آيا داعش شكست مي‌خورد؟
رونالد تيرسكي / پس از ظهور داعش، خبر بزرگ شروع حملات هوايي روسيه در سوريه براي دفاع از دولت بشار اسد بود. مسكو مي‌گويد كه ده‌ها تن از نيروي انساني داعش، ذخاير تسليحاتي و پايگاه‌هاي اين گروه را نابود كرده است. اما بي‌شك و ترديد هنوز داعش براي به دست‌آوردن قلمرو يا حتي حفظ قدرت خود تلاش مي‌كند. بر اين اساس چند سوال و پاسخ آن مي‌تواند نشان دهد كه اين گروه اكنون در چه موقعيتي قرار دارد:
1- متقاضيان جديد: چگونه هنوز به داعش هر ماه نيروهاي زيادي مي‌پيوندند؟ آيا آنها جايي در ميدان جنگ دارند؟ بر اساس برآوردهاي رسمي غربي يك هزار نفر در ماه به داعش مي‌پيوندند، اما آيا احتمالا اين تعداد خيلي زياد نيست؟ برخي از اين افراد جنگجوهاي خارجي هستند كه از ديگر گروه‌هاي وابسته به القاعده براي حقوق بيشتر به داعش مي‌پيوندند. اخبار رسانه‌ها در مورد افراد جواني كه راهي سوريه مي‌شوند تلخ است. حتي اگر آمار و ارقام درباره آنها كه هر ماه به داعش مي‌پيوندند، درست باشد، آنها چقدر قدرت نظامي دارند؟ به غير از مبارزان چچني، آيا آنها آموزش ديده‌اند؟ در واقع ويژگي اصلي آنها مهارت مبارزه نيست، بلكه علاقه‌مندي به جنگ است.
2- آيا واقعا داعش كنترل قلمرو بزرگي از سوريه و عراق را در اختيار دارد؟ اين حتي زماني كه آنها به ارتش سوريه در شمال غربي سوريه يورش بردند، سوال‌برانگيز بود، زيرا بسياري از مناطق صحرايي و كوهستاني است. چرا (و چگونه) يك ارتش نامنظم كه در مجموع برآورد مي‌شود 20 تا 30 هزار نفر نيرو داشته باشد، براي كنترل يك نوار وسيع بياباني به چند روستا حمله مي‌كند؟ نقشه كنوني از مناطق تحت كنترل داعش نشان مي‌دهد كه تقريبا وسعت آن به اندازه منطقه تحت كنترل كردها در مرز با تركيه است. از پايتخت غيررسمي داعش يعني رقه به سمت جنوب تا سواحل شمالي رودخانه فرات و به سمت رمادي، فلوجه و بغداد در اختيار داعش است و نيروهاي دولتي در ساحل جنوبي هستند. اين استراتژي داعش است كه كنترل مناطق آبي را در سرتاسر منطقه در اختيار بگيرد.
3- زيربناي خلافت چقدر محكم است؟ و چقدر جنگجويان آن انگيزه دارند؟ شايد برخي تحولات ميداني از انگيزه آنها كاسته است. برخي رسانه‌ها گزارش مي‌دهند كه پرسنل پزشكي، تجار و كادر رسانه‌اي داعش در ميان سيل پناهجويان راهي اروپا شده‌اند. رسانه‌هاي داعش هم نشان مي‌دهند كه آنها درباره خروج پرسنل پزشكي، معلمان و ساير متخصصان مانند مديران نفتي نگران هستند. برخي از آنها، پيرو خانواده‌هاي خود اميدوارند كه بعدا به اروپا برسند.
4- آيا روش‌هاي مبارزه داعش هنوز هم دشمني با تهديد و ارعاب است؟ ارزش شوك جنايت بربريسمي كه تا به حال انجام مي‌شد، كم شده است. ديگر كمتر ويديويي از سر بريدن در رسانه‌هاي غربي ديده مي‌شود. در حالي كه سربازان دولت سوريه، كردها مي‌دانند كه اگر اسير داعش شوند، چه اتفاقي ممكن است براي آنها رخ دهد. جنگجويان داعش در حال حاضر در شهرها و مكان‌هاي استراتژيك مانند اطراف پالايشگاه نفت بيجي مي‌جنگند.
