يك خبر، سه چهره/ آيا كمپين‌هاي دولت و شهرداري موثر است؟
دنيا عيوضي
كمپين‌هاي «دماي 18درجه» و «شهروند سالم» را هفته‌گذشته دولت و شهرداري راه‌اندازي كردند، كمپين‌هايي كه آمده‌اند تا با مشاركت مردم مشكل آلودگي هوا و بيماري‌هاي عمومي را حل كنند. ورود سازمان‌هاي اجرايي به فعاليت‌هايي كه تا پيش از اين بر عهده انجمن‌ها و سازمان‌هاي مردم نهاد بود، سوژه‌اي است كه در اين يك خبر، سه چهره سراغ آن رفتيم و از كارشناسان خواستيم راه‌اندازي اين كمپين‌هاي دولتي را بررسي كنند.
دولت به نقش انجمن‌هاي مردمي پي برد
مهدي بوترابي ٭
كمپين دماي 18 درجه را معصومه ابتكار راه‌اندازي كرده، چون ايشان پيش از اينكه معاون رييس‌جمهور باشد، يك فعال مدني است و هميشه از ايده‌هاي جامعه مدني استقبال مي‌كند. ظهور اين ايده نشان مي‌دهد دولت به اهميت انجمن‌ها و سازمان‌هاي مردم نهاد پي برده، حالا مي‌خواهد با فعاليت در اين زمينه مشكلات را حل و از طريق تبليغات در سطح فضاي مجازي و شهري، مردم را به مشاركت دعوت كند. تا به‌حال اداره انجمن‌ها به صورت كاملا مردمي بود، هر چند گاهي دولت يا ساير بخش‌ها كمكي به انجمن‌ها و سمن‌ها مي‌كردند اما كار اصلي به دوش مردم بود، كاري كه باعث استقبال و فعاليت گروه‌هاي مختلف مردم مي‌شد، حالا اما دولت انجمني را راه‌اندازي كرده و از مردم مشاركت مي‌طلبد، تفاوتي كه بين فعاليت دولت و مردم وجود دارد اين است كه انجمن‌هاي مردمي با كمترين بودجه و امكانات جلو مي‌رود، در حالي كه دولت و شهرداري در اين زمينه امكانات و ابزارهاي زيادي را در اختيار دارند كه كار را براي آنها نتيجه‌بخش‌تر خواهد كرد. اتفاق خوبي‌است كه از اين ابزارها در مسير خوبي بهره مي‌گيرند، مسيري كه به نفع مردم است. اگر مردم هم از اين كمپين‌ها استقبال كنند و دولت به نتيجه دلخواه برسد، آن‌وقت مي‌توان گفت ايده كمپين «18 درجه» و «شهروند سالم» كاربردي بوده و مي‌شود بعدها هم از اين ايده در زمينه‌هاي ديگر استفاده كرد. اگر مردم از اين كمپين‌ها استقبال و در آن فعايت و مشاركت كنند، مي‌توان سطح اعتماد مردم را به انجمن‌هايي كه دولت و شهرداري راه‌انداخته فهميد و از اين پتانسيل در زمينه‌هاي مختلفي بهره گرفت. قطعا مشاركت‌هاي مردم و دولت اثر‌بخش مي‌شود و بسياري از كاستي‌ها را برطرف مي‌كند. اگر ساختاري كه اين كمپين‌ها را هدايت مي‌كند اصولي و حساب‌شده باشد مردم خيلي سريع به آنها مي‌پيوندند و در آن مشاركت مي‌كنند.
