بلومبرگ گزارش داد
پلان B عربستان سعودي براي جلوگيري از خيز اقتصادي ايران
بلومبرگ در گزارشي نوشت: پادشاهي عربستان متحدان خود در خليج فارس را بسيج كرده تا مطمئن شود بازگشت ايران به اقتصاد جهاني به راحتي انجام نمي‌گيرد.
به گزارش ايسنا، اين پايگاه خبري امريكايي با بررسي اقدامات ضد ايراني عربستان نوشت: عربستان سعودي نتوانست مانع امضاي توافق هسته‌اي ايران شود به همين دليل پلان B اين كشور اكنون محدود‌كردن امكان بهره‌برداري ايران از مزاياي اين توافق است.
با گذشت بيش از چهار ماه از برداشته شدن تحريم‌هاي بين‌المللي عليه تهران، عربستان، متحدان خود در خليج فارس را بسيج كرده تا مطمئن شود ورود ايران به اقتصاد جهاني به‌راحتي انجام نمي‌گيرد. سعودي‌ها ماه گذشته مانع توافق براي تثبيت قيمت‌هاي نفت شدند، زيرا اين توافق به دشمن ديرينه آنها اجازه مي‌داد سهم بيشتري از بازار‌هاي نفت كسب كند و در دوبي كه زماني دروازه اصلي ايران به جهان بود، بازرگانان ايراني از محدوديت‌هاي فزاينده
شكايت مي‌كنند.
اين اقدام گارد سعودي‌ها در برابر ارزيابي مجدد نقش اين كشور در خاورميانه از سوي امريكا و كشيده شدن سرمايه‌گذاران به سوي جذابيت ايران به عنوان آخرين بازار بزرگ بكر دنيا محسوب مي‌شود. با اين همه موانع ديگري براي تجارت با ايران وجود دارد كه در تلاش‌هاي سعودي‌ها موثر واقع شده است. يكي از موانع مذكور محدوديت‌هاي بانكي است زيرا بانك‌هاي اروپايي به دليل نگراني از مجازات‌هاي احتمالي امريكا، تمايل چنداني به همكاري با ايران ندارند.
به گفته پل پيلار، استاد دانشگاه جورج تاون، رقابت بر سر جايگاه ايران در منطقه - اينكه يك كشور منزوي باشد يا به عنوان يك بازيگر منطقه‌اي پذيرفته شود، احتمالا تا چند تا سال آينده ادامه پيدا خواهد كرد و سعودي‌ها كه در كمپ موافق منزوي كردن ايران هستند احتمالا برنده اين رقابت نخواهند شد. اما آنها در ميان سياستمداران افراطي امريكايي متحداني دارند كه مخالف توافق هسته‌اي
ايران بوده‌اند.
از زمان تسهيل تحريم‌ها عليه ايران در سال جاري ميلادي، اصلي‌ترين نگراني سعودي‌ها اقدام ايران براي جذب موج جديد سرمايه‌گذاري و افزايش اهرم نفوذش در منطقه بوده است به همين دليل سعودي‌ها تلاش مي‌كنند، مطمئن شوند اين سرمايه‌گذاري هرگز از راه نخواهد رسيد. به گفته هنري اسميت، مدير موسسه «گلوبال ريسك آناليز» در دوبي، آنچه مردم را نگران كرده است لحن سعودي‌ها پيرامون قطع تجارت با ايران و مكانيسم‌هاي رسمي و غيررسمي و موانعي است كه سعودي‌ها ممكن است براي تحت فشار قرار دادن شركت‌ها براي عدم تجارت با ايران به‌كار ببرند.
روابط تجاري
دوبي شهري است كه همواره روابط نزديكي با ايران داشته است، اما به گفته بازرگانان ايراني، اين روزها مجوزهاي تجاري براي شهروندان ايراني به راحتي تمديد نمي‌شوند. همچنين دريافت اقامت براي شهروندان ايراني در دوبي دشوار شده و حساب‌هاي بانكي تحت تفحص فزاينده‌اي قرار گرفته‌اند.
با اين‌همه مقامات در عربستان سعودي و امارات متحده عربي در تماس بلومبرگ حاضر به اظهارنظر در‌اين‌باره نشدند.