5- ساختار رهبري نظامي در داعش با توجه به كشته شدن بسياري از فرماندهان چگونه است؟ آيا هنوز هم قادر به سازماندهي حملات جدي زمين هستند؟ ساختار حاكم شرعي به رهبري ابوبكر بغدادي، ملقب به خليفه ابراهيم، چقدر منسجم است؟ چقدر در رهبري مذهبي داعش تضاد وجود دارد؟ بغدادي پس از خطبه جولاي 2014 در مسجد موصل، به ندرت پيام صوتي داده است. آيا او هنوز يك رهبر كاريزماتيك است كه قادر به ايجاد انگيزه عميق وفاداري در ميان گروه‌هاي جهادي جديد و قديمي باشد؟ توقف عمليات خطري براي اقتدار بغدادي و شوراي شريعت داعش است؟
6- چقدر براي داعش سرنگوني حكومت مهم است؟ داعش در عراق نااميد شده و در سوريه از چند طرف تحت حمله قرار دارد. داعش در اين مدت نتوانسته قلمرو خود را گسترش دهد و دلايلي ايدئولوژيك بنا كند، يعني اگر هسته داعش گسترش نيابد، اين گروه شكست مي‌خورد؟ چقدر شمار نيروهاي وفادار داعش قابل توجه است؟ در افغانستان به نظر مي‌رسد داعش برخي جنگجويان طالبان را به خود جذب كرده است، اما اين سازمان هنوز هم با يكديگر مبارزه مي‌كنند. آيا داعش دنبال گرفتن قلمرو در افغانستان يا در جاي ديگر در خارج از قلمرو خود در سوريه و عراق است؟ آيا اين به معناي شكست ساختار بين‌المللي نخواهد بود.
7- چه مدت طول خواهد كشيد كه داعش از حمله عقب‌نشيني كرده و به پشت فتوحات خود مانند موصل، رقه و رمادي بازگردد؟ حمله هوايي به رقه در حال حاضر كاهش يافته و هنوز اين شهر قلمرو هسته‌اي اين گروه است. موصل و رمادي جدا شده‌اند، اكنون دست كم هزار جنگجوي داعش داخل موصل هستند و احتمالا شمار آنها در رمادي بسيار كمتر است. اما
باز پس‌گيري آنها جنگ خونين خواهد بود.
8- آخرين سوال مربوط به موفقيت داعش براي تبليغات با استفاده از رسانه‌هاي اجتماعي است. قطعا كمپين رسانه‌هاي اجتماعي ضدجهادي غرب اساسا بيهوده هستند، اما موفقيت تبليغاتي داعش ممكن است رو به كاهش باشد. گزارش وال استريت ژورنال در 7 اكتبر اشاره مي‌كند كه از اواسط سپتامبر، 14 فيلم و 17 مقاله از سوي داعش در تلاش براي بي‌اعتبار كردن اهميت جريان پناهندگي به اروپا منتشر شده است. يكي از آنها با استفاده از يك داستان
ساخته شده توسط جمهوري دموكراتيك آلمان درباره ديوار برلين است كه مي‌گويد ديوار براي زنده نگه داشتن آلمان شرق ساخته نشد، بلكه از سوي غرب براي جلوگيري از شهروندان به سوي كمونيست‌ها ساخته شد. در اين ويديو داعش مي‌گويد پناهندگان سوري در واقع در حال حركت از خاك دمشق به قلمرو تحت كنترل خلافت هستند.
احتمال آن وجود دارد كه رهبري داعش قدرت خود را پنهان كرده و در حال سازماندهي مجدد است و به زودي در يك عمليات نظامي جديد آن را نشان دهد. اما بسياري از نشانه‌ها نيز از ضعيف شدن كل دستگاه و ايدئولوژي است. اين چيزي است كه بغدادي و همراهان او را نگران مي‌كند. منبع: http://www.realclearworld.com