«اعتماد» در گفت‌وگو با فعالان سياسي پيام جايگزيني احتمالي علی لاریجانی باسعید جلیلی در شعام را بررسي مي‌كند
فرود و فراز علی لاریجانی
مهدي بيك‌اوغلي| پايان يك عصر همواره با آغاز عصري تازه همراه خواهد بود. روز و روزگاري كه سعيد جليلي مي‌رود تا علي لاريجاني نمادي از دوران تازه در شعام باشد. يكي نماد پايان يك عصر و افول يك گفتمان است و ديگري نشانه آغاز عصر و هنگامه‌اي تازه با گفتماني كه الزاما بايد تازه، نو و متفاوت باشد. دو چهره‌اي كه (سعيد جليلي و علي لاريجاني) طي سال‌ها و دهه‌هاي اخير نقش قابل توجهي در تحولات سياسي كشور و نظام تصميم‌سازي‌هاي شعام ايفا كرده‌اند. علي لاريجاني كه در ايام اصلاحات با حضور در راس صدا وسيما، مورد انتقاد جدي چهره‌هاي اصلاح‌طلب قرار داشت، پس از سال 84 و ظهور محمود احمدي‌نژاد، به پاس همه تقابل‌هايي كه با دولت اصلاحات داشت، راهي شعام شد تا مهم‌ترين پرونده كشور را در دست بگيرد و رودرروي غربي‌ها براي تعيين تكليف پرونده هسته‌اي بنشيند. عمر اين دولت و اين حضور اما ناپايدار بود. احمدي‌نژاد كه نمي‌توانست تحمل كند، فردي جز خودش در تيررس تبليغات و اخبار داخلي و خارجي قرار داشته باشد، حضور علي لاريجاني در شعام را تاب نياورد و آنقدر فشار آورد كه جليلي جايگزين لاريجاني شود. اين تغيير در شرايطي صورت گرفت كه بر اساس اعلام ولايتي در جريان مناظره‌هاي انتخاباتي سال 92، لاريجاني فاصله‌اي اندك با دستيابي به توافق با غربي‌ها قرار داشت. اما احمدي‌نژاد اين پالس را به كشورهاي غربي ارسال كرد كه هر نوع توافقي با علي لاريجاني، از نظر او بلاموضوع است. حضور سعيد جليلي در شعام، اما آغاز عصر مذاكرات بيهوده و بدون دستاورد بود. نگاه سلبي جليلي به موضوعات مختلف باعث شد كه طي سال‌هاي حضور جليلي در شعام، دامنه وسيعي از پرونده‌هاي غيرمتعارف و تصميمات عجيب در اين شورا شكل بگيرد. اين روزها اما زمزمه‌هاي تازه‌اي از جايگزيني دوباره جليلي و علي لاريجاني به گوش مي‌رسد. فردي كه يك روز سكان هدايت دبيري شوراي امنيت ملي را شخصا رها كرده بود، امروز به اين نهاد باز مي‌گردد تا پروژه تغيير و تحول مدنظر نظام حكمراني را اجرايي كند، پروژه‌اي كه چهره‌هاي نزديك به رهبر انقلاب چون علي‌اكبر ولايتي و ضرغامي و خود علي لاريجاني قبلا از آن خبر داده بودند. بايد ديد حضور احتمالي لاريجاني به جاي سعيد جليلي، چه تحولات و تغييراتي در نظام حكمراني ايران ايجاد مي‌كند. راهبردي كه دولت پزشكيان گردن خود را براي تحقق آن گرو گذاشته بود، امروز بيشتر از هر زمان ديگري رخ نمايان كرده است. تغييراتي كه با رفتن يكي و آمدن ديگري نمايان شده است.
اسماعيل گرامي مقدم: تغيير در شعام، پالس تحول مثبت را به جامعه مي‌دهد
اسماعيل گرامي مقدم، قائم مقام حزب اعتماد ملي در گفت‌وگو با «اعتماد» در خصوص ابعاد ماهوي تغييرات احتمالي در شوراي عالي امنيت كشور و پيامي كه اين تغييرات دارد، مي‌گويد: «انتشار خبر حضور احتمالي علي لاريجاني در شوراي عالي امنيت ملي به عنوان نماينده رهبرانقلاب را از جنبه‌هاي خاص مي‌توان بررسي كرد. حضور علي لاريجاني در شوراي عالي امنيت ملي و فعاليت در حوزه‌اي كه قبلا تجربه آن را دارد و ويژگي‌هاي مثبتي كه ايشان ثبت كرده، قطعا به كارآيي بيشتر شوراي عالي امنيت ملي مي‌انجامد. بر دوست و دشمن و موافقان و مخالفان علي لاريجاني پوشيده نيست كه او در حوزه سياست داخلي و خارجي، چهره‌اي راهبردي و اثر‌گذار و جريان‌ساز محسوب مي‌شود. علي لاريجاني تمام‌كننده است و هرگز پرونده‌ها را باز رها نمي‌كند. اين ويژگي براي عالي‌ترين سطح سياستگذاري و تصميم‌سازي كشور داراي اهميت بسياري است. »
گرامي مقدم ادامه مي‌دهد: «در شرايطي كه ايران از بزنگاه جنگ 12 روزه عبور كرده و در آينده نيز احتمال درگيري دوباره وجود دارد به مردان پخته و استراتژيك نياز دارد كه در اين سطح در كنار ساير مسوولان بتوانند امنيت كشور را ارتقا بدهند. بسياري از تحليلگران امروز اذعان دارند كه ايران بيشتر از هر زمان ديگري نيازمند تغيير و تحول است. تنها با تحول مثبت است كه مي‌توان پاسخ همبستگي، وفاداري و ايثار مردم را داد. امروز حاكميت وامدار مردمي است كه در سخت‌ترين شرايط پشت كشور وتماميت ارضي ايران ايستادند و اجازه ندادند دشمنان از شكاف‌هاي موجود در داخل سوءاستفاده كنند.»
