يادداشتي بر نمايشگاه نقاشي‌هاي آربي كشيشيان
بازآفريني امر نو
شيدا عزيزي
به‌زعم سورن كيركگور «تكرار» خاطره وارونه است، يادآوري يك حركت در جهات مختلف است؛ چرا كه چيزي كه يادآوري مي‌شود، تكرار مي‌شود. امر تكرار شونده فرصت بازآفريني دارد، تجربه دوباره و رو به جلو در آن تجلي مي‌كند و از دل حقيقت، حقيقتي نو مي‌زايد. تكرار، حركتي رو به جلو است؛ توليد چيزي نو و نه بازتوليد چيزي قديمي. از اين لحاظ تكرار تذكاري معكوس تلقي مي‌شود كه فقط يكي از وجه‌هاي توليد يا ظهور امر نو نيست: امر نو فقط و فقط از طريق تكرار پديدار مي‌شود.
آربي كشيشيان، هنرمند نقاش معاصر در جديدترين مجموعه آثار نقاشي خود كه در روزهاي پاياني ارديبهشت ماه ۱۴۰۴ براي بار دوم در گالري شيدايي به نمايش درآمدند، دغدغه‌مند امر «تكرار» است. او معتقد است در هر تكرار يك لايه از او كنده مي‌شود و روي بوم قرار مي‌گيرد و سپس لايه جديد ديگري آماده استخراج مي‌شود و در اين چرخه او با «خود» ديگري از هنرمند دوباره و دوباره مواجه و آشنا مي‌شود و خلق آثار او زاييده همين مواجهه و آشنايي است.
در قالب كلي، او همواره به بازنمايي سه موضوع معين در آثار خود پرداخته است: گلدان‌ها، پرتره‌ها و انسان‌هاي پشت ميز. وي طبيعتا به تكرار اين سه مجموعه در آثارش صميمانه و با قاطعيت تمام وفادار است.
پرداختن به فضاي اكسپرسيو در كنار فانتزي رنگارنگ، ضرب قلم‌هاي قوي و لكه‌هاي غليظ رنگ‌هاي درخشاني كه در تك‌تك بوم‌هاي او اعلام حضور مي‌كنند، از كيفيات منحصربه‌فرد آثار او هستند. منش هنري ساده و بي‌تكلف او در انتخاب رنگ‌ها و اشيا و چيدمان آنها - چه در كنار هم و چه روي ميز - حس شادابي و هيجان بصري قابل ملاحظه‌اي را در بيننده بر مي‌انگيزند. گويي مخاطب با ديدن اين آثار هوس انگيز، از درون به وجد آمده و نوازش بصري دريافت مي‌كند. كيفياتي همچون سادگي و خودبودگي نه‌تنها از مشخصه‌هاي بارز آثار كشيشيان محسوب مي‌شوند، بلكه در حقيقت اين شيوه‌گزيني، امضاي هنرمند است. او كاملا آگاهانه دست به خلق آثاري «سهلِ ممتنع» يا «ساده ناممكن» مي‌زند. به بيان ديگر، پشت تك تك دريچه‌هاي رنگين بوم‌هايش به بيان امري وسيع‌تر از آنچه مي‌بينيم، مي‌پردازد.
در مجموعه گلدان‌ها شاهد آثاري كوچك و رنگارنگ هستيم كه در هر كدام سه يا چهار گلدان با گياهان رنگارنگ يا سبز - گلدار يا بدون گل - خودنمايي مي‌كنند. گويي اين چند گلدان براي گرفتن عكس جلوي دوربين عكاسي به صف شده‌اند، ژست گرفته و آماده عكس گرفتن هستند. در هر كادر، اين گياهان و گلدان‌ها با ايجاد اندكي تغيير در زاويه قرار‌گيري خود انگار براي عكس بعدي آماده مي‌شوند.
