اقدام ضربتي موافقان، دورخيز منتقدان
طرح هسته‌اي از نخستين مانع گذشت
گروه سياسي| ميدان خيلي زودتر از آنچه كه به نظر مي‌رسيد از دست منتقدان برجام در مجلس گرفته شد. اول با گزارش موازي پنج عضو معترض كميسيون برجام و بعد از آن هم تعيين و تكليف سريع طرح يك‌فوريتي هسته‌اي؛ طرحي كه رد دو فوريت آن در صحن علني روز يكشنبه احساس پيروزي را در طيف منتقدان برجام به اوج رسانده بود؛ اوجي كه براي منتقدان پابرجا نبود. آنها مي‌خواستند اين طرح براي بررسي بيشتر راهي كميسيون ويژه برجام شود و بعد از آن بتوانند با تغييراتي اساسي در محتوايش، آن را به صحن برگردانند. نهايتا اما هيچ‌كدام از اين دو اتفاق نيفتاد. پيش از هر چيز هيات‌رييسه مجلس اعلام كرد كه طرح هسته‌اي مجلس براي بررسي بيشتر راهي كميسيون امنيت ملي خواهد شد نه كميسيون ويژه. اين در همان قدم اول بستن دست طيف منتقد براي تبديل كردن اين طرح به قانوني عليه برجام بود؛ كاري كه آنها قبل از آن مي‌خواستند با يك طرح دوفوريتي موازي انجام دهند كه نهايتا به جايي نرسيد. به اين ترتيب اگر آنها توانستند معادلات روز يكشنبه بهارستان را به نفع خودشان رقم بزنند، تحولات روز دوشنبه چندان به كام‌شان نبود.
وقتي اكثريت تلافي مي‌كند
ديروز سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس از تصويب جزييات و كليات طرح اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوري اسلامي ايران در اجراي برجام در كميسيون امنيت ملي خبر داد. نوذر شفيعي با بيان اينكه در جزييات طرح‌هاي جايگزين فراواني مطرح شد، گفت: «هيچ كدام از اين طرح‌ها راي نياورد و طرح اصلي تصويب شد.» وي با اشاره به اينكه در جزييات طرح بحث‌هاي فراواني انجام شد، افزود: «در برخي بندهاي جزييات اصلاحات بسيار جزيي صورت گرفت كه در ماهيت كار تغيير خاصي ايجاد نمي‌كند.» سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي در پايان تصريح كرد: «اين طرح فردا به هيات‌رييسه تقديم مي‌شود و احتمالا در جلسه روز يكشنبه هفته آتي مجلس مورد بررسي قرار مي‌گيرد.» اين در حالي است كه همزمان سخنگوي كميسيون انرژي از تصويب طرح اقدام متناسب و متقابل دولت در اجراي برجام با تغييرات جزيي در جلسه ديروز كميسيون خبر داد. حسين اميري‌خامكاني، نماينده زرند در مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاري فارس گفت: «اين طرح با اعمال تغييرات جزيي از سوي اعضاي كميسيون انرژي تصويب شد كه گزارش آن به هيات‌رييسه مجلس شوراي اسلامي ارسال خواهد شد.» اما اظهارات نوذر شفيعي درباره مطرح شدن طرح‌هاي جايگزين «فراوان» مي‌تواند نشان از تلاش جدي طيف منتقدان براي تغيير محتواي اين طرح داشته باشد. طرحي كه علي لاريجاني سعي كرده بود تا با اجماع دو فراكسيون اصلي مجلس تهيه و تنظيم شود. اين اجماع را نهايتا اما طيف منتقدان برجام به هم زدند و به دوفوريت اين طرح راي منفي دادند. آنها خود قبل از آن طرحي داشتند براي بستن راه‌هاي اجراي برجام روي دولت. طرحي كه عدم اعلام وصول آن توسط هيات‌رييسه در جلسه روز يكشنبه انتقادات زيادي توسط اين