قائم مقام حزب اعتماد ملي يادآور مي‌شود: « دشمنان تمامي امكانات مالي، لجستيكي، نظامي، فني، فناورانه و... را در اختيار اسراييل گذاشتند، همچنين حمايت شديد تبليغاتي نيز صورت دادند تا به زعم خود طي 6روز كار جمهوري اسلامي و ايران را تمام كنند. موضوعي كه اين راهبرد دشمنان را بي‌اثر ساخت، جدا از ظرفيت‌هاي نظامي و توان موشكي ايران، همبستگي و مشاركت مردمي بود كه فريب دشمنان را نخوردند و از مام ميهن دفاع كردند. پاسخگويي به مطالبات اين مردم و تلاش براي بهبود زندگي و به رسميت شناختن سبك زندگي آنها، بزرگ‌ترين پرونده پيش روي نظام است. هر اندازه پاسخگويي به مطالبات مردم بيشتر باشد، امنيت و استحكام بيشتري در كشور شكل مي‌گيرد.»
گرامي‌مقدم در پاسخ به اين پرسش «اعتماد» كه چالش پيش روي نظام تصميم‌سازي كشور در مواجهه با اين شرايط ملتهب چه خواهد بود، مي‌گويد: «متاسفانه طي سال‌هاي اخير برخي افراد و گروه‌هاي اقليت به دنبال خالص‌سازي و حذف مردم از فرآيند تصميم‌سازي‌ها بودند. اين طيف و دسته به صراحت مي‌گفتند كشور متعلق به حزب‌اللهي‌هاست و هركس كه مخالف اين ديدگاه است، بگذارد و از ايران برود! حضور اين گفتمان و اين تفكر در نهادهايي چون شوراي عالي امنيت ملي جز اينكه بين مردم و نظام فاصله بيندازد فايده ديگري ندارد. حضور چهره‌هايي از جنس علي لاريجاني و ساير افراد اصلاح‌طلب، توسعه‌خواه و تكنوكرات كمك مي‌كند تا تغيير مدنظر مردم محقق شود. لاريجاني چهره‌اي است كه مي‌تواند تحول مورد نظر مردم و رهبري و دولت را در شعام ايجاد كند.»
او تاكيد مي‌كند: «شخصا ممكن است در برخي موارد با ايشان نظرات مخالفي هم داشته باشم اما از آنجا كه حضور ايشان به نفع منافع ملي است از اين حضور حمايت مي‌كنم. معتقدم در مرحله بعد، نظام بايد فكري به حال نظارت استصوابي كند تا كشور بيش از اين از حذف چهره‌هاي متخصص و شايسته آسيب نبيند. جنگ 12روزه نشان داد كه شوراي نگهبان در ردصلاحيت دلسوزان و نخبگان كه اتفاقا حاضرند جان خود را براي كشور و مردم فدا كنند، كج‌سليقگي به خرج داده است. اميدواريم در مرحله بعد تحولات، در اين نهاد مهم و سرنوشت‌ساز هم تغييراتي در راستاي مطالبات مردم و منافع كشور شكل بگيرد تا شايستگان به نهادهاي تصميمساز و سياستگذار راه پيدا كنند .»
اين فعال سياسي اصلاح‌طلب مي‌گويد: «از سوي ديگر به نظرم لازم است برخي تصميمات كه براي مردم ابهام و سوال ايجاد مي‌كند، اتخاذ نشوند. مثلا انتخاب امام جمعه‌اي كه پرونده‌اي در خصوص ايشان باز است، مردم را با پرسش‌هاي بسياري مواجه مي‌كند. نظامي كه اوج شفافيت و صلابت را در مقابله با فساد و رفتاري غيرمتعارف در دستور كار قرار مي‌دهد، نبايد اجازه بدهد برخي شائبه‌ها و ابهامات، اين شفافيت را خدشه‌دار سازد. نهايتا معتقدم حضور چهره‌هايي از جنس علي لاريجاني در نهادهاي تصميمساز كشور، طليعه مناسبي است كه كشور را در آستانه فصلي نو و فضايي تازه قرار مي‌دهد. »
گرامي‌مقدم در پايان يادآور مي‌شود: «بايد توجه داشت، دشمنان هرگز دست از تلاش براي حاشيه‌سازي عليه ايران بر نمي‌دارند. عاملي كه مي‌تواند ايران را در برابر اين تلاش‌ها، موانع و مشكلات رويين‌تن سازد، حضور و مشاركت مردم است. هر زمان مردم حضور و مشاركت جدي در بزنگاه‌ها داشته باشند، دشمنان عقب‌نشيني كرده و در مخيله خود هم فكر تهاجم به ايران را وارد نمي‌كنند . اما اگر ميزان حضور و مشاركت مردم در آوردگاه‌هاي مختلف كم شود، دشمنان برنامه‌هاي شوم خود را براي فشار بر ايران اجرايي مي‌سازند.»