اين مجموعه ولي روايتي خاطره‌آلود از تجربه زيست هنرمند است و ردپاهاي خاطرات دوران كودكي او در آن باز زنده‌سازي شده‌اند. آربي كشيشيان، زاده كاشانه‌اي است كه در آن پرورش گل و گياه خاصه گياهاني بزرگ و مقاوم، رسمي دوست داشتني بوده است. طبيعتا خالق اين آثار با توجه به پيشينه خانوادگي‌اش نگاهي عميق و منحصر به فرد به گياهان به عنوان موجوداتي زنده كه نياز به توجه - نه فقط آب و نور و كود - دارد. در واقع او با تكرار خلق آثار مجموعه گلدان‌ها نه‌تنها به حفظ روايات ذهن تاريخي‌اش مي‌پردازد، بلكه سعي دارد بيننده را به درك روابط بين انسان و گياه و اهميت آن سوق بدهد. او معتقد است اين، نوع نگاه و نحوه توجه ما به گياهان است كه موجب شكل‌گيري مدار انرژي مشترك بين ما و آنها شده و اين تعامل مي‌تواند تاثيرات متقابل و موثري را در پي داشته باشد.
در مجموعه بعدي - انسان‌هاي پشت ميز - كشيشيان نشستن پشت ميز را برگزاري نوعي جشن تلقي مي‌كند. جشني كوچك و شيرين كه مابين انجام دو كار براي خودمان برگزار مي‌كنيم. اين جشن لذت مكث و آسايش را حتي براي لحظاتي شايد كوتاه يدك مي‌كشد. وسايل روي ميز كه در عين بازنمايي اكسپرسيو و با استفاده از چند تكه حجم رنگي به تصوير كشيده مي‌شوند، داراي چنان ظرافت و خودبيانگري هستند كه هر بيننده را سر شوق مي‌آورد. انسان‌هاي پشت ميز‌ها، زناني هستند كه موهاي خود را آراسته‌اند و زيورآلات بر دست و گردن دارند، بسان بانواني كه براي شركت در يك مهماني فاخر آماده شده‌اند. در اين ميان معمولا در سمت راست، چپ يا در هر دو سو گلدان‌هايي رنگين حامل چند شاخه گل همانند باديگارد‌هاي (محافظان) اين بانوان شيك‌پوش رخ مي‌نمايانند.
اين انسان‌ها، پشت ميزي پوشيده شده با وسايل روزمره‌شان نشسته‌اند تا در ايستگاهي بين دو مسير، لختي بياسايند. هر كدام از آنها يقينا با تك تك اشيای هرچند پيش پا افتاده روي ميز، دچار ارتباطي معنادار هستند.
و اما پرتره‌هاي كشيشيان ثمره ذهن جست‌وجوگر اين هنرمند است كه به دنبال كشف و انعكاس عصاره خالص و ناب دريافت دروني او از امر بيروني با چاشني درك عيني او از زندگي هست. وي بازنمايي عين به عين پرتره انساني را صرفا وظيفه دوربين عكاسي مي‌داند و در توليد پرتره‌هاي بيانگراي خود، تركيبي از احساسات، درونيات، بافت، حجم رنگ و نور را به كار مي‌بندد. در اين آثار كه يا به بزرگي ۱۳۰ در ۱۳۰ سانتي‌متر يا به كوچكي ۳۰ در ۳۰ سانتي‌متر خلق مي‌شوند، مخاطب در نگاه نخست، درگير پيچيدگي و در هم تنيدگي رنگ و بافت مي‌شود كه در مجموع، به كليت و وحدتي يكپارچه فرا مي‌خوانند. پرتره‌هايي كه هيجان، غليان و در هم آميختگي احساسات گوناگون را پس از عبور از فيلتر شخصي خالق اثر به نمايش گذاشته‌اند.
آربي كشيشيان، هنرمند معاصر ايراني - ارمني متولد ۱۳۶۵ دانش‌آموخته رشته نقاشي از آكادمي هنرهاي زيباي ايروان ارمنستان و رشته نقاشي از دانشگاه آزاد اسلامي ايران است كه از سال ۱۳۸۹ به صورت حرفه‌اي فعاليت هنري خود را آغاز كرده است. وي چندين نمايشگاه انفرادي و گروهي در رزومه خود دارد. همچنين تعدادي از آثار او در ميان آثار كلكسيون‌هاي بسيار حايز اهميتي در داخل و خارج كشور قرار دارند.