مذاكرات صلح روسيه و اوكراين
محمود فاضلي
هيات روسي در حالي براي مذاكره با طرف اوكرايني وارد استانبول شد كه از ابتدا مشخص بود كه شخص «پوتين» رييس‌جمهوري روسيه در مذاكرات صلح با اوكراين شركت نخواهد كرد و قرار است «ولاديمير مدينسكي» مشاور پوتين و وزير سابق فرهنگ و از چهره‌هاي نزديك به پوتين به عنوان رييس هيات مذاكره‌كننده در تركيه حضور يابد. به دنبال انصراف پوتين براي شركت در مذاكرات صلح «دونالد ترامپ» همتاي امريكايي او نيز از حضور در مذاكرات صلح اوكراين در استانبول اجتناب كرد. به دليل مشكلات تكنيكي، هياتهاي مذاكره‌كننده روسيه و اوكراين در روز پنجشنبه مذاكره نكردند و مذاكرات به جمعه موكول شد. در مقابل «زلنسكي» رييس‌جمهوري اوكراين اعلام كرده بود كه به صورت شخصي براي شركت در مذاكرات به تركيه سفر خواهد كرد، زيرا تنها با پوتين وارد مذاكره خواهد شد و گفت‌وگو با ديگر مقام‌هاي روسيه را بي‌فايده مي‌داند، پوتين تنها تصميم‌گيرنده در بحران جاري ميان دو كشور است. زلنسكي پس از ديدار و گفت‌وگو با اردوغان، رييس‌جمهور تركيه نيز تاكيد كرده رييس‌جمهور امريكا فشار بيشتري بر اوكراين نسبت به روسيه وارد كرده است. وزير خارجه امريكا نيز اعلام كرد كه مذاكرات صلح روسيه و اوكراين به بنبست رسيده و تنها راه‌حل عبور از اين بنبست، مذاكرات مستقيم بين روساي جمهور روسيه و امريكا است. فكر نمي‌كنم تا زماني كه ترامپ و پوتين مستقيما در مورد اين موضوع تعامل نكنند، به موفقيتي دست يابيم. در آستانه اين مذاكرات، اتحاديه اروپا در حالي بسته جديدي از تحريم‌ها را عليه روسيه و ناوگان نفتكش‌هاي اين كشور نهايي كرد كه تهديد كرده در صورت عدم موافقت مسكو با آتش‌بس در اوكراين، مجازات بيشتري را عليه اين كشور اعمال خواهد كرد. دور جديد تحريم‌هاي جديد عليه مسكو كه هفدهمين بسته تحريم‌هاي اتحاديه اروپا از زمان تهاجم روسيه به اوكراين در سال ۲۰۲۲ محسوب مي‌شود، پيش از صدور ضرب‌الاجل رهبران اروپايي به مسكو در مورد توافق با پيشنهاد آتش‌بس كشورهاي غربي در دست بررسي بود. اين بسته كه قرار است بهطور رسمي تصويب شود، شامل فهرست حدود ۲۰۰ نفتكشي است كه محدوديت‌هاي صادرات نفت روسيه را دور مي‌زنند.
قرار است ده‌ها مقام روس نيز به حدود ۲ هزار و ۴۰۰ فرد و نهادي افزوده شوند كه در حال حاضر با ممنوعيت رواديد و مسدود شدن دارايي‌ها روبه‌رو شده‌اند. اين بسته همچنين تحريم‌هايي را به اتهام حملات سايبري، نقض حقوق بشر و خرابكاري در اروپا عليه اتباع روس اعمال مي‌كند. «ميروشنيك»، فرستاده ويژه وزارت خارجه روسيه اعلام كرد كه كشورهاي غربي تاكنون حدود ۵۵۰ ميليارد دلار براي حمايت از اوكراين هزينه كرده‌اند. كمك‌هاي غرب به كي‌يف دليل تداوم جنگ است. اين بودجه صرف خريد و ارسال تسليحات نظامي به اوكراين، آموزش نيروها و حمايت لجستيكي از اين كشور است. در حال حاضر حتي امريكا هم ادامه جنگ در اوكراين را يك بار مالي اضافي مي‌داند. پيتر سيجارتو، وزير خارجه مجارستان پيش‌تر در اظهاراتي اعلام كرد: اتحاديه اروپا در حال برنامه‌ريزي براي ايجاد يك رديف بودجه ويژه جداگانه جهت حمايت از اوكراين در بودجه اين اتحاديه است. مجارستان با اختصاص اين رديف بودجه ويژه جداگانه براي اوكراين مخالف است.
