ايران- نروژ؛ دو كشور، ده‌ها حوزه همكاري
عبدالرضا فرجي‌راد
سفير پيشين ايران در نروژ
نروژ كشوري در شمال غربي اروپا است كه از اهميت خاصي برخوردار است. از معدود كشورهاي اروپايي است كه از چند ويژگي برخوردار است: يكي وجود منابع قابل توجه نفت و گاز در اين كشور كه بخشي از انرژي موردنياز كشورهاي اروپاي غربي را تامين مي‌كند. منابع و ثروت عظيم، استاندارد زندگي در اين كشور را بالاتر از ديگر كشورهاي اروپايي نشان مي‌دهد به همين خاطر مردم نروژ در يك رفراندوم حاضر نشدند عضويت در اتحاديه اروپايي
را بپذيرند.
علاوه بر نفت و گاز، صادرات تكنولوژي و به ويژه تكنولوژي مربوط به اكتشاف و توليد نفت و گاز باعث شده كه درآمدهاي قابل توجهي نصيب اين كشور شود. در يك دهه اخير به دفعات سازمان ملل متحد، نروژ را از نظر توسعه يافتگي در رده بالاي جدول خود قرار داده است. روابط ايران و نروژ از ابتداي پيروزي انقلاب اسلامي داراي فراز و نشيب بوده و نروژي‌ها نسبت به بسياري از كشورهاي اروپايي بيشتر بر مسائل حقوق بشري تاكيد مي‌كردند. در دوران اصلاحات روابط دو كشور در بستر آرامي قرار گرفت به‌طوري‌كه چند شركت مهم نروژي در پروژه‌هاي كشورمان فعال شدند. ازجمله پروژه‌هاي مهم مي‌توان به تكميل دو فاز در پارس جنوبي، اكتشاف نفت در استان ايلام به ويژه در مناطقي همچون چنگوله و آذر و نيز لرزه‌نگاري در استان لرستان اشاره كرد. متاسفانه با اعمال تحريم‌هاي بين‌المللي عليه جمهوري اسلامي ايران، شركت‌هاي نروژي همچون استات اويل- هيدروفعاليت‌هاي خود را در ايلام و خرم‌آباد متوقف كردند هر چند كه دو فاز مربوطه در پارس جنوبي، با موفقيت به اتمام رسيد.
باتوجه به علاقه‌مندي اروپايي‌ها به ازسرگيري فعاليت‌هاي اقتصادي خود در ايران، سفر دكتر ظريف به اسلو مي‌تواند نقطه عطفي در روابط دو كشور به حساب آيد. نروژ توان بالايي در استخراج نفت و گاز در خشكي و فلات قاره دارد و جمهوري اسلامي ايران باتوجه به نياز در سرمايه‌گذاري در اين بخش مي‌تواند از اين پتانسيل به نحو احسن استفاده كند. به ويژه آنكه مسوولان مربوطه در كشور از فعاليت شركت‌هاي نروژي رضايت دارند. پيش از تحريم، برنامه‌ريزي شده بود در ظرف چند سال توليد نفت در مناطق آذر و چنگوله در استان ايلام به 500 هزار بشكه برسد كه سفر دكتر ظريف مي‌تواند نويدي براي آغاز به كار مجدد شركت هيدرو كه در سال‌هاي اخير با استات اويل ادغام شده
است، باشد.
علاوه بر آن با توجه به ضرورت سرمايه‌گذاري‌هاي كلان چه در خشكي و چه فلات قاره، نروژي‌ها مي‌توانند نقش مهمي در اين زمينه داشته باشند. يكي از پروژه‌هاي مهمي كه نروژ مي‌تواند به طور كامل يا به صورت شراكتي با ديگر شركت‌ها در ايران فعال شود، انتقال گاز پارس جنوبي به كشورهاي شبه‌قاره است كه در صورت عدم توافق با پاكستان، گاز ايران مي‌تواند از طريق لوله و در زير آب‌هاي درياي عمان و درياي عرب به غرب هندوستان
متصل شود.
علاوه بر انرژي، نروژ در زمينه‌هاي تكنولوژي پيشرفته الكترونيكي، شيلات و به ويژه كشتي‌سازي تبحر دارد و شركت‌هاي اين كشور مي‌توانند در اين زمينه همكاري كنند.
در نروژ مراكز تحقيقاتي و استراتژيك متعددي وجود دارد كه آمادگي همكاري با موسسات مشابه ايراني را دارند؛ هر چند كه اين همكاري‌ها تا قبل از تحريم‌ها وجود داشته و لازم است مجددا احيا شود.
از موضوعات ديگري كه احتمالا در دستور كار دكتر ظريف و مقامات نروژي خواهد بود مسائل مربوط به محيط زيست، صلح و امنيت منطقه و بين‌الملل و تروريسم است. نروژ از جمله كشورهاي در اندازه متوسط اروپايي است كه در حوزه پيراموني ايران چه از نظر اقتصادي و چه از نظر سياسي، اجتماعي و كمك‌هاي انسان‌دوستانه فعال است و علاقمند است با ايران
همكاري كند.
يكي از برنامه‌هاي دكتر ظريف در سفر به نروژ، ديدار از پارلمان و رايزني با رييس‌مجلس و هم‌چنين ملاقات با رييس و اعضاي كميسيون سياست خارجي و دفاعي پارلمان اين كشور است. پارلمان نروژ نقش مهمي در سياستگذاري‌هاي آن كشور دارد به طوري كه رييس پارلمان از نظر جايگاه، نقش برجسته‌اي در كشور دارد. رفت و آمدهاي پارلماني بين دو كشور علاوه بر اينكه بسياري از سوءتفاهمات را مي‌تواند برطرف كند، در توسعه روابط دو كشور نيز موثر خواهد افتاد.
همزمان با سفر دكتر ظريف به نروژ، نشست موسوم به «اسلوفورم» در زمينه مطالعات و ابتكارات صلح و گفتوگو در اين باره نيز برگزار مي‌‌شود. علاوه بر شركت وزير امور خارجه كشورمان، سياستمداران بعضي كشورهاي جهان در اين نشست شركت مي‌كنند. اين نشست فرصتي دست خواهد داد كه دكتر ظريف با بعضي وزرا و سياستمداران ديگر كشورها به گفتوگو بنشينند. فدريكا موگريني، رييس سياست خارجي اتحاديه اروپايي و جان كري، وزير امور خارجه امريكا نيز قرار است با همتاي ايراني خود ملاقات كنند. به طور قطع مسائل مربوط به برجام و تاخير در گشايش منابع مالي مورد گفتوگو و پيگيري قرار خواهند گرفت. از آنجايي كه در اين نشست وزراي خارجه بعضي كشورهاي عضو 1+5 نيز حضور دارند نشست اسلوفروم و سفر به نروژ مي‌تواند داراي دستاوردهاي مفيدي براي
كشور باشد.