رييس پارلمان اتحاديه اروپا در نخستين سفر به تهران از تعميق روابط همه جانبه سخن گفت
سرمايه‌گذاري سياسي در ايران پسا برجام
گروه ديپلماسي| رابطه دوجانبه، پرونده سوريه، همكاري‌هاي پسابرجام و توسعه روابط اقتصادي و فرهنگي. سرفصل‌هاي مشترك سفر تمام مقام‌هاي اروپايي به ايران، همين عناوين است. سير سفرهاي مقام‌هاي قاره سبز به ايران در خاورميانه پرتنش روند صعودي خود را طي مي‌كند. پس از وزراي امور خارجه كشورهاي رنگين اروپايي، رييس‌جمهور اتريش و مسوول كميسيون سياست خارجي اتحاديه اروپا اكنون نوبت به مارتين شولتز، رييس پارلمان اروپا رسيده است كه به دعوت علي لاريجاني، همتاي ايراني خود در سفري يك روزه به تهران آمده و در جريان اين سفر بر تقويت روند گفت‌وگوهاي دوجانبه تاكيد كند. گفت‌وگوهايي كه بلافاصله پس از حصول توافق هسته‌اي در 14 جولاي در پايتخت اتريش، روند رو به رشد خود را طي كرده است و به نظر مي‌رسد كه كشورهاي متفاوت اروپايي در تقلا براي ربودن زنجيره‌هاي بيشتري از اين دومينو هستند. شولتز در اقامت 24 ساعته خود در ايران با روساي قواي مجريه و مقننه و همچنين رييس دستگاه ديپلماسي ايران ديدار كرد. ديدارهايي با چاشني سياست و البته مباحث حقوق بشري. عالي‌ترين مقام پارلمان اروپا در حالي بار سفر به تهران بسته است كه روابط ايران و قاره سبز كه در هشت سال دولت‌هاي نهم و دهم روند نزولي خود را طي كرده بود دچار جنب‌و‌جوش‌هاي سياسي فراوان شده است. تحركات ديپلماتيك در مسير تهران – پايتخت‌هاي كشورهاي اروپايي بيشتر فلش يك جانبه‌اي را شامل شده و وزارت امور خارجه كشورمان عملا در چهار ماه گذشته اكثر روزهاي خود را در مقام ميزبان ايفاي نقش كرده است. در حالي كه ايران در انتظار برداشته شدن تحريم‌هاي اقتصادي است كه به واسطه برنامه هسته‌اي بر اين كشور تحميل شده بود، اروپايي‌ها منتظر جرقه آخر نمانده‌اند و گوي سبقت را در اين مسير از هم مي‌ربايند. در حالي كه برنامه جامع اقدام مشترك روزهاي خود در حد فاصل روز قبول توافق و روز اجرا را مي‌گذراند، شولتز به تهران آمد تا رسما غني‌سازي روابط دوجانبه را اعلام كند و بر تعهد اروپا بر تشديد همكاري‌هاي سياسي با ايران پس از توافق هسته‌اي صحه بگذارد. در سفرهاي مقام‌هاي اروپايي به تهران ديگر كسي از اما و اگرها در برنامه هسته‌اي ايران سخن نمي‌گويد و همگان با استناد به برجام و توافق‌هاي صورت گرفته در حال درو كردن دستاوردهاي سياسي غيرهسته‌اي اين توافق هستند. دستاوردهايي كه مهم‌ترين آنها بازگشت ايران به صحنه سياست بين‌الملل و مورد يارگيري قرار گرفتن از سوي قدرت‌هاي اروپايي است. شولتز در حالي به تهران آمده است كه يكي از اختلاف‌هاي باقيمانده در روابط ايران و اروپا مباحث حقوق بشر است كه در مسائل ديني دو كشور و تفاوت در باورهاي ديني و مذهبي ريشه دارد. سفرهاي پيشين مقام‌هايي از اتحاديه اروپا به ايران در دو سال اخير با اختلاف‌سليقه‌هايي ميان ميزبان و مهمان در خصوص افراد مورد ديدار همراه بوده است. با اين‌همه به نظر مي‌رسد كه شولتز با توجه به اختلاف‌هاي قبلي به وجود آمده در انتخاب ميزبان‌هاي غيردولتي خود در تهران ظرافت و دقت بيشتري به خرج دهد. مارتين شولتز پيش از حضور در تهران در صفحه فيس‌بوك خود در خصوص نخستين سفر يك مقام اروپايي در سطح وي به ايران نوشت: با توجه به موفقيت‌هاي بزرگ ناشي از توافق هسته‌اي براي توسعه روابط بين ايران و اروپا به تهران سفر مي‌كنم. پس از بازگشت از ايران مشتاقانه گفت‌وگوهاي سياسي را بين بروكسل و تهران آغاز مي‌كنيم و اين اقدامي براي ارتباط بين مردم ايران با پارلمان اتحاديه اروپاست. مجلس ايران و پارلمان اروپا براي تقويت تعامل و افزايش تبادلات، بايد تلاش فراواني انجام دهند. ايران و اروپا در دولت يازدهم تلاش‌هاي گسترده‌اي را براي آغاز دور جديد همكاري‌هاي سطح بالا به كار گرفته‌اند و به نظر مي‌رسد كه پس از ورود برجام به روزهاي پس از اجرا، دستورالعمل جديد روابط ايران و اروپا همين مساله را شامل شود. پس از توافق هسته‌اي ايران و 1+5، تهران و اتحاديه اروپا در جايگاه روابط بسيار تعيين‌كننده و حساس قرار گرفته‌اند. اتحاديه اروپا پس از پايان بازه زماني 90 روز پس از تاييد برجام در شوراي امنيت در دستوري جامع لغو تحريم‌هاي هسته‌اي ايران را اعلام كرد و اكنون اروپايي‌ها منتظر وفاي به عهد ايران در حوزه تعهدات فني هستند تا عملا هر دوطرف اين توافق وارد فاز اجراي برجام شوند. فازي كه مي‌تواند عملا ميوه رفت‌وآمدهاي جديد اروپايي‌ها به تهران را در حوزه اقتصاد درو كند.