علي باقري: خروج سعيد جليلي از شعام پايان يك عصر است
علي باقري، فعال سياسي ديگري است كه به اين بحث ورود كرده و مي‌گويد: «در دوران پساجنگ، افراد، شخصيت‌ها و نهادهاي مختلفي با گرايش‌هاي سياسي متفاوت بر ضرورت ايجاد تغييراتي كه نتيجه آن بالا رفتن سرمايه اجتماعي، اميد و وحدت ملي در كشور است، تاكيد داشتند. تجربه جنگ 12روزه، گروه‌هاي متفاوت و متعددي را در كشور متوجه اين نكته كرد كه بالا رفتن سطح سرمايه اجتماعي و تلاش براي رضايتمندي اقشار مختلف جامعه با نگاه‌ها و مطالبات مختلف، يكي از ضرورت‌هاي پيش روي كشور است. به هر حال در اين رابطه اين انتظار وجود دارد كه تغييراتي در سطوح و حوزه‌هاي مختلف كشور به نسبت قبل رخ بدهد.» او يادآور مي‌شود: «حوزه‌هاي مختلفي كه نيازمند و در اولويت اين تغييرات هستند، متفاوتند. از حوزه‌هاي اجتماعي و مسائل مرتبط با سبك زندگي اقشار مختلف گرفته تا گشايش‌هاي سياسي در كشور، بالا بردن زمينه‌هاي مشاركت سياسي در جامعه و تغيير در رويكردهاي مربوط به سياست خارجي، سياست داخلي و حتي مسائل اقتصادي و معيشتي از جمله اين موارد هستند. حوزه‌هايي كه چشمان مردم منتظر تحولات بنيادين و جدي در آنها هستند. »
علي باقري مي‌گويد: «ايجاد تغيير در دبيرخانه شعام به عنوان عالي‌ترين سطح تصميم‌سازي و سياستگذاري كشور كه جايگاه رفيعي در مناسبات مختلف كشور دارد و از مسائل نظامي گرفته تا بحث‌ها و گره‌هاي هسته‌اي و مسائل مربوط به امنيت داخل و خارج كشور در آن طرح مي‌شود داراي اهميت بسياري است. ايجاد تغيير در اين حوزه به خصوص تغييرات معناداري در حد حضور فردي مانند علي لاريجاني در شعام با توجه به نگاه‌ها و تفكراتي كه قبلا در حوزه امنيت داخلي و خارجي داشته‌اند، بدون ترديد مي‌تواند بخشي از مطالبات مربوط به تغيير به شمار آيد. »
اين فعال سياسي مي‌گويد: «خاصه اگر اين جايگزيني در دبيرخانه شوراي عالي امنيت ملي كه با حكم رياست جمهور و نمايندگي ايشان از جانب رهبر انقلاب همراه باشد، به جاي آقاي سعيد جليلي باشد، دوز تغيير را بالاتر نيز مي‌برد. در واقع حضور علي لاريجاني و خروج سعيد جليلي پايان يك عصر و آغاز عصر تازه‌اي خواهد بود. البته بايد منتظر روزهاي آتي باشيم تا مشخص شود اين تغييرات در چه سطحي ظهور و بروز پيدا مي‌كند. يا اگر رخ مي‌دهد در چه سطحي قرار است رخ بدهد. آيا اين تغيير به عنوان دبير شوراي عالي امنيت ملي خواهد بود يا عضو و دبير يا عضوي كه جايگزين سعيد جليلي خواهد بود. هرچند هر كدام از اين تغييرات در پوزيشن‌هاي مختلف واجد معاني متفاوتي خواهد بود، اما اصل حضور علي لاريجاني در اين سمت و اين جايگاه پالس مناسبي به مردم، فعالان سياسي و جامعه ارسال مي‌كند.»
باقري درباره ويژگي‌هاي اين پيام مي‌گويد: «اين پيام كه حاكميت صداي مردم را شنيده و تلاش خواهد كرد مطالبات آنها را محقق كند. ايران براي مواجهه با دشمنان قبل از هر عامل و ابزار ديگري به مشاركت و حضور مردمي نياز دارد كه در بزنگاه‌ها همبستگي و شعور بالاي خود را نشان داده‌اند. امروز بر نظام حكمراني است كه پاسخي در‌خور به اتحاد و انسجام سرنوشت‌ساز مردم در جنگ 12روزه بدهد. حضور علي لاريجاني و تغييراتي مثبت از اين دست، مي‌تواند بخشي از اين مطالبه را پاسخ بدهد.»