مانور دوستي وزير امور خارجه امريكا در حوزه منافع روسيه آغاز شد
ابتكار« 1+5 » در آسياي مركزي
جان كري، وزير خارجه امريكا كه تا جمعه شب به‌شدت درگير مذاكرات صلح سوريه در وين بود، شنبه را با پرواز به سوي آسياي مركزي در قلمرو حساس روسيه آغاز كرد. كري كه براي نخستين‌بار در مقام وزير خارجه عازم پنج كشور آسياي مركزي شده، ابتدا در فرودگاه بين‌المللي بيشكك در پايتخت قرقيزستان فرود آمد و بعد از ديدار و رايزني با مقامات اين كشور كه تا سال 2009 ميزبان پايگاه نظامي امريكا در مناس بود، خود را به شهر زيبا و تاريخي سمرقند در ازبكستان رساند تا با مقامات اين كشور كه رابطه سردي با روسيه دارد، ديدار و رايزني كند. بر اساس برنامه اعلامي وزارت خارجه امريكا، كري علاوه بر ديدار با نخست‌وزير و وزير خارجه قرقيزستان و رييس‌جمهور و وزير خارجه ازبكستان در ادامه قرار است با مقامات بلندپايه قزاقستان، تاجيكستان و تركمنستان نيز ديدار و گفت‌وگو كند. بر اساس برخي گزارش‌ها يك نشست مشترك نيز ميان وزير خارجه امريكا و وزراي خارجه آسياي مركزي برگزار خواهد شد كه رسانه‌ها از آن تعبير مذاكرات «C5+1» داشته‌اند.
اهداف و برنامه‌هاي كري در منطقه
مقامات وزارت خارجه امريكا در اظهارات رسانه‌اي گفته‌اند، وزير خارجه امريكا در اين ديدارها در زمينه مسائل اقتصادي و نظامي مذاكره مي‌كند. بر اين اساس موضوع اصلي مذاكرات، امنيت منطقه و روابط دوجانبه اعلام شده است.
بر اساس اين گزارش‌ها، در بيشكك، جان كري ضمن افتتاح دانشگاه امريكايي در اين شهر در ساختمان جديد سفارت امريكا مستقر شد و در «آستانه» پايتخت قزاقستان نيز كري چهارمين دور مذاكرات خود را تحت عنوان «استراتژي همكاري‌هاي قزاقستان و امريكا» در دانشگاه نظربايف انجام داده و مشكلات كشورهاي آسياي مركزي را بررسي خواهد كرد. بعد نيز كري در عشق‌آباد و دوشنبه مهم‌ترين مسائل منطقه‌اي و جهاني و منافع متقابل را بررسي مي‌كند.
به گزارش خبرگزاري فرانسه سفر جان كري، وزير خارجه امريكا به آسياي مركزي كه مسكو آن را منطقه نفوذ خود مي‌داند با هدف اطمينان خاطر دادن به پنج جمهوري سابق شوروي كه نگران پيامدهاي پايان تعهد نظامي امريكا در افغانستان و افزايش قدرت‌‌گرفتن تندروهاي داعش هستند، صورت مي‌گيرد. كشورهاي آسياي مركزي از سال 2014 و به دنبال ظهور داعش به‌شدت نگران خروج برنامه‌ريزي شده نظاميان امريكايي از افغانستان هستند، اگر چه اين برنامه به تعويق افتاده است.
در جبهه اقتصادي نيز احتمالا بسته‌هايي به اين كشورها تعلق مي‌گيرد. كشورهاي آسياي مركزي هنوز از لحاظ بازرگاني و مهاجرت كاري وابسته به همسايه‌هاي روس و چيني خود هستند و امريكا تلاش مي‌كند راه‌هايي براي تقويت وابستگي اقتصادي اين كشورها به غرب بيابد. البته شرايط نامناسب اقتصادي كشورهاي آسياي مركزي اين فرصت را براي امريكا ايجاد كرده تا با ارايه كمك‌هاي مختلف از جمله بسته‌هاي مالي، حضور سياسي و اقتصادي خود را در آسياي مركزي تقويت كند.
ارزيابي ناظران
هر چند وزارت خارجه امريكا اهداف اصلي سفر جان كري به آسياي مركزي را برنامه‌هاي دوجانبه اعلام كرده، اما به باور ناظران با توجه به اهميت آسياي مركزي و نقش موثر آن در امنيت روسيه، سفر كري مسلما داراي اهداف اعلام نشده‌اي نيز هست كه در ميان تلاش براي افزايش روابط خود با كشورهاي آسياي مركزي دنبال مي‌كند و به همجواري آسياي مركزي با رقباي امريكا، يعني چين و روسيه بازمي‌گردد. گفتني است به روايت اسناد امنيت ملي روسيه از ديدگاه روس‌ها حضور هر پيمان نظامي خارجي به ويژه ناتو و نيز حضور غرب به خصوص امريكا در آسياي مركزي تهديدي جدي براي امنيت ملي روسيه محسوب مي‌شود. آسياي مركزي و قفقاز با عنوان خارج نزديك براي روسيه از اولويت بالايي برخوردارند. اخيرا نيز ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه، همزمان با آغاز حملات هوايي در سوريه عنوان كرده كه گسترش داعش از افغانستان به آسياي مركزي يك تهديد بزرگ براي روسيه است.
افزايش توجه مسكو به آسياي مركزي در راستاي تحركات چند سال اخير روسيه پس از روي كار آمدن مجدد پوتين است. مسكو از زماني كه پوتين بار ديگر در كرملين قرار گرفت درصدد احياي روابط اقتصادي و نظامي ديرينه خود با آسياي مركزي است. ايجاد اتحاديه اقتصادي اوراسيا با مشاركت اوليه قزاقستان، روسيه و بلاروس از جمله اقدامات مهم در اين زمينه است كه نيم نگاهي نيز به پيوستن احتمالي قرقيزستان، تاجيكستان و ازبكستان به اين اتحاديه دارد.