شركت انگليسي تايمز ائرواسپيس كه رويداد‌هايي را در دوبي سازماندهي مي‌كند، امسال كنفرانس هواپيمايي ايران را به دليل تنش سياسي لغو كرد. مايك براون، مدير اين گروه در مصاحبه با بلومبرگ اظهار كرد: در حال حاضر حساسيت‌هاي زيادي در ارتباط با ايران در منطقه وجود دارد. از اين‌رو به اين نتيجه رسيده‌ايم كه اكنون زمان مناسبي براي برگزاري كنفرانس مربوط به ايران نيست.
عربستان سعودي همچنين از نفت به عنوان سلاح در مقابل ايران استفاده مي‌كند. در آستانه نشست ماه گذشته دوحه كه توليدكنندگان بزرگ نفت قصد داشتند براي تثبيت توليد مذاكره كنند، شاهزاده محمد بن سلمان، جانشين وليعهد عربستان در دو مصاحبه با بلومبرگ گفت: عربستان به شرطي با توافق فريز نفت موافقت خواهد كرد كه ايران هم در اين توافق مشاركت كند. اين امر مانع نهايي شدن توافق مذكور شد زيرا ايران در تلاش براي پس گرفتن سهم بازاري كه در دوران تحريم‌ها از دست داده است، حاضر به محدود كردن افزايش توليد نيست.
به گفته مصطفي علاني، مدير دپارتمان دفاع و امنيت در مركز تحقيقات خليج فارس، سياست نفتي يكي از ابزارهاي كليدي محسوب مي‌شود. مساله ديگر مقابله با سرمايه‌گذاري ايراني در منطقه است كه تحت پادشاهي سلمان به يك سياست واضح تبديل شده و ترديدي در اين‌باره وجود ندارد.
عربستان سعودي همچنين ماه گذشته پرواز هواپيمايي ماهان‌اير از فضاي هوايي اين كشور را ممنوع كرد. براساس گزارش موسسه كنترل ريسك در آوريل، شركت‌هاي بيمه كشتيراني و كارگزاران هم از ماه فوريه به مشتريان خود اعلام كردند كه كشتي‌هاي حامل نفت ايران اجازه ندارند وارد آب‌هاي عربستان يا بحرين شوند. همچنين گفته مي‌شود كشتي‌هايي كه ايران يكي از سه محل ورود آخر آنها بوده است، بايد اجازه ويژه دريافت كنند. حاكمان سعودي در تلاش براي عميق‌تر انزواي سياسي ايران در خاورميانه، اين اقدامات را دنبال كرده‌اند.
روابط با امريكا
اردن، ماه گذشته اندكي پس از ديدار جانشين وليعهد عربستان، سفيرش از تهران را فراخواند و 10 روز بعد توافقي امضا كرد كه زمينه را براي سرمايه‌گذاري چند ميليارد دلاري عربستان هموار كرد. عربستان سعودي در ماه فوريه يك توافق سه ميليارد دلاري براي كمك به ارتش لبنان را به بهانه افزايش نفوذ حزب‌الله كه مورد حمايت تهران است، لغو كرد.
اقدامات عربستان به دنبال سردي روابط با امريكا انجام مي‌گيرد كه تا حدودي به دليل توافق هسته‌اي ايران است. باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا در مصاحبه‌اي كه در مجله آتلانتيك به چاپ رسيد، اظهار كرده بود كه سعودي‌ها بايد منطقه را با ايران سهيم شوند و روابط امريكا با پادشاهي عربستان را پيچيده توصيف كرده بود.
شاسانك جوشي، تحليلگر ارشد موسسه «رويال يونايتد سرويس» انگليس در مصاحبه با بلومبرگ اظهار كرد: تلاش سعودي‌ها نمي‌تواند در سطح جهاني مانع ايران شود، اما آنها تا جايي كه مي‌توانند فشار بر ايران را افزايش داده‌اند تا نفوذ سياسي و اقتصادي اين كشور را محدود كنند، اما يك مانع براي سعودي‌ها، ساير كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس هستند كه حضورشان در اين تلاش مهم به شمار مي‌رود اما ممكن است كاملا عربستان را همراهي نكنند.
بحرين در ميان شش عضو شوراي همكاري خليج فارس تنها كشوري بوده كه با قطع روابط ديپلماتيك با تهران در سال جاري، سعودي‌ها را همراهي كرده است. كويت در ماه ژانويه سفيرش در تهران را فراخواند و امارات متحده عربي روابط ديپلماتيك خود با ايران را به سطح كاردار تنزل داد.
امارات متحده عربي نسبت به عربستان منافع بيشتري دارد زيرا ايران پس از هند و چين، سومين شريك تجاري بزرگ اين كشور در سال 2015 بوده است.