده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران تحصيل كرد و در سال ۱۳۶۳ براي ادامه تحصيل به آلمان رفت. ناصر شكرايي بعد از گذراندن دوره آموزشي كالج براي فراگيري رشته موزيكولوژي به دانشگاه شهر كلن وارد شد و از مدرسه عالي موسيقي شهر كلن در رشته آهنگسازي فارغ‌التحصيل شد. شكرايي در كسوت‌هاي مختلفي در حوزه موسيقي فعاليت داشت. از آهنگسازي براي سينما، تئاتر و تلويزيون گرفته تا سرپرستي، آهنگسازي و رهبري گروه كر انجمن جوانان زرتشتي تهران. يكي از برجسته‌ترين تاليفات ناصر شكرايي «قطعات ساده براي پيانو» است كه همچنان يك منبع آموزشي موثق است. در ادامه گفت‌وگوي «اعتماد» را با بهنام صبوحي از همكاران هنرمند فقيد مي‌خوانيد. صبوحي كه آهنگساز و نوازنده پيانو است، در اين گفت‌وگو از ويژگي‌هاي هنري و شخصيتي شكرايي گفته است.
زنده‌ياد شكرايي‌راد در كنار آهنگسازي در سينما و تئاتر، در حوزه آموزش و تأليف هم فعال بود؛ بفرماييد كه اين چندوجهي بودن و فعاليت‌هاي ايشان در چند كسوت، چه تأثيري بر نگاه موسيقايي ايشان داشت؟
بله همانطور كه اشاره كرديد، ايشان به عنوان آهنگساز در زمينه موسيقي سينمايي و سريال‌هاي تلويزيوني فعاليت داشتند. علاوه‌بر اين، در حوزه موسيقي كودك هم فعال و تاثيرگذار بودند، در اين زمينه مي‌توان به فعاليت‌هاي ايشان در كانون پرورش فكري كودكان اشاره كرد كه از همان مكتب هم آموزش ديده بودند. ايشان چندين آلبوم موسيقي آموزشي را در كانون پرورش فكري و همچنين آموزش و پرورش توليد كردند. علاوه‌بر زمينه‌هايي مانند موسيقي تئاتر و موسيقي تبليغاتي در حوزه تحقيق موسيقي هم فعاليت داشتند. به‌طور طبيعي و كلي اگر بخواهم مختصر بگويم، اين چند وجهي كار كردن ميزان تاثيرگذاري را در حوزه‌هاي مختلف ارتقا مي‌بخشد.
درباره ويژگي‌هاي آثار آقاي شكرايي بگوييد، اتصال به ريشه‌ها در كارهاي ايشان پيداست، نظر شما چيست؟
مهم‌ترين و برجسته‌ترين ويژگي آثار آقاي شكرايي سادگي و رواني فرم در موسيقي ايشان است. اين خصيصه، چه در موسيقي‌هاي سينمايي و چه در ترانه‌ها و موسيقي‌هاي كودكان پيداست. اين سادگي و انسجام به عنوان يك امتياز مثبت در آثارشان ديده مي‌شود. از سوي ديگر، ملودي‌ها و تنظيم‌هاي آقاي شكرايي كاملا با موسيقي ايراني هماهنگ بودند و از موتيف‌ها و سازهاي ايراني بهره مي‌بردند، كه اين امر هم به آثارشان هويت و رنگ و بوي ملي مي‌بخشيد.
ايشان را مي‌توان در شمار آهنگسازاني قرار داد كه از جريان‌هاي پرهياهوي تبليغاتي فاصله داشتند؛ اين انتخاب خودشان بود يا فضاي حاكم اين شرايط را ساخت؟
آقاي شكرايي در آهنگسازي، سبك شخصي و منحصر‌به‌فردي داشتند و بر اساس سليقه فردي خود كار مي‌كردند. واقعيت اين است كه ايشان هيچگاه تحت تأثير بازار موسيقي قرار نگرفتند و همواره بر اساس فرم و ساختاري كه به آن علاقه داشتند، فعاليت مي‌كردند. همانطور كه اشاره شد، شايد آثارشان سر و صداي زيادي در بازار موسيقي ايجاد نكرد، اما امضاي خودش را داشت و در واقع آثارشان داراي ويژگي‌هاي خاص و ارزشمند بودند.
