روايت هواپيماي حامل بار «شمش‌هاي اكليلي»

  رضوانه رضايي‌پور / به‌خوبي مي‌داند كه بدهي‌هايش به شركت نفت كورترين گره را بر حل مشكلاتش زده است. گاهي وعده از پرداخت مي‌دهد، گاهي از ضمانتنامه ياد مي‌كند و گاهي هم از تهاتري مي‌گويد كه هيچگاه مورد موافقت نفتي‌ها قرار نمي‌گيرد. زنجاني اين روزها، همتي هم براي باز كردن اين گره ندارد. گره‌اي كه تنها با دستان متهم نفتي باز مي‌شود، همان است كه سبب حكم 20 ماهه بازداشت وي شده است. حالا تسويه اين بدهي به اولتيماتومي براي ميلياردر نفتي تبديل مي‌شود تا ميهمان اين روزهاي دادگاه انقلاب، جدي‌ترين تذكر ميزبان را بشنود اما همچنان زماني از تسويه بدهي‌‌ها ندهد. زنجاني كه در خلال يكي از دفاعيات خود از سر لجبازي، از دارايي‌ 22 ميلياردي خود پرده برداشت، نه تنها وعده‌اي موثق براي بازپرداخت بدهي‌ها نداده بلكه تنش بيشتري ميان مديران وزارت نفتي با خود را منجر مي‌شود. اينك او پس از به پايان رسانيدن قرائت خود اين جمله را از قاضي صلواتي مي‌شنود كه: «براي آخرين بار تذكر داده مي‌شود قبل از صدور حكم از سوي دادگاه نسبت به تسويه حساب با وزارت نفت اقدام كنيد. اقداماتي كه تاكنون انجام داده‌ايد موثر نبوده؛ لذا به وكيل‌‌هاي خارجي و داخلي خود بگوييد تا قبل از صدور حكم بدهي وزارت نفت را تسويه كنند. » ايستگاه چهاردهم دادگاه انقلاب در مقصد آفريقا و تركيه، سناريوي جالبي از محموله‌اي دارد كه نامش براي ايرانيان خيلي بيگانه نيست. شمش‌هاي طلا و رضا ضرابي كه همه به عنوان دوست زنجاني از آن ياد مي‌كردند، معادلات جالبي را در اتهامات ميلياردر نفتي ايجاد مي‌كند؛ معادلاتي كه با پاسخ «من چيزي نخريدم» زنجاني به سوال قاضي صلواتي در خصوص مكان 500 كيلو طلا پيچيده‌تر مي‌شود، اما حكايت از داستان جالبي دارد. متهم نفتي اين‌بار خود اسير يك كلاهبرداري قرار مي‌گيرد. شمش‌هايي با اكليل‌هاي طلايي، رهاورد هواپيماي شخصي بود كه مسير آفريقا تا تركيه و سرانجام امارات را طي مي‌كند تا ضرري چند ميليون دلاري را به ميلياردر نفتي تحميل كند. زنجاني اما همچنان درگير مشاجرات لفظي است. از وكلاي شركت نفت و بانك‌ها گرفته تا نماينده دادستان و رييس جلسه، با همه بحث مي‌كند و در دفاع از خود مي‌گويد كه «همه به من توهين مي‌كنند»؛ دفاعياتي كه البته اين‌بار به تنهايي بر دوش نمي‌كشد. در چهاردهمين جلسه رسيدگي به اتهامات ميلياردر نفتي، سرانجام نوبت به رسول كوهپايه‌زاده مي‌رسد تا در دفاع از موكل خود پشت جايگاه حاضر شود و از ايرادات شكلي بر پرونده كيفرخواست موكل خود بگويد. وكيل متهم نفتي اما دفاعيات جلسه گذشته نمايندگان بانك‌ها را به عنوان برگ برنده دفاعيات خود استفاده كرد تا به استناد آن بگويد كه «آن صحبت‌ها نشان از سابقه سوء موكلم نبود بلكه نشان‌دهنده همكاري و كمك زنجاني به دولت است. وي نزديك به 5/1ميليارد يورو در شرايط تحريم ارز جابه‌جا كرده است بنابراين اظهارات نمايندگان بانك‌ها با آن‌كه در كيفرخواست بوده مغايراست.»
