فلوجه، يك داستان و ده روايت

گروه جهان| كشف گور دسته‌جمعي در فلوجه، آزادسازي پالايشگاه گاز، افزايش نگراني‌هاي حقوق‌بشري در خصوص فلوجه، كشتار ساكناني كه مي‌خواهند از فلوجه فرار كنند توسط داعش، سرخط خبرهاي عراق در اين روزها به فلوجه و تحولات آن اختصاص يافته است. برخي از عراقي‌ها عملكرد دولت در عمليات آزادسازي فلوجه را ناموفق مي‌دانند و عده‌اي از نهادهاي حقوق بشري نيز نسبت به نقض حقوق شهروندان غيرنظامي در مناطق آزاد شده از دست داعش شكايت دارند. با اين همه به نظر مي‌رسد كه نيروهاي امنيتي عراق با حمايت لجستيك برخي كشورها عزم خود را براي آزادسازي فلوجه به هر قيمتي جزم كرده‌اند. روز گذشته اين نيروها از كشف يك گور دسته‌جمعي با صدها جسد در اين شهر خبر دادند و همزمان فرمانده عمليات فلوجه از پيشروي نيروهاي عراقي در اين عمليات و آزادسازي پالايشگاه گاز فلوجه خبر داد. به گفته يك سرهنگ عراقي، اين گور شامل نزديك به 400 جسد نيروهاي نظامي و نيز اجساد برخي از غيرنظاميان بود. به گفته اين منبع، بيشتر قربانيان با شليك تير به سرشان كشته شده‌اند. اين اجساد غالبا متعلق به سربازان عراقي هستند كه داعش در جريان حملات خونين خود به پايگاه‌هاي ارتش در اين منطقه آنها را به قتل رسانده است. داعش اواخر سال 2014 و اوايل سال 2015 تعداد زيادي از نظاميان و غيرنظاميان را در اين منطقه اعدام كرد. راجح بركات، عضو شوراي استانداري الانبار نيز ضمن تاييد خبر كشف اين گور گفت: اين گور دسته‌جمعي حاوي اجساد غيرنظامياني است كه داعش آنها را به اتهام جاسوسي يا عدم احترام به قوانين اين گروه تروريستي اعدام كرده است. از سوي ديگر خبرنگار الميادين گزارش داد كه هواپيماهاي عراقي هزاران اعلاميه را به فلوجه انداخته‌اند تا شهروندان را براي خروج از گذرگاه‌هاي امن هدايت كنند.
در حالي كه پروسه آزادسازي فلوجه طولاني‌تر از حد انتظار شده است، نيروهاي عراقي مي‌گويند كه در اين عمليات از شيوه‌اي جديد و متفاوت با شيوه عمليات آزادسازي تكريت، رمادي و هيت استفاده كردند. همچنين آنان در حال حاضر از سلاح‌هاي پيشرفته‌تري برخوردارند.
همزمان با تلاش‌هاي ارتش عراق براي آزادسازي فلوجه، شوراي پناهندگان نروژ با انتشار بيانيه‌اي اعلام كرد كه نيروهاي داعش در فلوجه، شهروندان غيرنظامي را كه مي‌خواهند از اين شهر فرار كنند تيرباران مي‌كنند. اين نهاد اروپايي بيانيه فوق را با استناد به گزارش شاهدان عيني تهيه كرده است. براساس تخمين‌هاي سازمان ملل، قريب به 50 هزار شهروند غيرنظامي در فلوجه در محاصره هستند. برخي از شهروندان غيرنظامي كه عمدتا زن و كودك هستند براي رهايي از فلوجه بايد از رودخانه‌اي عبور كنند كه 300 متر عمق دارد. عمليات ارتش براي آزادسازي فلوجه از 21 ماه مه آغاز شده است و بر اساس تخمين‌هاي زده شده تاكنون كمتر از 3 هزار خانواده توانسته‌اند فلوجه را ترك كنند. در بخشي از بيانيه اين نهاد نروژي آمده است: بزرگ‌ترين ترس ما در حال حاضر اين است كه شهروندان غيرنظامي درحالي كه تلاش مي‌كنند از جهنم فلوجه فرار كنند هدف قرار مي‌گيرند. اين بدترين سناريو براي مردان و زناني است كه بايد همه‌چيز را پشت سر خود بگذارند و تنها براي حفظ جان خود فرار كنند. عمليات آزادسازي فلوجه همزمان با تشديد فشارها بر داعش در سوريه انجام گرفته است و همين مساله بر تندروي نيروهاي داعش افزوده است.
انتشار اخباري در خصوص نقض حقوق بشر و شكنجه غيرنظاميان در فلوجه توسط برخي نيروهاي آزاد‌كننده اين شهر، دولت حيدرالعبادي را به واكنش واداشت. بر اين اساس دولت عراق دستور تشكيل كميته‌اي براي تحقيق در اين باره را صادر كرد. سعد الحديثي، سخنگوي دولت عراق با اذعان به اينكه برخي اقدامات ناقض حقوق بشر در فلوجه انجام شده گفت: حيدر العبادي، نخست وزير دستور تشكيل كميته‌اي ويژه‌اي را داده كه وظيفه تحقيق درباره اتفاقات رخ داده در فلوجه را برعهده خواهد گرفت.
منابع عراقي به ويژه مسوولان سني استان الانبار، يگان‌هايي از نيروهاي مردمي موسوم به «حشد شعبي» و پليس فدرال عراق را متهم كرده‌اند كه در پاره‌اي موارد اقدام به شكنجه غيرنظاميان كرده‌اند كه تعداد نامشخصي از اين افراد زير شكنجه جان داده‌اند. سخنگوي دولت عراق گفت: نخست وزير دستورات اكيد داده تا در اين باره تحقيقات كامل انجام شود و خاطيان هرچه سريع‌تر به مراجع قضايي براي رسيدگي به پرونده‌شان معرفي شوند. در ميان مسوولان عراقي كه مدعي نقض حقوق بشر در فلوجه هستند، سليم الجبوري، رييس پارلمان عراق نيز ديده مي‌شود كه گفته بود گزارش‌هاي نگران‌كننده‌اي از نقض حقوق بشر در فلوجه به دست مقامات دولتي رسيده است.