معاون محيط طبيعي سازمان محيط زيست از تحويل فسيل‌هاي مراغه به ايران خبر داد
براي بازگرداندن فسيل‌ها از امريكا آماده مي‌شويم
غزل حضرتي / فسيل‌هاي مراغه كه سال‌هاي پيش از انقلاب، راهي امريكا شده بودند تا مورد مطالعه و تحقيق قرار گيرند، درچند قدمي بازگشت به كشورند. فسيل‌هايي كه قدمتي بيش از هفت ميليون سال دارند و براي تحقيق و مطالعه راهي امريكا شده بودند، توسط نمايندگان امريكا و با هزينه خودشان، به مركز حقوق بين‌الملل رياست‌جمهوري در لاهه تحويل داده شد. فسيل‌ها، توسط نمايندگان ايران در دفتر لاهه تحويل گرفته شد و در حال حاضر اقدامات لازم براي انتقال‌شان به كشور در حال انجام است تا به زودي شاهد بازگشت موج سوم اشياي تاريخي كه اين‌بار تاريخي- طبيعي هستند، باشيم. اين بازگشت، نه‌تنها ارزش زيست‌محيطي و تاريخي دارد كه گام ديگري است در جهت تقويت روابط ديپلماتيك و بالا رفتن اعتماد ميان دولت‌ها.
فرهاد دبيري، معاون محيط طبيعي سازمان محيط‌زيست در گفت‌وگو با «اعتماد»، از روند پروژه استرداد مي‌گويد و آماده شدن ايران براي انتقال اين اشياي ارزشمند تاريخي. او با تاكيد بر اينكه هنوز هيچ انتقالي صورت نگرفته، از حضور نمايندگان ايراني براي تحويل گرفتن و شروع پروژه انتقال سخن مي‌گويد.
خبر استرداد فسيل‌هاي مراغه از امريكا به گوش مي‌رسد؛ خبري كه اين‌بار، رنگ و بوي بازگشت به كشور دارد. اين سومين محموله بازگشت اشياي ارزشمند تاريخي است. روند استرداد اين اشيا، به چه شكل بوده؟
اين فسيل‌ها قبل از انقلاب به‌وسيله كارشناسان ايراني و خارجي از كشور خارج شده بودند تا براي شناسايي و كدگذاري به دانشگاه‌هايي در كاروليناي شمالي و كاليفرنيا رفتند. بعد از بيانيه الجزاير، ايران براي بازپس‌گيري فسيل‌ها، شكايت خود را به لاهه برد و اين روند در ديوان داوري لاهه طول كشيد تا اينكه شكايت‌ها به بار نشست و بر استرداد اشيا صحه گذاشتند و توافق شد اين اشيا به ايران بازپس داده شوند. نمايندگان هر دو كشور، براي استرداد در لاهه حضور يافتند و از فسيل‌ها بازديد كردند تا اينكه فسيل‌ها به مركز حقوق بين‌الملل رياست‌جمهوري مستقر در لاهه تحويل داده شد. محموله‌ها بسته‌بندي شدند، صحت‌شان تاييد شد و با هزينه امريكا تحويل دفتر لاهه شد. تعداد اين فسيل‌ها، حدود 1300 قطعه است. اين قطعات در ابعاد و اندازه‌هاي مختلف، مربوط به قسمت‌هاي مختلف اندام‌هاي حيوانات‌اند. از قطعات يك سانتي‌متري بين‌شان وجود دارد كه مربوط به قسمتي از دندان است تا قسمتي از زانوي حيوان تا قطعات 10 سانتي‌متري و فسيل جمجمه. در ميان اينها، برخي قطعات ارزش موزه‌اي دارند و برخي ديگر صرفا ارزش تحقيقاتي، چرا كه قطعه‌اي از يك اندام مثل دندان است كه به درد موزه و بازديدكننده نمي‌خورد.
نمونه‌هايي كه قرار است وارد كشور شود، چگونه‌‌اند؟
نمونه‌ها به دوره هفت ميليون سال پيش برمي‌گردند. در آن دوران، گونه‌هايي در مراغه زندگي مي‌كردند كه اگر با جانوران امروز مقايسه كنيم، بيشترين شباهت را به گونه‌هاي آفريقايي دارند. نمونه‌هايي چون زرافه، كرگدن، ماستادون يا ببر دندان خنجري و برخي جوندگان، گونه‌هايي‌اند كه در ميان فسيل‌هاي مراغه به چشم مي‌خورند.
قرار است كاوش‌هاي مراغه ادامه يابد؟ گونه‌هاي ديگري يافت شده‌اند؟
كاوش‌ها را ادامه داده‌ايم، نمونه‌هاي ديگري را در اطراف منطقه لرستان پيدا كرده‌ايم كه مشابهتي به گونه‌هاي مراغه دارند اما تجمع‌شان به اندازه و وسعت گونه‌هاي مراغه نيستند. ايران در هفت ميليون سال پيش، به لحاظ اكوسيستم با امروز فرق مي‌كرد، اينكه گونه‌هايي كه در مراغه بودند در لرستان هم زندگي مي‌كردند، به لحاظ اكوسيستم آن زمان توجيه دارد. قطعا كاوش‌هاي‌مان ادامه پيدا خواهد كرد.
فسيل‌هاي بازگشتي، در كدام موزه جاي مي‌گيرند؟
بخشي از فسيل‌ها را به موزه تاريخ طبيعي ايران منتقل خواهيم كرد و بخشي ديگر را به موزه تاريخ طبيعي مراغه. همان‌طور كه گفتم برخي گونه‌ها و قطعات صرفا ارزش تحقيقاتي دارند و جذابيت موزه‌اي ندارند.
بعد از استرداد فسيل‌ها، عزمي براي ادامه همكاري با محققان امريكايي وجود دارد؟ ممكن است گونه‌ها يا قطعات ديگري را براي تحقيقات به امريكا بفرستيد؟
ما همه اين فسيل‌هاي ارسال‌شده به امريكا را همراه با گزارش‌هاي تحقيقاتي‌شان تحويل گرفتيم. متخصصاني كه روي اين قطعات كار كردند، قطعا سياستمدار نيستند و وارد بازي‌هاي سياسي نمي‌شوند. ما با هم تعامل داريم، اگر نياز داشته باشيم كه روي اين قطعات مطالعه از سوي آنها صورت گيرد، از آنها مي‌خواهيم كه به ايران بيايند، اين تمايل از سوي امريكايي‌ها هم وجود دارد كه براي ادامه تحقيقات به ايران بيايند. اما اول بايد بررسي شود چقدر نياز به تخصص و مهارت آنها براي پژوهش روي اين موارد داريم، وقتي بررسي شد و مطمئن شديم در صورت نياز مي‌توانيم از آنها براي ادامه تحقيقات دعوت كنيم.