اعلام خانه تكاني در النهضه از سوي راشد الغنوشي
هم الهام بخش مسلمانان باشيم هم حامي ارزشهاي مدرن
ميثم سليماني
تونس به عنوان نخستين كشوري كه در آن بهار عربي كليد خورد، توانست گامهاي بسيار مهمي را در راستاي بهبود دموكراسي در اين كشور بردارد و حزب النهضه و شخص راشد الغنوشي در اين راستا نقش بسيار مهمي را ايفا كردند. حالا راشد الغنوشي يك بار ديگر با اختلاف بسيار زياد توانست در كنگره سراسري حزب النهضه به عنوان رهبر اين حزب معرفي شود. او توانست با هشتصد راي كنگره 1200نفري حزب النهضه پيروز اين رقابت شود. غنوشي با رقيب اصلي خود يعني فتحي عيادي كه 229 راي كنگره را به دست آورد بيش از پانصد راي اختلاف داشت. غنوشي پس از پيروزي در اين رقابت و رياست مجدد بر حزب النهضه تاكيد كرد كه قصد دارد النهضه را به يك حزب اجتماعي- سياسي در تونس تبديل كند و به اين مساله اشاره كرد كه النهضه در حال تكامل است. وي در اين خصوص گفت: از امروز ما به طور جدي به سمت تبديل شدن به يك حزب سياسي ملي و مدني با هستهاي اسلامي كه در چارچوب قانون اساسي فعاليت ميكند و الهام بخش مسلمانان و ارزشهاي مدرن است، حركت خواهيم كرد. ما مشتاق به نگه داشتن دين به دور از مبارزات سياسي هستيم.
غنوشي 74 ساله جنبش اسلامگرايانه خود در تونس را در سال 1981 با الهام از اخوانالمسلمين تاسيس كرد. او در سال 1989 جنبش اسلامگرايانه خود را به نام جنبش النهضه نامگذاري كرد. در دوره ديكتاتوري زين العابدين بن علي فعاليت اين گروه اسلامگرايانه غيرقانوني بود و پس از قيام مردمي در سال 2011 و خروج بن علي از تونس فعاليت اين گروه در تونس قانوني اعلام شد. غنوشي بيست سال زندگي خود را در تبعيد سپري كرد و پس از قيام بهار عربي با استقبال مردمي به تونس بازگشت و حزب او توانست در سال 2011 در انتخابات سراسري قدرت را به دست آورد. اما دوسال بعد يك بحران سياسي عميق تونس را فرا گرفت. بسياري نگران اين مساله بودند كه سرنوشت النهضه تونس به مانند اخوانالمسلمين مصر شود، جايي كه ارتش قدرت را از اخوان گرفت و اين گروه را در مصر بهشدت سركوب كرد و اخوان در مصر بيش از يك سال نتوانست دوام بياورد. اما النهضه و شخص راشد الغنوشي، اشتباه اخوان المسلمين در مصر را تكرار نكرد بلكه در اين بين سعي كرد بر خلاف اخوان در برابر مردم ايستادگي نكند و راهكار سياسي را پيش گرفت. آنها زماني كه با اعتراضات مردمي در تونس روبهرو شدند بر خلاف اخوان به اشتباهات خود اعتراف كردند و راه اصلاح سياسي امور را باز گذاشتند و در سال 2014 حزب سكولار نداي تونس به رهبري بيجي قائد السبسي توانست ابتدا پارلمان را از النهضه پس بگيرد و سپس در نوامبر همان سال شخص سبسي نيز بر مسند رياستجمهوري نشست و حزب النهضه با يك تنبيه جدي از سوي مردم روبهرو شد اما قاعده سياسي را فراموش نكرد. اكنون حزب النهضه برخلاف اخوان، تبديل به يك جريان و الگو در جهان اسلام شده است.
از النهضه و شخص غنوشي نهتنها به عنوان يك بازندهياد نميشود بلكه در محافل بينالمللي از او به عنوان فرد و رهبر گروهي ياد ميشود كه توانسته تونس را در مسير موفقترين تجربه بهار عربي ياري دهد. غنوشي و حزب النهضه بر خلاف اخوان المسملين مصر نه تنها به عنوان دشمن مردم شناخته نميشود بلكه در كنگره سراسري اين حزب قائد السبسي، رييسجمهوري تونس حاضر ميشود و در كنار راشد الغنوشي ميايستد و با انتخاب دوباره وي به عنوان رهبر اين حزب خوشحالي ميكند و دست غنوشي را با خود بالا ميبرد.
گفتني است پيش از كنگره سراسري حزب النهضه، غنوشي در مصاحبه با لوموند فرانسه در خصوص ساختار سياسي تونس گفت: تونس در حال حاضر يك دموكراسي است. در قانون اساسي تونس نيز كه در سال 2014 تنظيم شده از هرگونه سكولاريسم افراطي و دين افراطي نيز جلوگيري شده است.
برخي تحليلگران معتقدند تصميم النهضه براي تبديل شدن به يك حزب كاملا سياسي-اجتماعي به عنوان تلاشي است براي اينكه بتواند بخش گستردهاي از جامعه تونس را به خود جلب كند. از طرفي ديگر النهضه علاقهمند است تا برچسب گروههاي تروريستي مانند القاعده و بوكوحرام را از خود دور كند اما بنا به گفته رهبران اين حزب بنا نيست كه به صورت كلي ارزشهاي اسلامي از اين حزب كنار گذاشته شود.
نامه خداحافظي از اخوان
راشد الغنوشي، رهبر حركت النهضه تونس در نامهاي به سازمان جهاني اخوانالمسلمين نوشته است كه لحظه جدايي او از اين سازمان فرا رسيده و او ديگر بيش از اين نميتواند رفتارهاي افراطي اخوانالمسلمين را تحمل كند. وي اين نامه را خطاب به نشست ويژه سازمان جهاني اخوانالمسلمين كه در استانبول با شعار «تركيه متشكريم» كه در ماه آوريل برگزار شده بود، فرستاده است. اين نامه به تازگي به رسانهها درز پيدا كرده است. غنوشي در نامه خود آورده است: «من مسلمان تونسي هستم. تونس ميهن من است، و من باور دارم كه ميهن مسالهاي مهم، اساسي و محوري است و اجازه نميدهم هيچ كس تونسي بودن مرا از من بگيرد، هيچ دشمنياي عليه تونس را حتي اگر از سوي يك نفر از مخاطبان اين نامه باشد، نميپذيرم.» وي در ادامه ميافزايد: «من الان در برابر شما ميگويم كه تونسي بودن من بالاتر و مهمتر از هر چيزي براي من است، نميخواهم تونس، ليبي همسايه يا عراق دور (از ما) باشد، ميخواهم تونس كشوري باشد كه بتواند از فرزندان خود با همه طيفها و رنگهاي سياسياش حمايت كند، من الان با صداي رسا اعلام ميكنم كه راه شما اشتباه است و باعث ايجاد مشكلاتي براي كل منطقه ميشود، شما چشمانتان را به روي واقعيت بستهايد و نشان دادهايد كه آرزوها و توهماتي داريد و حساب ملت و ارزشهاي آن را ناديده گرفتهايد.»