كنفرانس مخالفان سوري در رياض
گروه‌هاي مورد حمايت عربستان و تركيه، با وجود غيبت كردها تصميم مي‌گيرند
طيف‌هايي از مخالفان سوري بدون حضور كردهاي سوريه، در رياض گردهم آمده‌اند تا هيات يكپارچه‌اي براي مذاكره با هيات دولتي سوريه تشكيل دهند. جيش‌الاسلام مورد حمايت عربستان سعودي، احرار‌الشام مورد حمايت تركيه، شخصيت‌ها و جريان‌هايي كه پيش تر در كنفرانس قاهره حضور داشتند، گروهي كه خود را جبهه جنوبي مي‌نامد و گروه‌هاي مخالف كه با روسيه وارد مذاكره شده‌اند، گروه‌هايي هستند كه نمايندگان خود را به رياض اعزام كرده‌اند، كه در مجموع حدود 100 شخصيت مي‌شوند. رهبران پيشين ائتلاف مخالفان از جمله معاذ خطيب و احمد جربا، دو رييس پيشين ائتلاف مخالفان و برهان غليون، رييس سابق شوراي ملي سوريه و همچنين ميشل كيلو از شخصيت‌هاي مخالف نيز از چهره‌هاي دعوت شده به عربستان هستند.
تصميمي كه در رياض اتخاذ شود، بر نشست‌هاي آينده درباره بحران سوريه تاثير خواهد داشت. استفان دي ميستورا، نماينده سازمان ملل در امور سوريه مي‌گويد از اين اقدام عربستان حمايت مي‌كند، روسيه هم در مواضع مختلف از ابتكار رياض حمايت كرده است، هر چند درباره برگزاري اين نشست در بيانيه آخرين گردهمايي بزرگ وين تصميمي اتخاذ نشده بود.
گروه مورد حمايت عربستان
«جيش الاسلام» به رهبري زعران علوش را برخي ارتش عربستان در سوريه مي‌نامند. اين گروه از برجسته‌ترين گروه‌هاي مخالف مسلح در حومه دمشق و بالاخص غوطه شرقي است كه در سپتامبر 2013 اعلام موجوديت كرد. به گفته اسلام علوش، سخنگوي جيش الاسلام، يك هيات متشكل از دو عضو در دفتر سياسي گروه به اين نشست اعزام شده‌اند كه اين دو شخص محمد علوش و محمد بيرقدار هستند. اما زهران علوش، سركرده جيش‌الاسلام با وجود حمايت رياض به اين نشست نرفته است. زهران علوش 44ساله متولد دوما است كه از سال ۲۰۰۹ توسط دولت سوريه زنداني شده بود اما در سال ۲۰۱۱ سه ماه بعد از آغاز جنگ داخلي سوريه در پي عفو عمومي ۱۵۰۰ زنداني از زندان آزاد شد و به گزارش رويترز و گاردين توانست با حمايت‌هاي مالي و تسليحاتي عربستان سعودي و حمايت اطلاعاتي مستشاران پاكستاني جيش‌الاسلام را تشكيل دهد. اين گروه هم‌اكنون بخشي از جبهه الاسلاميه است و با گروه‌هاي ديگر همچون جبهه نصرت و ارتش آزاد نيز همكاري مي‌كند.
گروه مورد حمايت تركيه
گروه «احرار‌الشام» را از گروه‌هاي مورد حمايت آنكارا معرفي مي‌كنند كه بر همين اساس از موقعيت خوبي در نشست رياض برخوردار است. تشكيل اين گروه به مارس و مه ۲۰۱۱ درست پس از انقلاب مصر برمي‌گردد كه تعدادي از زندانيان اسلام‌گرا با عفو عمومي حكومت سوريه آزاد شدند. اين گروه در استان ادلب سوريه در مرزهاي عراق به سركردگي «حسان عبود» و با حضور 15 الي 20 هزار جنگجوي عراقي و سوري آغاز به كار كرد. احرار الشام به دليل سيطره بر مناطق مرزي با تركيه، گروه اصلي براي استقبال و آموزش نيروهاي خارجي جديد است كه از خاك تركيه خود را به سوريه مي‌رسانند.
حذف كردها
به گزارش الجزيره تحت فشار تركيه، كردها از نشست سه‌روزه رياض حذف شده‌اند. جبهه كردي كه از سوي تركيه براي تلاش به تشكيل دولت مستقل متهم است متشكل از حدود 12 گروه است كه پس از خروج نيروهاي ارتش سوريه از مناطق كردنشين براي مقابله با گروه‌هاي تروريستي، تشكيل شدند. اين گروه‌ها كه به صورت متمركز در مرز تركيه و سوريه در حوالي حسكه فعاليت مي‌كنند، نقش مهمي در مقابله با گسترش گروه‌هاي تكفيري در مناطق شمالي سوريه دارند و بر اين اساس تحت حمايت كردهاي عراق و كردهاي تركيه هستند و به نظر مي‌رسد در طرح جديد امريكا براي آموزش مخالفان سوري نقش محوري ايفا مي‌كنند. هر چند اين برنامه با مخالفت تركيه روبه‌رو شده است. كردها همزمان با آغاز نشست رياض گفته‌اند به تصميمات صادره از كنفرانس رياض اهميت نمي‌دهند و هيچ كس نمي‌تواند تصميم خود را بر آنها تحميل كند.
