آيا قطر، شريك جديد ايران در منطقه خواهد شد؟
يكي از مسائلي كه از مدت‌ها پيش و همزمان با برگزاري مذاكرات هسته‌اي ايران مورد توجه ناظران و تحليلگران قرار داشت، اين بود كه دستيابي به توافق هسته‌اي ميان ايران و گروه 1+5، چه تاثيري بر روابط ايران با ديگر كشورهاي منطقه خواهد داشت؟ اكنون و پس از اجرايي شدن برجام، پايگاه تحليلي «المانيتور» به بررسي روندهاي جديد در روابط ايران با قطر پرداخته است. به گزارش «تابناك»، پايگاه تحليلي «المانيتور» در مطلبي به بررسي روندهاي جديد در روابط ايران و قطر پرداخته و مي‌نويسد نقشه اتحادها در منطقه خاورميانه، به سرعت در حال تغيير است و منازعات منطقه‌اي و بين‌المللي بر اين موضوع تاثيرگذار است. در پي امضاي توافق هسته‌اي ايران در ماه جولاي و بهبود كلي روابط ايران با غرب، دولت‌هاي مختلفي در منطقه آغاز به بازنگري روابط خود با ايران كردند. در پي حصول توافق هسته‌اي، كشورهايي كه از توسعه نفوذ ايران در منطقه شكايت كرده و در تلاش براي جلوگيري از آن بودند، متوجه تقويت نقش ايران شدند. با اين وجود، برخي از كشورهاي منطقه، به ويژه قطر، در پي كاستن از تنش‌ها و بهبود روابط خود با ايران برآمدند. مواضع اخير ايران به اين كشور اجازه داده تا بر مخالفت‌هاي موجود با توسعه نفوذش در منطقه، فايق آيد. به عنوان مثال، آيت‌الله اكبر هاشمي‌رفسنجاني، رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام روز 18 اكتبر گفت بهبود روابط ايران با عربستان سعودي ضروري است و با رعايت اصل منافع متقابل و احترام متقابل، ممكن خواهد بود. افزون بر اين، محمد جواد ظريف، وزير خارجه ايران نيز روز 14 اكتبر در سخناني با بيان اينكه به نفع ايران و عربستان سعودي نيست كه به يكديگر صدمه بزنند، افزود: «ايران و كشورهاي عربي سرنشين يك قايق هستند كه اگر غرق شود، همه آنهايي كه بر روي عرشه هستند، غرق خواهند شد». به نظر مي‌رسد كه مواضع قطر، با اين رويكرد جديد ايران همسويي دارد. آن طور كه پيداست، قطر براي بهبود روابط ايران با غرب آمادگي داشته و از اين امر استقبال مي‌كند؛ زيرا اين كشور منتظر ماند تا نتيجه مذاكرات هسته‌اي ايران مشخص شود و سپس، اتحادهاي خود را بر مبناي تحولات رخ داده در اين موضوع سازماندهي كرد. قطر يكي از نخستين كشورهايي بود كه از توافق هسته‌اي ايران استقبال كرد. خالد عطيه، وزير خارجه قطر، روز چهارم آگوست اظهار داشت توافق هسته‌اي، منطقه را امن‌تر خواهد كرد. امير قطر نيز محور سخنراني خود در اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل در 28 سپتامبر را بر ضرورت همكاري و نزديك شدن به ايران قرار داد. وي گفت: «روابط دوحه و تهران بر مبناي منافع مشترك و اصل همسايگي خوب، پيوسته در حال تحول و توسعه يافتن است.»
بايد اشاره كرد كه قطر، از توسعه نقش و نفوذ عربستان سعودي در منطقه در پي منازعه ايران و عربستان كه به ويژه در جنگ يمن نمود پيدا كرده نيز نگران است. تنش‌ها در روابط عربستان و قطر به ويژه زماني اوج گرفت كه در ماه مارس، عربستان سعودي و ديگر كشورهاي منطقه خليج فارس، سفراي خود را از قطر فراخواندند و اين امر، تاثيري منفي بر نفوذ منطقه‌اي قطر داشت. يك گام ديگر قطر به سوي بهبود روابط با ايران، توسعه همكاري‌هاي نظامي و امنيتي با ايران بوده كه نماد يك تغيير كيفي در روابط دو طرف است. در تاريخ 18 اكتبر، اعلام شد كه ايران و قطر يك توافق امنيتي درباره مبارزه با جرايم در آب‌هاي سرزميني خود به امضا رسانده‌اند. پيش از حصول اين توافق، مجموعه‌اي از ملاقات‌ها و تفاهمات ميان دو كشور انجام گرفت. در دسامبر 2010، فرماندهان نظامي ايران با كشتي‌هاي نظامي سپاه پاسداران وارد قطر شدند تا ملاقات‌هايي را جهت دستيابي به تفاهمات امنيتي با مقامات قطري برگزار كنند. عبدالله سهرابي، سفير ايران در قطر و ماشاءالله پورسه، وابسته نظامي ايران در اين كشور، در اين ملاقات‌ها شركت داشتند كه به امضاي توافق امنيتي ميان دو كشور منجر شد.