استقبال ظريف از گسترش روابط
با پارلمان اتحاديه اروپا
ديدار عاليرتبه‌ترين مقام پارلمان اتحاديه اروپا با محمدجواد ظريف در ساختمان تاريخي وزارت امور خارجه صورت گرفت. رابطه دوجانبه ايران و اروپا و همچنين دغدغه‌ها و نگراني‌هاي مشترك منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي اصلي‌ترين محورهاي گفت‌وگوي دو مقام بودند. رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان سخنان خود با مارتين شولتز از پارلمان اتحاديه اروپا را با اشاره به توافق هسته‌اي به دست آمده ميان ايران و 1+5 آغاز كرده و در خصوص نتايج اين توافق گفت: آثار و نتايج برجام را بايد به طور جدي در چارچوب مفاد آن مورد توجه قرار داد و ساختارهاي آن را به شكلي منطقي واصولي تطبيق داد. در حالي كه پرونده سوريه پس از پرونده هسته‌اي دومين و تازه‌ترين مورد روي ميز مذاكرات ميان ايران و اروپا است، ظريف با اشاره به تحولات مخاطره‌آميز ناشي از افزايش خشونت و افراط‌گرايي در سوريه نيز افزود: روند افراط‌گرايي در سوريه زمام امور خشونت را به اوج خود رسانده و مردم، زنان و كودكان را آواره به سمت اروپا روانه ساخته و مردم بيگناه سوريه را با دشواري‌هاي بي‌شماري مواجه ساخته است. ما همواره تاكيد كرده‌ايم كه بحران سوريه، تنها راه‌حل سياسي دارد. استقبال از تعميق همكاري‌هاي اقتصادي و گفتماني فيمابين ايران و اتحاديه اروپا نيز بخش ديگري از سخنان ظريف را به خود اختصاص داد. وي در اين خصوص گفت: ما فرصت‌هاي زيادي در پرتو نتايج برجام فراروي بخش‌هاي اقتصادي دوطرف پيش‌بيني مي‌كنيم و از گسترش گفت‌وگوهاي پارلماني بين ايران و پارلمان اروپا در چارچوب اصول بنيادين مورد قبول پارلمان‌هاي دو كشور و احترام بر ارزش‌هاي متقابل استقبال مي‌كنيم. به طور طبيعي دستور كار هر طرف متناسب با مقتضيات خود متمايز است. از ديدگاه ما اسلام‌ستيزي در غرب و استانداردهاي دوگانه در تعامل با حقوق شهروندان آسيايي و آفريقايي در غرب، يك پديده جدي براي گفتمان است.
تاكيد بر ادامه حضور ايران
در نشست سوريه
سفر مارتين‌شولتز به تهران در حدفاصل نشست‌هاي 2 و 3 وين در خصوص سوريه انجام شد. در نشست وين2 كه قريب به 10 روز پيش در وين صورت گرفت ايران براي نخستين‌بار حضور داشت و گفته مي‌شود كه نشست دوم هم پنجشنبه جاري و مجددا در وين خواهد بود. بر همين اساس سوريه هم به يكي از اصلي‌ترين مباحث ميان ظريف و شولتز در تهران بدل شد. در ادامه اين ديدار هم مارتين شولتز با تشريح رويكردهاي اتحاديه و پارلمان اروپا گفت: ما تاكيد داريم كه جمهوري اسلامي ايران بازيگري مهم براي حل مناقشات منطقه‌اي بوده و نقش آن در برقراري صلح و ثبات، غير قابل انكار است. حضور جمهوري اسلامي ايران در كنفرانس‌هاي بعدي وين حايز اهميت است. رييس پارلمان اروپا با اشاره به همكاري‌هاي رو به گسترش پارلماني ايران و پارلمان اروپا اظهار داشت: ما همكاري‌هاي پارلماني خوبي را با مجلس شوراي اسلامي ايران داريم و آمادگي داريم با راهكارهاي جديد اين همكاري‌ها را گسترش دهيم. علاوه بر اين ما از همكاري‌هاي اقتصادي، مراودات تجاري و سرمايه‌گذاري اروپا در جمهوري اسلامي ايران استقبال مي‌كنيم و اين روند را در چارچوب نتايج برجام گسترش خواهيم داد.
