چرا رهبران چين و تايوان
براي نخستين بار از سال 1949 ملاقات كردند؟
بيل پاول / براي نخستين بار از سال 1949 يعني وقتي كه شورشيان مائو تسه تونگ حكومت كمونيستي به رهبري چيانگ كاي شك را شكست دادند و به همراه جمعيتي بالغ بر
دو ميليون ملي گرا به جزيره تايوان گريختند، رييس‌جمهور چين، شي جين پينگ و رييس تايوان، مايينگ جو در سنگاپور ديدار مي‌كنند. اين واقعيت به تنهايي اين ديدار را يك جلسه تاريخي مي‌سازد. اما هنوز روشن نيست چرا اين ديدار اكنون رخ داده است و چه چيزي ممكن است از آن بيرون بيايد؟ پكن با تايوان به عنوان يك استان تبادل نظر مي‌كند، نه يك كشور مستقل. ديدگاه عمومي پكن اين است كه تايپه يك روز بايد به سرزمين اصلي بازگردد. تاكنون چين تلاش زيادي براي منزوي ساختن تايوان در تمام مجامع بين‌المللي داشته است. با اين حال، تايوان تبديل به يك دموكراسي مرفه و پر جنب و جوش شده، در حالي كه چين يك كشور تك حزبي اقتدارگرا باقي مانده است. اما اينجا دلايلي وجود دارد كه نشان مي‌دهد ممكن است اين ديدار بر انتخابات تايوان و موقعيت حزب حاكم كومين تانگ (KMT) تاثير بگذارد، در حالي كه تايواني‌ها تا چند ماه ديگر به پاي صندوق راي مي‌روند. حزب حاكم كومين تانگ (KMT) از گذشته به مديريت روابط با سرزمين اصلي، شهرت دارد و ممكن است كه رييس‌جمهور مايينگ جو معتقد باشد كه ديدار با شي جين پينگ، رييس‌جمهوري چين، به عنوان يك حركت تاريخي در آخرين لحظه مي‌تواند احساسات مردم را تحريك كند. انتخاباتي كه از هم‌اكنون نتيجه آن اجتناب ناپذير به نظر مي‌رسد: پيروزي براي حزب دموكرات پيشرو (DPP) است و نامزد آن «تسي اينگ ون» دوست دارد نخستين زن رييس‌جمهور تايوان باشد. با اين حال به‌طور كلي هنوز هدف حزب حاكم تايوان از انجام ديدار با رييس‌جمهور چين روشن نيست و مشخص نيست براي آن چه نتيجه‌اي خواهد داشت. در هفت سال گذشته روابط اقتصادي تايوان و چين افزايش يافته است. سرمايه‌گذاري متقابل رونق گرفته، بازرگانان تايواني در سراسر سرزمين اصلي رفت و آمد دارند، در حال حاضر، براي گردشگران سرزمين اصلي نيز تايوان مقصد اول است. در واقع، ترس بزرگ در اين جزيره اين است كه به‌طور موثر تايپه به لحاظ اقتصادي توسط سرزمين اصلي بلعيده شود. اين احساس سال گذشته هنگامي كه مجلس شرايط آزاد‌سازي تجارت خدمات در تنگه را تصويب كرد، بيشتر شد. نتيجه آن هم جنبش دانشجويي به اصطلاح «گل آفتابگردان» بود و معترضان بهار گذشته قوه مقننه را براي نزديك به يك ماه اشغال كردند. تحليلگران مي‌گويند، احساسات سياسي فراگير در تايوان «ميل به حفظ وضع موجود» است: يعني حفظ دموكراسي جزيره با تمام هزينه آن. براي درك دليل اين احساسات درباره ديدار تاريخي مهم سنگاپور بايد به سال 1996 بازگشت، زماني كه تايوان براي برگزاري انتخابات آزاد رياست‌جمهوري آماده مي‌شد، در بهار همان سال چين خشمگين با پرتاب يك موشك كه به آبهاي تايوان سقوط كرد، تايپه را تهديد كرد. بحران زماني به پايان رسيد كه بيل كلينتون، رييس‌جمهور ايالات متحده دو فروند ناو هواپيمابر به تنگه ارسال كرد. حالا، نزديك به 20 سال از آن زمان گذشته است و تايوان در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري ديگر است. اما انگيزه‌هاي پكن چيست؟ چرا شي جين پينگ با اين نشست موافقت كرده است؟ پكن مي‌داند در برابر اقدامات تحريك آميز چين در درياي چين جنوبي و احداث جزاير مصنوعي براي مقاصد نظامي در آبهاي مورد مناقشه، تايوان لانه زنبور سرخ است. به گمان تحليلگران، هدف بلندمدت پكن به عنوان قدرت غالب در شرق آسيا، افزايش فشار به امريكا براي خروج از منطقه است. اين جزاير مورد ادعاي ويتنام، فيليپين و بلكه تايوان است. حالا شي جين پينگ پس از ديدار از ويتنام به ديدار رييس‌جمهور تايوان در سنگاپور آمده است. شي داراي استعداد جسورانه است. اين نشست، آغاز يك راه طولاني به سوي تحكيم «يك كشور، دو سيستم» است هر چند عملا به معناي به رسميت شناختن يك دولت مشروع در تايوان است اما از آن به عنوان «ديپلماسي مبتني بر سرزمين اصلي» ياد مي‌شود. اگر حالا نيروهاي طرفدار استقلال قبل از انتخابات در موضع دفاعي قرار گيرند، اهداف شي جين پينگ روشن مي‌شود. حتي اگر حزب دموكراتيك پيشرو در انتخابات ژانويه پيروز شود، بعد از اين نشست تاريخي سنگاپور حفظ وضع موجود به مراتب سخت خواهد بود. رهبر چين، به سادگي با حضور در برابر همتاي تايواني، به جهان مي‌گويد كه او مي‌داند وقت آن رسيده كه به سوي تايوان بيايد و او اين واقعيت را درك مي‌كند و آماده مقابله با آن بدون شليك موشك است. منبع: نيوزويك