سواد تربيتي
علي صابري
وقتي سواد تربيتي را به كار ميبريم يعني هدف كاربردي كردن كليت تربيت است هم در مباني و هم در روش! يعني شاخصها بايد هم در مباني تربيتي و هم در روش تربيتي لحاظ شود تا هدف تربيت كردن درست محقق شود! يعني الگوي تربيت در حالت كلي بايد به گونهاي باشد كه سبب تحول فكري و رفتاري در معناي درست آن شود يعني بايد تربيت را آنگونه آموزش داد كه بتواند فكر و رفتار را درست رشد و پرورش دهد. پس وقتي از سواد تربيتي استفاده ميكنيم يعني ميخواهيم كه نگاه و تعريف از تربيت كردن توسعه يابد و با يك نگاه و تعريف رشد يافته تربيت تعريف و تفهيم شود، چون هر اندازه تعريف و تفهيم از تربيت درست باشد، تربيت كردن هم ميتواند مبنا و ساختار درستي داشته باشد يعني اگر ضرورت و اهميت تربيت، درست بيان شود و مبتني بر مباني و روش درست، تربيت صورت گيرد يعني اين نوع تربيت سوادمحور است و در يك تربيت سوادمحور در يك تربيت بر مبناي شاخص، قطعا نتيجه هم درست خواهد بود. پس سواد تربيتي ميخواهد بگويد كه هم انسان به تربيت نياز دارد و هم تربيت بايد اصولي باشد.
براي الگوي تربيتي درست و موثر در يك جامعه ابتدا هر فردي بايد آگاهانه بپذيرد كه نيازمند تربيت است اينكه تنها با تربيت درست و موثر است كه ميتوان انسان درستي شد و زندگي درستي داشت و وقتي تعريف درستي از چيستي و هدف تربيت در نگرش انساني شكل بگيرد و همسو با آن نظام فرهنگي تربيتي جامعه بايد مبتني بر مباني و روشهاي تخصصي و كاربردي الگوي تربيتي رشد يافتهاي را بسترسازي و اجرايي كند. يعني در مقوله مهمي چون تربيت بايد هم شخص و هم نظام فرهنگي تربيتي نقشي موثر داشته باشند تا روند تربيت و اصلاح فرد و جامعه به درستي صورت گيرد. پس بايد تربيت را يك الگوي آموزش و اصلاح بدانيم كه متاثر از مولفههاي متعددي است كه اين مولفههاي موثر بايد در تربيت كردن لحاظ شود، يعني تربيت كردن يك دانش، يك تخصص، يك درس و يك ساختار است و بايد الگومحور ارايه و اجرا شود تا بشود از يك الگوي درست به يك نتيجه درست رسيد! و بالطبع هر اندازه كميت و كيفيت الگوي تربيت در سطح رشد يافتهتري باشد نتيجه مطلوبتر خواهد بود و چنانچه شاخصهاي لازم و موثر در تربيت كردن لحاظ نشود بالطبع نتيجه مطلوب نخواهد بود! پس وقتي هدف تربيت و اصلاح انسان و جامعه است بايد اين مهم به درستي صورت گيرد تنها در اين صورت سالمسازي انسان و جامعه، درست اتفاق خواهد افتاد! پس در مقوله تربيت انساني هم بايد شناخت درست و كاملي از چيستي انسان وجود داشته باشد و هم روش و مباني تربيت متناسب با چيستي انساني باشد، يعني الگوي تربيتي بايد به گونهاي باشد كه بتواند فكر و رفتار را متحول كند و به انسانها فكر درست و رفتار درست را ياد بدهد در اين صورت است كه يك الگوي تربيتي، درست و تاثيرگذار محسوب ميشود. پس در تربيت كردن همه آنچه باعث ميشود تا انسانها داراي فكر درست و رفتار درست و سبك زندگي درست باشند تا جايگاه معنوي و اخلاقي خود را كسب كنند، بايد لحاظ شود در اين صورت است كه هم تعريف درستي از تربيت بيان شده و هم روش تربيت كردن درست اجرا شده! آنچه هدف سواد تربيتي است. پس اينگونه اهميت و زيبايي تربيت را ياد بگيريم كه فقط با تربيت درست است كه ميتوان انسان درست و جامعه درست را ساخت.
عضو انجمن سواد رسانهاي ايران