ضرورت مراقبت از برجام
ديدار عصرگاهي مارتين شولتز، رييس پارلمان اتحاديه اروپا هم به رايزني با حسن روحاني، رييس‌جمهور كشورمان اختصاص يافت. حسن روحاني در اين ديدار اشتراكات فرهنگي ايران و اتحاديه اروپا را عاملي موثر در توسعه و تعميق همكاري‌هاي دوجانبه و منطقه‌اي دانست و گفت: در فضاي پسابرجام و پساتحريم، بايد همپاي توسعه روابط اقتصادي و تجاري، روابط فرهنگي و علمي ايران و اتحاديه اروپا نيز بيش از پيش گسترش يابد. تعامل ملت‌ها با فرهنگ‌هاي مختلف براي تقويت مناسبات ضروري است و بي‌ترديد نزديكي ملت‌ها، دانشجويان، اساتيد، محققين و مراكز علمي در ايران و اروپا به نفع دو طرف و جامعه بين‌المللي خواهد بود. رييس‌جمهوري با بيان اينكه زمينه‌ها براي گسترش و تعميق همكاري‌هاي مشترك ايران و اتحاديه اروپا فراهم است، گفت: ايران همواره به تمامي تعهدات خود، از جمله در توافق هسته‌اي پايبند بوده و به آن عمل خواهد كرد، اما اين نكته حايز اهميت است كه طرف مقابل نيز بايد نسبت به تعهدات خود و لغو تحريم‌هاي اقتصادي پايبند بوده و آن را به طور كامل، بهنگام و دقيق اجرا كند. توافق برجام به عنوان سندي جمعي كه حاصل كار با دقت و زحمت فراوان است، بايد مورد مراقبت ويژه و تعهد كامل قرار گيرد. رييس دولت يازدهم در ادامه به موضوع ضرورت مبارزه با تروريسم به عنوان معضل جهاني اشاره كرد و گفت: اتخاذ تصميم و به وجود آمدن اراده جدي براي مبارزه با تروريسم در جهان ضروري است و اگر كشته شدن انسان‌هاي بيگناه با هر تابعيت و قوميتي براي ما همه يكسان باشد، همكاري‌ها براي جلوگيري از فعاليت تروريست‌ها بيشتر و موثرتر خواهد شد. دكتر روحاني مبارزه با تروريسم، كمك به ملت‌هاي آواره و ستمديده و ايجاد ثبات در مناطق ناآرام را يك وظيفه انساني براي همگان دانست و تصريح كرد: جمهوري اسلامي ايران صراحتا اعلام مي‌كند به عنوان كشوري كه تجربه‌اي 37 ساله و تلخ از تروريسم داشته و خود قرباني ترور بوده است، به طور جدي و مصمم با تروريسم مبارزه مي‌كند. روحاني با اشاره به اينكه «درخصوص جديت برخي كشورهايي كه امروز مدعي مبارزه با تروريسم هستند، ترديد‌هايي وجود دارد، چرا كه نمي‌شود هم ادعاي مبارزه با تروريسم داشت و هم نسبت به غارت‌‌ها و جنايات تروريست‌ها بي‌تفاوت بود»، گفت: خوشبختانه امروز فرصت‌هاي بيشتري براي گسترش همكاري ايران و اتحاديه اروپا در جهت كمك به ثبات در منطقه به وجود آمده است كه بايد از آن به خوبي استفاده كنيم، چرا كه اين ثبات به نفع تحول و توسعه اقتصادي همه كشورها خواهد بود.
اروپا به دنبال گسترش همكاري با تهران است
«مارتين شولتز» رييس پارلمان اتحاديه اروپا نيز در اين ديدار ضمن ابراز خرسندي از ملاقات با رييس‌جمهوري كشورمان، توافق ايران و 1+5 را فرصت استثنايي و فصل جديدي در گسترش روابط ايران با اتحاديه اروپا دانست و گفت: ثابت شد كه ديپلماسي بهترين راه‌حل اختلافات و راهي براي براي رسيدن به منافع مشترك است و توافق ايران با 1+5 نمونه موفقيت ديپلماسي است. رييس پارلمان اروپا همچنين با اشاره به حضور و نقش سازنده جمهوري اسلامي ايران در كنفرانس وين در خصوص موضوع سوريه، تصريح كرد: جمهوري اسلامي ايران عنصر ثبات در منطقه‌اي آكنده از بي‌ثباتي است و در نتيجه تروريسم در سوريه، با موجي از پناهندگان در ار وپا نيز مواجه هستيم و اكنون هدف اصلي و مشترك ما مبارزه با داعش است. شولتز همچنين به ضرورت توسعه روابط علمي و فرهنگي ايران و اتحاديه اروپا در كنار گسترش مناسبات سياسي و اقتصادي تاكيد كرد و گفت: اروپا خواهان گسترش همكاري دوجانبه و بين‌المللي با تهران است.