زيباييشناسي و كاربرديبودن كاخ جشنواره
اشكان خطيبي٭
پيش از همه اينكه كاخ جشنواره به معناي جشنواره جهاني تاكنون تجربهاي بيش از يكسال نداشته و آن هم به دلايل گوناگون تجربه ناموفقي بوده است. نه به اين دليل كه برگزاركنندگان آن موفق نبودهاند؛ بلكه به اين دليل كه نخستين سالي بود كه مستقل شد و آن هويتي را كه بايد پيدا نكرده بود و مخاطبش مشخص نبود. بنابراين اينكه امسال كاخ جشنواره چارسو است را با چيزي نميتوان قياس كرد. اتفاقي كه پارسال در پرديس ملت افتاد قابل قياس با امسال نيست چه از نظر نوع آماده شدن براي جشنواره و چه ابعادي كه برگزار ميشد، البته با حفظ احترام براي برگزاركنندگان جشنواره. اما مهمترين اتفاق براي ما اين بود كه رشد بسيار تصاعدي را در نيمه دوم سال در پرديس چارسو داشتيم كه بعد از جشنواره به رشد بيش از 300 درصدي تبديل شد و روزانه چيزي در حدود 50 تا 100 تماشاگر به ما افزوده ميشد. پيشنهاد برگزاري جشنواره در پرديس چارسو به صورت انحصاري، باتوجه به شرايط برگزاري جشنواره و اختصاص چهار طبقه چارسو به اين جشنواره خيلي انتخاب پرخطري بود. به اين دليل كه وقتي مجموعهاي سرويس فرهنگي ميدهد و مخاطب خودش را به دست ميآورد، از جايي به بعد مخاطب اين توقع را دارد كه برنامهها روي نظم و سيستم خودش پيش برود و هر وقت كه بخواهد از اين فضا استفاده كند. بهويژه مخاطبان «هنر و تجربه» كه مخاطبان خيلي جدي سينما هستند و با برنامهريزي به سينما ميآيند. از اين رو وقتي با عدم برنامهريزي روبهرو شوند شكايت ميكنند. در اين چند روز كه مجبور شديم اكرانها را متوقف كنيم تا براي جشنواره آماده شويم چندينبار با اين مورد، با وجود اطلاعرساني روبهرو شديم. همچنين از روز پنجم فروردين با آن ميزان مخاطب شروع به نصب غرفه و جانمايي بازار فيلم كرديم. با فعاليتهايي از اين دست تقريبا حدود 70 درصد فضاي مفيد سالن انتظار را اشغال كردهايم. اما مخاطبان ما خيلي خوب و محترمانه كمك و همراهي كردند و خوشبختانه دچار بينظمي نشديم. اين ريسك را به جان خريديم چون ميدانستيم در قد و قامت يك كاخ براي برگزاري جشنواره ظاهر شدن با برگزاري جشنوارهاي كه فقط فيلمهايش را نمايش ميدهد خيلي متفاوت است و ميتواند سطح هنري، مخاطبي و حتي اجتماعي يك پرديس را چندين پله ارتقا دهد. مالكين مجموعه، مدير بهرهبرداري و من به اين مساله واقف بوديم و تمام سعي خودمان را كرديم تا آنچه را در توان داريم بهكار بگيريم و كوتاهي از طرف ما صورت نگيرد. به طور طبيعي اين فشارها را خودمان متحمل ميشويم تا اين نظم دوباره برقرار شود. قطعا براي برگرداندن پرديس به حالت عادي بهويژه در اين روزها كه سينماها با استقبال بسياري از سوي مخاطبان روبهرو شدهاند به حدود 10 روز زمان نياز داريم و مطمئن هستيم دوباره تماشاگر با ما همكاري ميكند. از دست ندادن مخاطبي كه با سعي فراوان و واقعا با چنگ و دندان به دست آورده بوديم براي ما خيلي مهم بود. البته با قرار دادن يك جايگاه پيش ثبتنام سعي كرديم تا حدودي براي مخاطبان روتين شرايطي را فراهم كنيم كه بتوانند از فيلمها استفاده كنند. مهندسي يا معماري جشنواره به اندازه كافي منحصر به فرد است. دليل اينكه اين مكان خيلي با وسايل صحنه پر نشده همين است و سعي شده فضا به شيوهاي طراحي شود كه فرد حريم شخصي خودش را در هرجايي از فضا داشته باشد. همچنين در ارتباط با يك جشنواره در ابعاد جهاني كه همزمان بازار فيلم را در خودش جاي ميدهد پيش از آنكه بحث زيباييشناختي در ميان باشد كاربردي بودن و جانمايي درست غرفهها مهم است. محسن شاهابراهيمي، مدير طراحي جشنواره به اندازه كافي از درك همزمان زيباييشناسي و محيط برخوردار است و چيزي بالغ بر 50 غرفه در اين مكان جانمايي شده است. وحدت طراحي از نظر گرافيكي و طراحي فضا و انتخاب وسايل صحنه و رنگبندي آن به اين دليل كه همگي از ذهنيت يك گروه واحد بيرون آمده كاملا هماهنگ است. نميخواهم بگويم زيباييشناسي بسيار عجيب و غريبي دارد اما همهچيز در يك سطح سادهاي از زيباييشناسي است و هيچ چيز از چيز ديگر پيشي نميگيرد.
*مدير اجرايي كاخ جشنواره