آثار آموزشي و تأليفي آقاي شكرايي چه نقشي در تربيت و پرورش علاقه‌مندان به موسيقي داشت؟
ايشان علاوه‌بر فعاليت‌هاي آهنگسازي، مدرس پيانو، محقق موسيقي و نويسنده كتاب‌هاي آموزشي هم بودند. سال‌ها در حوزه تحقيق و آموزش موسيقي فعاليت كردند و كتاب «قطعات ساده براي پيانو» كه يكي از آثار بسيار مهم ايشان است، يكي از پرفروش‌ترين و پرمخاطب‌ترين كتاب‌هاي آموزشي پيانو محسوب مي‌شود كه بارها هم تجديد چاپ شده و همچنان مورد توجه هنرجويان است.
به جز تاليفات در بحث آموزش، از آثار ديگر ايشان كه در خاطرتان مانده، بگوييد.
ايشان يك آلبوم موسيقي بدون كلام منتشر كردند، به نام «آرامش در كنار موسيقي» همچنين مجموعه‌اي از سرودهاي دانش‌آموزي با نام «آواي مدرسه»؛ موسيقي فيلم‌هايي مانند «موشك كاغذي»، «باد در علفزار مي‌پيچد» و... را كار كرده است. همانطور كه پيش‌تر گفتم برجسته‌ترين اثرشان در حوزه تاليفي كتاب «قطعات آسان پيانو» است كه همچنان يكي از منابع مهم آموزشي پيانو به شمار مي‌آيد.
بزرگداشتي هم براي ايشان ديروز برگزار شد.
بله همين طور است؛ همانطور كه مي‌دانيد آقاي شكرايي‌راد نيمه اول ارديبهشت فوت كردند، آن هم در سكوت خبري؛ روز 12 ارديبهشت‌ماه به خاك سپرده شدند و مراسم يادبود اين آهنگساز و نوازنده پيشكسوت سينما ديروز چهارشنبه ۲۴ ارديبهشت در خانه سينما برگزار شد. ايشان علاوه‌بر آهنگسازي و نوازندگي، مدرس موسيقي و عضو كانون آهنگسازان سينماي ايران هم بودند، به همين دليل اين مراسم ساعت ۱۱ تا ۱۳ در تالار سيف‌اله داد خانه سينما، با حضور اهالي فرهنگ و هنر برگزار شد.
متشكرم آقاي صبوحي، در پايان اگر نكته‌اي باقي مانده بفرماييد.
تاكنون آنچه اشاره شد، اهميت اين هنرمند فقيد در حوزه آثار هنري و تاليفي ايشان بود؛ اينجا دوست دارم كه يكي از ويژگي‌هاي خاص شخصيتي آقاي شكرايي را بيان كنم، و آن مرام و منشي است كه ايشان داشتند. آقاي شكرايي فردي بسيار محترم و متواضع بودند و جالب است كه احترام و تواضع ايشان هم نسبت به بزرگ‌ترها و هم نسل جوان‌تر بود. براي نسل جوان اهميت و ويژه‌اي قائل مي‌شدند خب همانطور كه از پيش‌تر در گفت‌وگو مطرح شد اين موضوع از آثارشان هم پيداست چرا كه ايشان به كودكان و نوجوانان آنقدر اهميت مي‌دادند كه بخش عمده‌اي از هنرشان معطوف به تاليفاتي براي اين قشر بود كه در اين زمينه هم موفق بودند. آقاي شكرايي همواره رفتار مهربان و فروتني داشتند كه البته همين ويژگي رفتاري، از ايشان شخصيت منحصر‌به‌فردي ساخته بود كه دوستان و آشنايان اين هنرمند فقيد هم گواه وكاملا به اين موضوع واقف هستند.