حمايت روسيه
روسيه چند بار تاكنون مذاكره با عربستان سعودي براي تشكيل يك ليست واحد از مخالفان سوري را تاييد كرده است. روس‌ها مي‌گويند اين مذاكرات را با ساير بازيگران از جمله امريكا داشته‌اند اما مذاكرات در اين باره به دليل تنش اخير با تركيه، متوقف شده است. بر اساس گزارش منابع روسي پيش تر وزارت خارجه روسيه فهرست جديدي از مخالفان مورد قبول خود را به واشنگتن فرستاده و تعداد آنها را از 38 به 43 نامزد افزايش داده بود اما اكنون وزارت خارجه روسيه نام خالد خوجه، رييس ائتلاف مخالفان سوريه را كه از سوي آنكارا حمايت مي‌شود از فهرست افراد مورد تاييد خود حذف كرده است. اين اقدام در پي تنش ميان روسيه و تركيه در پي سرنگوني جنگنده روسي توسط تركيه صورت گرفته، با اين حال وزراي خارجه عربستان و روسيه در آستانه نشست رياض با هم مذاكره تلفني داشته‌اند. سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه در گفت‌وگوي تلفني با عادل جبير، وزير خارجه عربستان خواستار حضور بيشتر نمايندگان مخالف سوري در نشست رياض با هدف تشكيل هيات يكپارچه مخالفان براي مذاكره با دولت سوريه شده است. وزارت خارجه روسيه در بيانيه‌اي تاييد كرده است كه لاوروف همچنين بر آمادگي روسيه براي مشاركت در مذاكرات نيويورك در مورد سوريه تاكيد كرده اما گفته است كه اين مساله بنا به شروطي صورت خواهد گرفت.
تصميمي كه اتخاذ مي‌شود
وزارت خارجه عربستان گفته است كه برگزاري اجلاس رياض و انتخاب گروه‌هايي كه به آن دعوت شده‌اند؛ در راستاي حمايت عربستان از حل سياسي بحران سوريه، بر مبناي توافقات اجلاس وين ۲ در تاريخ ۱۴ نوامبر سال جاري و با مشورت اكثر شركت‌كنندگان متنفذ در اجلاس وين و استفان دي‌ميستورا، نماينده ويژه دبيركل سازمان ملل در امور سوريه صورت گرفته و از حمايت آنها برخوردار است. قرار است در رياض سند مشتركي پيرامون ديدگاه مخالفان نسبت به مرحله انتقالي تصويب شود و هر شركت‌كننده يك حق راي دارد نه اينكه هر گروهي يك حق راي داشته باشد. بر اين اساس تعداد نمايندگان گروه‌ها تاثير زيادي در نتيجه خواهد داشت.
موضع ايران
حسين اميرعبداللهيان، معاون عربي و آفريقاي وزير امور خارجه گفته است كه در وين توافق شد نماينده دبيركل سازمان ملل در امور سوريه با مشورتي فراگير، براي تعيين فهرست معارضان تلاش كند و اقدامات خارج از بيانيه وين مورد تاييد ايران نيست. به گفته امير عبداللهيان، در نشست دوم سوريه، اردن پيشنهاد كرد كه تهيه ليست تروريست‌ها در سوريه را از طريق منابع خود بر عهده بگيرد و عربستان هم پيشنهاد كرد كه هماهنگي بين معارضين در رياض را بر عهده بگيرد؛ ايران اما به صراحت اعلام كرد همه‌چيز بايد در چارچوب سازمان ملل انجام شود.
لزوم حل سياسي بحران سوريه
استفان دي‌ميستورا، فرستاده سازمان ملل به سوريه در سفر به ايتاليا و در كنفرانس مطبوعاتي مشتركي با پائولو جنتيلوني، وزير خارجه ايتاليا گفت: تا زماني كه همگان را به سمت حل سياسي بحران سوريه سوق ندهيم، نمي‌توانيم داعش را از بين ببريم. وي در اشاره به روند سياسي وين گفت: اينكه امروز طرحي وجود داشته باشد كه همگان درباره آن موضع متحد داشته باشند تصادفي نيست. فرستاده سازمان ملل اعلام كرد همچنان تلاش مي‌كند تا بتواند ديدگاه‌هاي مخالفان و نظام سوريه را به هم نزديك كند تا مذاكرات را براي حل سياسي بحران از سر بگيرند.