پوتين: اردوغان بايد عذرخواهي كند- اردوغان: عذرخواهي نمي‌كنيم
تنش ادامه‌دار ميان روسيه - تركيه
تا پايان جنگ جهاني اول و فروپاشي امپراتوري‌ها، نزديك به 200 سال جنگ‌هاي متناوب ميان امپراتوري تزارها در روسيه و عثماني‌ها در تركيه ادامه داشت، بعدها جنگ جهاني دوم تركيه وارث اصلي عثماني را در صف متحدان غرب قرار داد و بعد از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، روسيه وارث اصلي تزارها در مقابل غرب قرار گرفت. اما تا آغاز بحران سوريه، دو طرف با وجود اختلاف‌ها، رابطه اقتصادي نزديكي داشتند تا جايي كه احتمال جدا شدن تركيه از صف ناتو و اتحاد راهبردي با روسيه بالا بود. اما اكنون به دنبال سرنگوني جنگنده سوخو 24 روسي توسط تركيه در مرز سوريه، حلقه‌هاي ارتباط بين مسكو و آنكارا يكي يكي گسسته مي‌شود. ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه خواستار عذرخواهي رسمي رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهوري تركيه است. اما اردوغان در گفت‌وگو با شبكه امريكايي سي‌ان‌ان مي‌گويد: عذرخواهي نمي‌كنيم. آن كسي كه بايد در اين خصوص عذر خواهي كند روسيه است و نه تركيه.
روسيه نيز براي تلافي اين موضوع، تاكتيكي امريكايي را در پيش گرفته و براي تلافي اقتصاد تركيه را مورد هدف قرار داده است. اقتصادي كه آمارها و گزارش‌ها نشان از وابستگي تركيه به حضور روسيه در اين كشور دارد.
رييس‌جمهور روسيه مي‌گويد: حمله به جنگنده روسي برنامه‌ريزي شده بود، اما رييس‌جمهور تركيه مي‌گويد: ارتش تركيه يك واكنش خودكار نسبت به نقض حريم هوايي تركيه توسط جنگنده روسي انجام داده است.
تحريم‌هاي اقتصادي
روسيه به طور رسمي اعلام كرد تا زماني كه تركيه يك توضيح منطقي براي شليك به هواپيماي روس ارايه ندهد به اقدامات
تلافي جويانه اقتصادي ادامه خواهد داد. ديميتري مدودف، نخست وزير روسيه به دولت خود دستور داد كه براي اقدامات متقابل عليه تركيه پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك با تركيه محدود و واردات مواد غذايي نيز از تركيه لغو شود. نخست وزير روسيه با تاكيد بر اعمال محدوديت‌هايي براي واردات مواد غذايي از تركيه، به طور صريح اين اقدام را نخستين حركت براي جلوگيري از تجارت با تركيه دانست.
وزير اقتصاد روسيه نيز اعلام كرد كه مسكو محدوديت‌هايي را براي پرواز به تركيه اعمال كرده است و اكنون آماده است تا پروژه يك منطقه آزاد تجاري مشترك، همچنين خط لوله گازي و پروژه 20 ميليارد دلاري ساخت نيروگاه هسته‌اي در تركيه را به حالت تعليق در بياورد.
وزارت دفاع روسيه هم اعلام كرد همه همكاري با ارتش تركيه از جمله يك خط تلفن كه براي هماهنگي ميان روسيه و تركيه در عمليات هوايي روسيه در سوريه راه‌اندازي شده بود را نيز به حالت تعليق درمي‌آورد.
رييس سازمان گردشگري روسيه نيز گزارش داد بديهي است كه همكاري‌ها با تركيه متوقف مي‌شود. حداقل دو اپراتور تورهاي بزرگ روسيه به تركيه در حال حاضر از فروش بسته‌هاي توريستي به تركيه خودداري مي‌كنند و مقامات روسيه نيز به شهروندان خود توصيه مي‌كنند كه به تركيه سفر نكنند.
گفتني است روس‌ها پس از آلمان‌ها در رتبه دوم سفر به تركيه قرار دارند و تركيه سالانه حدود 4ميليارد دلار از توريست‌هاي روس درآمد كسب مي‌كند كه با توجه به نياز مالي كنوني تركيه كاهش اين درآمد ضربه‌اي جدي به اقتصاد اين كشور وارد مي‌كند.
اين در حالي است كه پس از تحريم‌هاي غرب عليه روسيه در خصوص موضوع اوكراين در سال 2014 اختلالي در حوزه
خرده‌فروشي روسيه ايجاد شده بود كه بخشي از آن از طريق تركيه تامين مي‌شد. همچنين از آنجايي كه روسيه يكي از بزرگ‌ترين صادركنندگان گندم جهان به شمار مي‌آيد و تركيه نيز يكي از بزرگ‌ترين خريداران آن محسوب مي‌شود، جلوگيري از فروش گندم به تركيه نيز مي‌تواند اين كشور را با مشكل روبه‌رو كند.
اقدامات آشتي‌جويانه تركيه
با وجود اقدامات خشمگينانه مسكو، آنكارا از خود رفتارهاي آشتي‌جويانه نشان مي‌دهد. احمد داوود اوغلو، نخست وزير تركيه كه اغلب به عنوان چهره دوستانه دولت تركيه شناخته مي‌شود، مقاله‌اي آشتي‌جويانه را منتشر كرد. اين مقاله كه روز گذشته در تايمز لندن منتشر شده است، مي‌گويد حمله تركيه به جنگنده روسي تحت عنوان نقض حريم هوايي يك جنگنده ناشناس بوده و نه يك اقدام عليه كشوري خاص؛ وي در اين مقاله مي‌افزايد، ما بر اساس حفاظت از يكپارچگي قلمرو و حاكميت خود دست به چنين اقدامي زديم و در حالي كه اقدامات براي دفاع از خاك ما ادامه دارد تركيه و روسيه به همراه متحدان به دنبال كاهش تنش هستيم.
از سوي ديگر مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه جديد تركيه كه به آذربايجان سفر كرده است از روسيه خواست به جلوگيري از افزايش تنش‌ها كمك كند. وي تاكيد كرد كه تنش ميان طرفين به نفع ما نيست و معتقديم كه اين مشكل مي‌تواند از طريق ديپلماسي حل شود. وزير امور خارجه تركيه مي‌گويد، براي غلبه بر تنش ميان مسكو و آنكارا بر سر سقوط هواپيما قصد دارد كار را از طريق ديپلماسي پيش ببرد.
در همين حال روز گذشته خبري منتشر شد مبني بر اينكه رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهوري تركيه از همتاي روسي خود ولاديمير پوتين تقاضاي ديدار در روز دوشنبه و در حاشيه كنفرانس تغييرات آب و هوايي در پاريس داشته، اما پوتين اين درخواست را رد كرده است. در اين باره دميتري پسكوف به سي‌ان‌ان گفت كه پوتين از اين درخواست مطلع شد اما در اين خصوص هيچ واكنشي نشان نداده كه آيا اين درخواست را مي‌پذيرد يا خير.
گفتني است سقوط هواپيماي روسي توسط تركيه تبديل به يكي از جدي‌ترين درگيري‌هاي يك عضو ناتو با روسيه شده و تلاش‌هاي بين‌المللي را براي نبرد با تروريست‌هاي داعش پيچيده‌تر كرده است. اما رهبران جهان در تلاش هستند تا از تنش بيشتر ميان دو طرف جلوگيري كنند.