پول‌ خودم بود دوست داشتم خرج كنم
زنجاني در ابتداي چهاردهمين جلسه رسيدگي به اتهامات خود در پاسخ به سوال رييس شعبه 15 دادگاه انقلاب درباره‌ جزييات دريافت منابع شركت نيكو و واريز يك ميليارد و 427 ميليون يورو از منابع اين شركت به حساب بانك مالزي گفت: شركت اچ كي بعد از اينكه حسابي را در بانك اف‌آي‌آي‌بي ‌باز كرد دستور پرداختي را به بانك مركزي مي‌دهد مبني بر اينكه به حسابش در بانك مالزي مبلغ يك ميليارد و 400 ميليون يورو واريز شود. بانك مركزي اين مبلغ را از طريق بانك‌هاي مختلف از جمله يك بانك در چين و بانك‌هاي ديگر به حساب شركت اچ كي نزد بانك مالزي واريز مي‌كند. قاضي صلواتي در ادامه از بابك زنجاني خواست ارقام واريز شده را با جزييات بيان كند كه وي گفت: در حال حاضر رقم دقيق مبالغ را به ياد ندارم. بابك زنجاني بيان كرد: پول‌ها در حساب بانك‌هاي مسكن، پارسيان و سرمايه بوده است. اين پول از تاريخ تير ماه 91 تا آذرماه 91 يعني در طول 5 ماه پرداخت شده است و از محل آن نيز دستور پرداخت‌هاي شركت نفت صورت گرفته است. زنجاني در پاسخ به سوال ديگر قاضي صلواتي درباره‌ اينكه مفاد قراردادتان چگونه بوده؟ گفت: هيچ حساب و كتابي با آنها نداشته‌ام. آنها از بانك مالزي خواسته بودند براي واريز وجه كارگزار خود را معرفي كند. در مجموع 700 ميليون يورو از محل منابع آنها به پيمانكاران در خارج از كشور پرداخت شد. قاضي صلواتي با اشاره به مصارفي كه بابك زنجاني از منابع شركت نفت داشته و پول‌هاي نفت را به ساير شركت‌ها داده و ريال آن را تحويل گرفته، گفت: شما مجاز نبوديد پول‌ها را در داخل كشور هزينه كنيد. طبق قرارداد بايد پول‌ها را به پيمانكاران نفتي پرداخت مي‌كرديد. بابك زنجاني در پاسخ گفت: شركت‌هايي كه نام آنها را بيان كرديد در كره از من پول دريافت كردند و اين پول‌ها از محل پول‌هاي شركت اس‌سي‌تي بوده است. وي ادامه داد: وقتي پول مال شركت است هر جا كه بخواهد مي‌تواند مصرف شود و هيچ كس نمي‌تواند بگويد چرا اس‌سي‌تي پول‌هايش را در فلان جا هزينه كرده، اين پول‌ها مال خودم بود و دوست داشتم خرج كنم. وي بيان كرد: شركت نفت بابت شركت نيو روش دو حواله 200 و 300 ميليون يورويي صادر كرده بود كه حواله 300 ميليون يورويي پرداخت شد، اما منابع حواله 200 ميليون يورويي تامين نشده بود. قاضي صلواتي خطاب به بابك زنجاني گفت: آيا شما در داخل كشور به اين شركت وون كره جنوبي داديد؟ زنجاني پاسخ داد: ما در داخل كشور وون كره جنوبي نداريم كه بخواهيم تحويل دهيم. زماني كه مي‌خواستم به نيو روش پول بدهم گفتند به جاي يورو، وون كره جنوبي نياز داريم. به همين خاطر يوروها را به وون تبديل كردم و در خارج از كشور به آنها دادم و كارمزد كارم را نيز 7 در هزار دريافت كردم. بابك زنجاني تصريح كرد: در ايران ارز خارجي وجود ندارد كه بخواهم در داخل كشور به شركت‌ها ارز بدهم. در اصل حساب دفتري شركت‌ها در ايران بود و ما در كره، چين و تركيه به آنها پول داده‌ايم و فقط حساب دفتري آنها در ايران بوده است.