٭فعال سازمان‌هاي مردم نهاد
هر بخشي بايد كار خود را انجام دهد
محمد امين قانعي‌راد ٭
كمپين‌ها در دنيا شكل گرفتند كه صداي مردم را به گوش دولت‌ها و بخش‌هاي اجرايي برسانند، حالا دولت و شهرداري اين كمپين‌ها را راه‌انداخته كه صداي دولت را به گوش چه كسي برساند؟ يعني دولت تصور مي‌كند مشاركت مردم در مقابله با آلودگي هوا تا اين حد موثر است، كه حالا مي‌خواهد از اين طريق وارد عمل شود؟ يا مي‌خواهند سطح آگاهي عمومي را در اين زمينه افزايش دهند؟اگر هدف از راه‌اندازي اين كمپين‌ها بالا بردن سطح آگاهي مردم است كه ابزارهاي زيادي در اختيار دولت و شهرداري قرار دارد كه مي‌توانند براي رسيدن به اهداف خود از آنها كمك بگيرند، رسانه‌ها و برنامه‌هاي آموزشي در مدارس و دانشگاه‌ها تعدادي از اين ابزارهاي كمك‌رسان دولت و سازمان‌هاي اجرايي است. اگر قرار است دولت و شهرداري كارهايي را انجام دهند كه تاكنون وظيفه انجمن‌ها و سازمان‌هاي مردم نهاد بوده، پس مردم هم بيايند و كارهايي را انجام دهند كه وظيفه دولت است. اتفاق خوبي به نظر نمي‌رسد كه بخش اجرايي كشور براي پيشبرد اهداف خود به راه‌اندازي اين كمپين‌ها متوسل شوند. اداره كشور مستلزم تقسيم كار است، هر بخشي بايد كار خود را انجام دهد.
اين اقدام جابه‌جايي نقش‌ها را نشان مي‌دهد و پيامدهاي منفي زيادي دارد. چون ممكن است وقتي مردم پي ببرند كه اين كمپين‌ها دولتي هستند، نسبت به آن بي‌اعتماد شوند و نه‌تنها از آنها استقبال نكنند كه حتي اعتمادشان را نسبت به كمپين‌هايي كه به شكل كاملا مردمي اداره مي‌شوند هم از دست بدهند، اين بي‌اعتمادي اثربخشي انجمن‌هاي مردم نهاد را كم مي‌كند. نبايد فعاليت‌هاي دولت تحت عنوان كمپين پيش رود، دولت مي‌تواند به كمپين‌هاي موجود كمك كند و به آنها بپيوندد اما اينكه فاعل و مجري‌اش باشد، تاثير خوبي نخواهد داشت. ٭جامعه شناس
سازمان‌هاي اجرايي از مردم كمك مي‌خواهند
سونيا شفيعي ٭
اهداف زيادي را مي‌توان براي راه‌اندازي كمپين‌هاي تازه تاسيس برشمرد، گذشته از اهداف سياسي كه در ميان است، اگر از زاويه بهتري به اين رويداد نگاه كنيم، راه‌اندازي اين كمپين‌ها را ابزاري براي نزديك شدن دولت و ملت مي‌بينيم. شايد دولت مي‌خواهد با اين‌كار به مردم نزديك شود، مردمي كه متشكل از گروه‌هاي فكري مختلف هستند. دولت و شهرداري با اين‌كار مطالبات‌شان را تحت اين كمپين‌ها مطرح مي‌كنند و مردم هم در جريان آن قرار مي‌گيرند و مشاركت مي‌كنند. شايد نتايج اين رويداد بيش از آنكه به نفع دولت باشد، به نفع مردم تمام شود. مي‌توان از زاويه ديگري هم نگاه كرد؛ دولت، مردم را امين خود شمرده و در اين زمينه از مردم ياري طلبيده است و حالا مردمي كه خودشان چنين خواسته‌هايي دارند قطعا به ياري دولت مي‌روند و سعي مي‌كنند اين مشكل را حل كنند، بنابراين نه‌تنها خواسته‌هاي دولت كه خواسته‌هاي مردم هم محقق مي‌شود و به بار مي‌نشيند. بخش‌هاي زيادي در كشور مثل ميراث فرهنگي و گردشگري هستند كه به احداث اين كمپين‌ها نياز دارند تا مشكلات‌شان حل شود. بايد خوشبين بود با شكل‌گيري كمپين‌هاي مختلف دراين بخش‌ها، خيلي از مشكلات سامان پيدا كند. مشاركت و همبستگي مردم و دولت در بيشتر حوزه‌ها قدرت مضاعفي ايجاد مي‌كند كه باعث از سر راه برداشتن خيلي از موانع مي‌شود. در زمينه شكل‌گيري اين كمپين‌ها حتي اگر اهداف سياسي هم در ميان باشد باز مي‌توان به تاثيرات مثبتي كه دارد، دلخوش بود و از آن استقبال كرد تا به بار بنشيند و نتيجه دهد. شايد نتيجه حاصل هم به سود دولت و هم منفعت مردم را در ميان داشته باشد. ٭فعال انجمن‌هاي محيط زيست