طيف را برانگيخته بود. طيف اكثريت مجلس در جلسه روز يكشنبه بر اين گمان كه با تصويب دوفوريت طرح هسته‌اي خيلي سريع خواهد توانست آن را از سد بررسي‌هاي مجلس بگذراند و تبديل به قانون كند. قانوني كه عملا مجوز اجراي برجام در كشور خواهد بود. راي منفي به دوفوريت اين طرح اما ماجرا را وارد پروسه‌اي طولاني‌تر كرد. طرح نهايتا به صورت يك‌فوريتي تصويب شد تا كار به بررسي آن در كميسيون برسد. از اينجا به بعد طيف منتقدان دو اميدواري داشتند؛ اول اينكه طرح به كميسيون برجام كه تركيب آن در اختيار آنها بود ارجاع شود و دوم هم اينكه بتوانند در بررسي‌هاي كميسيوني محتواي آن را تغيير دهند. مخصوصا اينكه قرار بود جلسات علني مجلس براي هفته آينده به دليل سركشي نمايندگان به حوزه‌هاي انتخابيه تعطيل باشد. ارسال طرح به كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي اما راه اين بازي را بر طيف منتقدان سد كرد. حالا همان طرح قبلي تنها با چند روز تاخير به صحن علني خواهد آمد. چرا كه قبل از آن هيات رييسه تصميم گرفت تا تعطيلي هفته آينده را هم براي بررسي اين طرح لغو كند. حالا با اين شرايط روز يكشنبه هفته آينده نمايندگان دوباره وارد ميدان بررسي‌هاي هسته‌اي خواهند شد. بررسي‌هايي كه اين‌بار گام نهايي تلاش‌هاي دوطرف خواهد بود.
دورخيز منتقدان براي تغيير طرح
ديروز همزمان با بررسي‌هاي كميسيون‌هاي امنيت ملي و انرژي، كميسيون فرهنگي هم طرح « اقدام متناسب و متقابل دولت در اجراي برجام» را مورد بررسي قرار داد. خروجي بررسي آنها اما كاملا متفاوت با خروجي دو كميسيون ديگر بود. در حالي كه كميسيون‌هاي انرژي و امنيت ملي اين طرح را با تغييرات اندك تصويب كردند، كميسيون فرهنگي به رد آن راي داد. رايي كه مي‌تواند پيام‌هاي ويژه‌اي براي روزهاي آينده مجلس داشته باشد. تركيب كميسيون فرهنگي مجلس كه نزديك به جبهه پايداري است در اختيار كامل چهره‌هاي منتقد و مخالف برجام قرار دارد. نصرالله پژمان‌فر، سخنگوي كميسيون فرهنگي گفت كه در جلسه ديروز اين كميسيون «طرح يك فوريتي اقدام متناسب و متقابل دولت در اجراي برجام مطرح شد كه به استثناي يك نفر، طرح توسط ساير اعضاي كميسيون رد شد.» عضو كميسيون فرهنگي مجلس اظهار داشته: «اعضاي كميسيون فرهنگي مجلس كه به عنوان كميسيون فرعي طرح اقدام متناسب و متقابل دولت در اجراي برجام را بررسي مي‌كردند آن را مغاير با منافع ملي و مصالح كشور تشخيص داده‌اند و نظر اعضا بر اين بود كه برجام نمي‌تواند تامين‌كننده خواسته‌هاي نظام ما باشد.» پژمان‌فر خاطرنشان كرده: «نظر اعضا بر اين بود كه برجام نه‌تنها نمي‌تواند مشكلات كشور ما را حل و فصل كند بلكه كشور را در معرض تهديدهاي فراوان اقتصادي، سياسي و نظامي قرار خواهد داد و موضوعي كه بيش از همه موردتاكيد اعضاي كميسيون قرار داشت آسيب‌هاي فرهنگي متعددي بود كه اجراي برجام به همراه داشت و پيامدهاي آن دامنگير جامعه ما مي‌شد.» اين مي‌تواند نشانه‌اي از نظر هفته آينده منتقدان برجام به اين طرح باشد. طرحي كه با اين پيشينه قطعا همراه با حواشي زيادي مورد بررسي قرار خواهد گرفت.