شمش‌هايي با اسپري اكليلي طلا
در ادامه زنجاني در پاسخ به سوال ديگر قاضي صلواتي مبني بر اينكه از آفريقا هزار و 500 كيلو طلا خريده‌ايد در حال حاضر اين طلاها كجا هستند؟ گفت: من چنين چيزي نخريدم. رييس دادگاه در پاسخ به صحبت بابك زنجاني گفت: شما طلا‌ها را از آقاي «الف» خريده‌ايد كه بابك زنجاني توضيح داد: آقاي «الف» فرد كلاهبرداري است كه به دستور بازپرس و با شكايت من به همراه آقاي «م» بازداشت شد. وي ادامه داد: اين آقايان مدعي بودند در آفريقا طلا دارند و من به آنها گفتم قراردادي ببنديم تا طلاها را به ايران بياورم. در اين راستا با رييس بانك مركزي صحبت شد و قرار شد براي رفع برخي از مشكلات طلاها به ايران بيايد. آقاي الف براي طلاها 5 ميليون دلار پيش‌پرداخت دريافت كرد و از تركيه يك هواپيماي مسافربري بزرگ به همراه دو مامور و نماينده‌اي از طرف من به آفريقا رفتند. وي گفت: وقتي به آفريقا رسيدند به ما زنگ زدند و گفتند طلاها را ديده‌ايم و اگر اجازه مي‌دهيد آنها را بارگيري كنيم. آن آقايان به دليل هزينه‌هاي گمركي آفريقا يك ميليون دلار ديگر از من خواستند و ما بدون دريافت هيچ گونه مداركي اين مبلغ را پرداخت كرديم. زنجاني افزود: طلاها بارگيري شد و هواپيما در استانبول فرود آمد. قرار بود بار هواپيما به ايران منتقل شود كه متاسفانه آقايان، اطلاعات را به پليس استانبول مخابره كردند و گفتند محموله قاچاقي در هواپيما وجود دارد. پليس استانبول نيز هواپيما را توقيف كرد و مدارك مربوط به بار هواپيما را از ما خواست. زنجاني تصريح كرد: مداركي كه دست‌مان بود را به گمرك استانبول داديم، اما آنها گفتند ما اصل مدارك را مي‌خواهيم و ما به آقايان «الف» و «م» گفتيم كه اصل مدارك را به ما ارايه كنند اما آنها گفتند بايد پنج ميليون دلار ديگر به ما بدهيد تا ما اصل مدارك را به شما بدهيم. ما نيز مجددا پنج ميليون دلار ديگر پرداخت كرديم. قاضي صلواتي خطاب به بابك زنجاني گفت: شما اين پول‌ها را از منابع شركت نيكو پرداخت كرديد كه بابك زنجاني در پاسخ گفت: آن زمان شركت نفت با ما كاسبي نداشت كه بخواهم اين مبالغ را از منابع شركت نفت پرداخت كنم. در مجموع 11 يا 12 ميليون دلار داده‌ايم و در مداركي كه به ما ارايه كردند، نوشته بود اين كالاها مصنوعي است. ما وقتي از آنها پرسيديم اين چه چيزي است كه شما نوشتيد، پاسخ دادند به اين خاطر اين مطلب را نوشتيم تا گمرك پول كمتري از ما بخواهد. اين متهم پرونده موسوم به فساد نفتي اظهار كرد‌: در نهايت بار از استانبول به دوبي منتقل شد در دوبي آقاي «م» كه صاحب بار بود و دوستان ما كه رفته بودند بار را ترخيص كنند، مشاهده كردند روي شمش‌ها اسپري اكليلي طلا پاشيدند، اما اين آقايان زير بار اين موضوع نرفتند و مدعي شدند ما طلاها را جابه‌جا كرديم. بابك زنجاني گفت: از آنجا كه خدا مي‌خواست گروه اين افراد در آفريقا دستگير شدند و روزنامه‌ها نيز اين موضوع را منتشر كردند. ما هم از آنها شكايت كرده و دو نفر از آقايان را بازداشت كردند. در قبال پولي كه ما به آنها داده‌ايم چهار ميليون دلار ضمانتنامه چهار ساله دادند و مابقي پول را بدهكار شدند.
