پرتره مترجم غايب حاضر خيابان انقلاب در حقيقت
ماهرخ ابراهيمپور
در دومين روز از جشنواره سينما حقيقت مستند «مشتزني در رينگ ترجمه» به كارگرداني حنيف شهپرراد اكران شد. مستندي كه به زندگي و زمانه و كارنامه ذبيحالله منصوري، نويسنده، مترجم و روزنامهنگار اختصاص دارد.
شهپرراد در اين مستند تلاش كرده براساس دو مصاحبه اسماعيل جمشيدي به سراغ مترجم پرحاشيه برود و ترجمههاي پرحاشيه او را رمزگشايي كند. براي همين سراغ دو دسته از افراد درگير با ذبيحالله منصوري رفته است. نخست روشنفكران و بعد مردم عادي كه خوانندگان پر و پاقرص نوشتههاي او بودند. در اين ميان برخي افراد مثل اميرعباس طباطبايي به شكل ويژهاي به اين مترجم علاقه دارد و در راستاي همين علاقه تمام آثار او را گردآوري كرده و حتي كپي از برخي دستنوشتههاي او را پيدا كرده بود.
در واقع شهپرراد در «مشتزني در رينگ ترجمه» با بازي رضا بهبودي در نقش ذبيحالله منصوري سعي كرده تصويري با جزييات دقيق از اين شخصيت ارائه كند. شخصيتي كه هنوز كتابهايش در صدر پرفروشها قرار دارد و هر نسل با كتابهاي او خاطرات خاص خود را دارند.
كارگردان در اين پرتره تلاش نكرده كه تنها از زاويه تحسين به منصوري نگاه كند، بلكه سراغ نكات منفي كارنامه او هم رفته است. ازجمله وقتي منصوري در مصاحبه با اسماعيل جمشيدي ادعا ميكند كه در جواني بوكسور بوده و حتي مدال هم كسب كرده است. شهپرراد سراغ يك پيشكسوت بوكس ميرود كه شخص خاصي است. او علاوه بر فعاليت در بوكس، كتاب بوكسورهاي اين را هم دارد و با مراجعه به كتاب ردي از منصوري پيدا نميكند. در بخش ديگري از مستند فاطمه علياصغر كه خود مطبوعاتي دست به قلمي است و در عرصه پژوهش هم شناخته شده است درباره مواجهاش با كتاب «حسن صباح، خداوندگار الموت» ميگويد و از اغلاط فاحش اين كتاب پرده برميدارد. علياصغر با سالها پژوهش كتابي با عنوان «واقعه ناتمام، روايتي از سقوط قلعه تسخيرناپذير الموت» را به نگارش درآورده است.
در «مشتزني در رينگ ترجمه» طيف وسيعي از افراد مرتبط با ذبيحالله منصوري روبهروي دوربين قرار گرفتند و از خصوصيات او سخن گفتند. از ناشر افغانستاني علاقهمند به كتابهاي منصوري تا مسعود بهنود كه سالهاست در خارج از ايران زندگي ميكند، اما نكته قابل تأمل غيبت خانواده منصوري در اين پرتره بود كه حتما حضور فرزندانش ميتوانست بر اين مستند بيفزايد.