«دنيس شميحال»، نخستوزير اوكراين پيش‌تر با بيان اينكه كي‌يف به عنوان بخشي از برنامه افزايش اضطراري درآمد (ERA) خود، يك ميليارد يورو از اتحاديه اروپا دريافت كرده، مدعي است: «اين مبلغ از محل سود حاصل از دارايي‌هاي توقيف شده بانك مركزي روسيه تامين شده است. اين وجوه براي پشتيباني از نيازهاي حياتي بودجه و كمك به تثبيت اوكراين در ميان خسارات مربوط به جنگ استفاده خواهد شد. اين كمك بخشي از يك رويكرد منصفانه و مداوم است. متجاوز بايد هزينه ويراني‌هايي را كه به سرزمين ما وارد كرده است، بپردازد.» آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل نيز اعتقاد دارد ما خواستار آتش‌بس فوري و بدون قيد و شرط در اوكراين بوده‌ايم. اما ما آتش‌بس را تنها به خودي خود نمي‌بينيم. ما فكر مي‌كنيم كه آتش‌بس بايد امري باشد كه راه را براي يك راه‌حل هموار كند و براي ما، راه‌حل، صلح عادلانه است و صلح عادلانه براي ما به معناي صلحي است كه به منشور سازمان ملل، قوانين بين‌المللي و قطعنامه‌هاي مجمع عمومي سازمان ملل، از جمله تماميت ارضي اوكراين احترام مي‌گذارد. سازمان ملل آماده است تا در صورت توافق طرفين، هر گونه حمايتي را كه از سازمان ملل بخواهند، ارايه دهد. بديهي است كه اگر آتش‌بس و صلحي كه من توصيف كردم، بتواند توسط شوراي امنيت تاييد شود، گامي بزرگ به جلو خواهد بود، اما من مي‌دانم كه اين كار آساني نخواهد بود. فريدريش مرتس، صدراعظم جديد آلمان نيز در اولين بيانيه دولتي در پارلمان اين كشور متعهد به ادامه حمايت قوي از اوكراين، از جمله از سوي دولت فدرال جديد شد. به باور او، يك چيز واضح است: ما طرف جنگ نيستيم و نخواهيم شد. ما همچنين طرف‌هاي ثالث بي‌طرف يا به اصطلاح، واسطه‌هاي بي‌طرف بين جبهه‌ها نيستيم. شكي نيست كه آلمان بدون هيچ قيد و شرطي در كنار اوكرايني‌ها ايستاده است. تمام تلاش‌هاي روسيه براي ايجاد تفرقه در دموكراسي‌هاي اروپايي با عزم، وحدت و تمايل به دفاع از خود، خنثي خواهد شد. از كشورهاي غربي ميخواهم در مساله اوكراين دچار تفرقه نشوند و براي حفظ وحدت ميان متحدان اروپايي و امريكا در تلاش است تا راهي براي پايان دادن به جنگ پيدا شود. اين سياست در خدمت يك اروپاي قوي خواهد بود و با منافع مشترك و ارزش‌هاي اروپايي هدايت مي‌شود. چنين آتش‌بسي مي‌تواند پنجره‌اي براي امكان آغاز مذاكرات صلح باز كند. من تمام تلاش خود را براي دستيابي به بيشترين وحدت ممكن بين شركاي اروپايي و امريكايي خود ادامه خواهم داد. نبايد هيچ صلح ديكته شده‌اي وجود داشته باشد.