مصيبت زنجاني يكي، دو تا نيست
در ادامه وكيل شركت نفت با اجازه قاضي جلسه گفت: نمي‌توان بيش از اين صبر كرد و دروغ‌هاي آقاي بابك زنجاني را پاسخ نداد. مصيبت زنجاني براي شركت نفت و نظام يكي دو مورد نيست. غلامرضا مهدوي اظهار كرد: مداركي كه در دست من است، نشان مي‌دهد محموله‌هاي نفتي به زنجاني تحويل داده شده، اين در حالي است كه متهم اين موضوع را انكار مي‌كند. مهدوي ادامه داد: بايد ببينيم مسوولان دلسوز كشور در آن شرايط چرا چنين تصميمي را اتخاذ كردند تا منابع نفت به بانك مالزي واريز شود. بايد بگويم كه مشكل پيمانكاران نفتي ما نقدينگي يورو و دلار بود و مسوولان مي‌خواستند از اين طريق مشكل حل شود. ما در كشور هم ريال و هم وون كره داشتيم. وكيل‌مدافع شركت نفت خاطرنشان كرد: پيمانكاران ريال و وون نمي‌خواستند و مشكل بعد از تحريم‌هاي ظالمانه امريكا تبديل پول‌هاي كشور به يورو و دلار بود. بابك زنجاني مسوولان ما را تخريب مي‌كند؛ لذا از دادگاه خواهشمندم اگر فرصتي پيش آمد از اين مسوولان دعوت كنند تا در دادگاه حضور يابند. وي خاطرنشان كرد: بابك زنجاني به مسوولان گفته بود بانكي دارم كه مي‌توانم از آن طريق مطالبات پيمانكاران را به دلار و يورو پرداخت كنم، اما هيچ كدام از مطالبات را پرداخت نكرده است و رديابي تمامي پول‌ها مشخص است. اصل پولي كه قرار بود بابت پرداخت پيمانكاران در بانك اف‌اي اي بي‌واريز شود سر از شركت SCT درآورد و صرف مصارف شخصي شده است. مهدوي اظهار كرد: كل پولي كه بابك زنجاني به پيمانكاران پرداخت كردند به 660 ميليون يورو مي‌رسد و بعد از پنج ماه از زمان واريز پول‌ها شركت HK دستور پرداخت داد كه دستورها با تاريخ آنها مشخص است. انتقال از طريق سيستم بانكي آني انجام مي‌شود اما بابك زنجاني پنج ماه پول پيمانكاران را نداده و بعد هم تحريم‌ها را بهانه كرد. زنجاني پس از اظهارات وكيل شركت نفت گفت: يك ميليارد و 427 ميليون يورو به من پول دادند و آخرين باري كه 400 يا 500 يورو پول واريز كردند يك ماه به تحريم من مانده بود. حال اگر آقايان را فريب داده بودم چرا به من پول دادند؟ و اگر آدم بدي بودم چرا همچنان پول واريز مي‌كردند؟ براي مستند بودن صحبتم پرينت حساب‌ها موجود است.
چه كسي راست مي‌گويد؟
قاضي صلواتي در ادامه خطاب به بابك زنجاني گفت: شما مي‌گوييد نماينده دادستان، كارشناس بانك مركزي و وكلا اشتباه مي‌كنند، چه كسي درست مي‌گويد؟ زنجاني در پاسخ گفت: من اشتباه مي‌كنم و شما درست مي‌گوييد! پول‌هايي كه بانك مركزي واريز كرده داراي تاريخ است. نماينده دادستان در واكنش به صحبت بابك زنجاني گفت: من تمام وجوه واريز شده را به صورت جزيي خوانده‌ام و مستند آورده‌ام، اگر شما نيز مستند داريد ارايه كنيد. زنجاني در پاسخ نجفي گفت: پول‌ها را آقايان از بانك مركزي ريختند و مداركش موجود است. قاضي صلواتي به بابك زنجاني گفت: حق نداريد به كسي توهين كنيد. بابك زنجاني در پاسخ اين صحبت قاضي صلواتي اظهار كرد: همه به من توهين مي‌كنند. نماينده دادستان خطاب به بابك زنجاني گفت: در طول هفت جلسه دادگاه شما همه را نادان و جاهل خوانده‌ايد. بابك زنجاني گفت: شما به من گفتيد در داخل ايران پول پرداخت كرده‌ام در حالي كه تاريخ واريزها مشخص است. نجفي بار ديگر خطاب به بابك زنجاني گفت: فقط تو مي‌داني. بابك زنجاني در پاسخ به نماينده دادستان اظهار كرد: بله كه من مي‌دانم. در ادامه جلسه دادگاه قاضي صلواتي خطاب به متهم رديف اول پرونده موسوم به فساد نفتي گفت: براي آخرين بار تذكر داده مي‌شود قبل از صدور حكم از سوي دادگاه نسبت به تسويه حساب با وزارت نفت اقدام كنيد. اقداماتي كه تاكنون انجام داده‌ايد موثر نبوده؛ لذا به وكيل‌‌هاي خارجي و داخلي خود بگوييد تا قبل از صدور حكم بدهي وزارت نفت را تسويه كنند. بابك زنجاني در ادامه دفاعيات خود گفت: درباره اينكه گفته شده مجوز لازم را از بانك مركزي نداشته‌ام بايد بگويم وقتي من در خارج از كشور در بانك‌ها پول دريافت و در خارج از كشور به آنها پرداخت مي‌كردم از وسيله‌اي به نام آبوان استفاده مي‌كردم كه اين ربطي به داشتن مجوز از سوي بانك مركزي ندارد.
وكيل ميلياردر نفتي و اشكالات وارده به كيفرخواست
حال نوبت به وكيل ميلياردر نفتي مي‌رسد كه بعد از سيزده جلسه دفاعيات از موكل خود را بيان كند. رسول كوهپايه‌زاده در ابتداي اين دفاعيات گفت: دفاعيات من در سه بخش ايرادات شكلي كيفرخواست، دفاع ماهوي و ظرف زماني بزه‌هاي مورد ادعا و سپس اتهامات جعل، پولشويي، ادعاي تشكيل گروه و جرايم از طريق سازمان يافته، اخلال در نظام اقتصادي كشور و افساد في‌الارض است. وكيل متهم نفتي در ارتباط با ايرادات شكلي كيفرخواست گفت: عنصر قانوني نخستين بزه انتسابي، اخلال در نظام اقتصادي كشور با تشكيل شبكه سازمان يافته براي جعل و پولشويي و استفاده از سند مجعول و ضربه به نظام جمهوري اسلامي ايران است كه ماده 1و2 قانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادي مواردي كه به عنوان جرم اقتصادي تلقي مي‌شود را تصريح كرده است. وي تصريح كرد: اما مستند بزه انتسابي به موكل بنده بند الف و ج ماده يك قانون اخيرالذكر است، ايراد وارده به كيفرخواست تنظيمي اين است كه نخستين جرم متهم را اخلال در نظام اقتصادي كشور از طريق جعل و پولشويي عنوان كرده است، چرا كه در مجموعه 209 جلد پرونده هيچگاه به صورت واضح و مشخص بند الف و ج قانون مورد اشاره مورد سوال قرار نگرفته است تا موكل من با اطلاع از قانون امكان پاسخ و دفاع داشته باشد. كوهپايه‌زاده به ماده 195 قانون آيين دادرسي كيفري اشاره كرد و گفت: بازپرس پيش از شروع تحقيق به متهم اعلام مي‌كند كه مراقب اظهارات خود باشد و سپس موضوع اتهام را به وي تفهيم مي‌كند لذا انتظار مي‌رود در تفهيم اتهام مهم‌ترين جرم انتسابي به موكل خارج از نص قانوني عمل نكند. وكيل مدافع متهم نفتي اظهار كرد: ترديد ندارم كه بازپرس پرونده بيشترين زحمت را در اين پرونده متحمل شده است، بازپرس بايد در مرحله تحقيقات خطاب به موكل اعلام مي‌كرد كه شما متهم به اخلال در نظام اقتصادي هستيد و بايد ماده قانوني قرائت و به متهم تفهيم مي‌شد. كوهپايه‌زاده گفت: در كيفرخواست صادره وقوع بزه‌هاي منتسب به موكل سال 85 به بعد اعلام شده است، اساسا همكاري 6 ماهه موكل من با شركت نفت مربوط به سال 91 است اما چرا در كيفرخواست وقوع جرايم سال 85 ذكر شده است. وي مدعي شد: با توجه به مصادره اموال متهم به‌طور دقيق بايد مشخص گردد كه هر يك ازجرايم ادعايي در چه زماني ارتكاب يافته است و اين ارتكاب مستند به كدام دليل است. كوهپايه‌زاده در ارتباط با دلايل اتهامي كه در كيفرخواست آمده مدعي شد: نخستين دليلي كه در كيفرخواست آمده جعل اسناد هويتي و استفاده از آن، جعل مفاد و مندرجات شناسنامه، افتتاح حساب‌هاي مختلف و دريافت تسهيلات متعدد از بانك‌ها است و در كيفرخواست آمده كه زنجاني 24 فقره سوييفت‌هاي مربوطه را جعل كرده است و معلوم نيست چرا از جعل شناسنامه نام برده شده است. وي ادامه داد: حتي با فرض صحت اين ادعا، موكل با تغيير در مندرجات كپي شناسنامه موفق به اخذ دسته چك و كپي حساب شده است كه اين عمل در تاريخ 6 آبان 81 انجام شده است اما جعل شناسنامه در 10سال گذشته چه ارتباطي با موضوع مورد رسيدگي دارد، هيچ ارتباط قانوني و منطقي بين جعل اسناد هويتي با جرايم انتسابي به موكل وجود ندارد و لذا كيفرخواست صادره از اين حيث مخدوش و قابل ايراد است. وكيل متهم نفتي در ارتباط با اتهام كلاهبرداري از بانك‌ها و تحصيل مال به طرز نامشروع گفت: اين عنوان دومين دليل اتهامي است اما آنچه كه آورده شده است دليل اتهام نيست و اين مورد ايرادي جدي است.
اصل بر مجرميت موكلم قرار داده شد
كوهپايه‌زاده در ادامه عدم بهره‌مندي از كارشناسان رسمي دادگستري ذي‌صلاح در امور مربوطه را يكي ديگر از ايرادات شكلي كيفرخواست دانست و گفت: حتي يك برگ از نظر كارشناس رسمي دادگستري در امور تجاري استفاده نشده است و هنگامي كه متوجه شدم اساس و پايه كيفرخواست بر اساس نظر كارشناسان بانك مركزي بوده اعتراض كردم و براساس حقوق دفاعي متهم درخواست رسيدگي از سوي كارشناسان رسمي دادگستري كردم و باز هم اين درخواست را تكرار مي‌كنم. وي ادامه داد: اين پرونده حساسيت خاصي در عرصه ملي ايجاد كرده و چشم‌هاي دوستان و دشمنان بر اين پرونده معطوف شده است، تمهيدي انديشيده شود كه فردا روز از اين پرونده به عنوان برگ زرين در دستگاه قضايي ياد شود بنابراين هر جا شايبه‌اي ايجاد شود كه اصل بي‌طرفي رعايت نشده از شما مي‌خواهم در خصوص ارجاع امر به كارشناس رسمي تصميم مقتضي لحاظ شود. وكيل متهم نفتي تصريح كرد: در بيان سابقه موكل بنده به برگشت خوردن چك ايشان در سال 77 يعني 16 سال پيش اشاره شده است و هيچ يك از خدمات ارزشمند موكلم به كشور در جهت كمك به نهادهاي عمومي ودولتي، خريد كالاهاي اساسي و تكميل طرح‌هاي عمراني به عنوان سابقه درخشان اشاره نشده است و اصل بر مجرميت آن قرار داده شده است و اين كار موكلم نوعي نيرنگ و تقلب جهت جلب نظر مسوولان عنوان شده است. وكيل مدافع متهم نفتي در پايان خطاب به قاضي گفت: روز گذشته بر اساس دستور شما نمايندگان بانك‌ها حضور داشتند و بر اساس آنچه گفتند شما شاهد بوديد كه نه تنها جرم موكلم محسوب نمي‌شد بلكه نشان از سابقه سوء موكلم هم نبود و نشان‌دهنده همكاري و كمك زنجاني به دولت بوده است وي نزديك به 5/1ميليارد يورو در شرايط تحريم ارز جابه‌جا كرده است بنابراين اظهارات نمايندگان بانك‌ها با آنكه در كيفر خواست بوده مغايراست.