ده‌ها سرباز شيرازي «پادگان05 كرمان» از همان روز نخستي كه لباس‌هاي آموزشي‌شان را پوشيدند و پاي در پادگان گذاشتند، تنها به ساعتي فكر مي‌كردند كه «آموزش تمام شود» تا بتوانند «يك بار ديگر به خانههايشان برگردند.» پس از دو ماه آموزش پيوسته و لحظه‌شماري مداوم، سرانجام اين ساعت فرا رسيد اما «اتوبوسي كه براي چندين نفر از اين سربازها آمده بود تا آنها را به شيراز ببرد، به ميانه راه نرسيده، در دره‌اي 20 متري سقوط كرد و جان 19سرباز را گرفت؛ در حالي كه ساعت از 1:20 بامداد گذشته بود و سربازها در خوابي عميق فرو رفته بودند.» احمد، يكي از اين سربازها كه از حادثه جان سالم به‌در برده، در بيمارستان، ياد فريادهاي دوستانش مي‌افتد و مي‌گويد: «خواب بوديم كه ناگهان راننده فرياد زد «ترمز بريده»، همه پريدند، وحشت كرده بودند. اتوبوس تكان‌هاي شديدي مي‌خورد و تعادل نداشت. سربازها فرياد مي‌زدند يا علي، يا علي، ناگهان اتوبوس با سر در دره سقوط كرد و روي سنگ‌ها معلق زد؛ ديگر نفهميدم چه شد» اما اكنون همه مي‌دانند چه شده «19 سرباز، هنگام بازگشت به خانه كشته شدند و احتمالا تعدادشان بيشتر خواهد شد.»
چگونه 19 سرباز به خانه نرسيدند؟
بامداد ديروز، به فاصله يك ساعت، دو دستگاه اتوبوس، حامل ده‌ها سرباز پادگان05 كرمان، در محور سيرجان – ني ريز دچار حادثه شدند كه در جريان آن (تا ساعت 21 ديروز) 19 سرباز كشته و دست كم 40 نفر زخمي شدند. در حادثه نخست كه در ساعت 1:20 بامداد رخ داد، اتوبوس حامل 42 سرباز شيرازي در «دره 20 متري لايرز» سقوط كرده است.
مجتبي خالدي، سخنگوي اورژانس كشور با اشاره به جان باختن 19 سرباز در اين حادثه، بر احتمال افزايش تعداد كشته شده‌ها تاكيد كرد و به «اعتماد» گفت: «با اطلاع اورژانس از حادثه، 11 آمبولانس به محل اعزام و مشخص شد كه يك دستگاه اتوبوس ولوو با 58 سرنشين به دره 20 متري سقوط كرده و در همان ابتدا، جان 16 نفر را گرفته است. خالدي به جان‌باختن سه مجروح در بيمارستان شهداي نيريز اشاره كرد و افزود: «8 نفر از 38 مجروح حادثه نيز شرايط وخيمي دارند كه اقدامات درماني در بيمارستان رجايي شيراز آنها آغاز شده. البته با توجه به حجم خسارت‌ها، احتمال افزايش تلفات وجود دارد.» به گفته سخنگوي اورژانس كشور تاكنون سه سرباز از بيمارستان نيريز ترخيص شده‌اند و احتمال ترخيص 5 سرباز ديگر از بيمارستان امام خميني استهبان نيز وجود دارد.
همزمان، سرهنگ كسري سيروسي، فرمانده پليس‌راه شمال استان فارس، علت سقوط اتوبوس در دره را «ناتواني راننده در كنترل خودرو» به دليل «سرعت غيرمجاز» اعلام كرد و گفت: «اتوبوس سربازان در مسير شرق به غرب محور سيرجان به نيريز در حركت بود كه در گردنه لايرز از جاده منحرف شد و پس از برخورد با گاردريل، به دره 20 متري سقوط كرد.» سرهنگ سيروسي از آغاز بررسي‌ها براي تشخيص ميزان تاثير «حمل كالا و انسان قاچاق در اتوبوس» در حادثه نيز خبر داده است؛ موضوعي كه سرهنگ عزيز برزگر، فرمانده منطقه انتظامي نيريز با تاكيد بر آن به تارنماي محلي «ناي ذي نيوز» گفته است كه «در اين اتوبوس، علاوه بر كالاي قاچاق، دو افغان نيز در باك گازوييل خودرو سوار شده بودند كه امدادگران هلال‌احمر، پس از سه ساعت جست‌وجو، جنازه آنها را با شكافتن باك از ميان پاره‌هاي آهن بيرون كشيدند.» «عدم نصب حفاظ در قوس جاده» نيز موضوع ديگري است كه به گفته سرهنگ محمدحسين حميدي، فرمانده پليس راه كشور، بررسي تاثير آن در حادثه آغاز شده است.
نگاه‌ها به حادثه سقوط اتوبوس سربازان، در حالي است كه تنها يك ساعت پس از اين اتفاق، دومين حادثه نيز براي اتوبوس دوم حامل سربازان پادگان05 كرمان، در مسير اهواز رخ داد. سرهنگ سيروسي، فرمانده پليس راه شمال فارس درباره اين حادثه نيز گفت: «ساعت 2:20 بامداد ديروز، يك دستگاه اتوبوس اسكانيا كه آن هم از پادگان05 به سمت اهواز حركت كرده بود، در محور سيرجان به ني ريز، به دليل «عدم توجه راننده به جلو» ناشي از «خستگي و خواب آلودگي» در اطراف سروستان واژگون شد و شش سرباز را مجروح كرد.» سربازان مصدوم اين سانحه نيز به بيمارستان منتقل شده‌اند.
شناسايي اجساد سربازها از سوي خانواده‌ها
با گذشت چند ساعت از سقوط اتوبوس سربازان در دره، خانواده آنها به بيمارستان‌هاي نيريز و استهبان سرازير شدند تا شايد با «اميد» به خانههايشان بازگردند. با اين همه، ساعت 21ديروز خانواده 19 سرباز، تنها توانسته‌اند، جنازه فرزندانشان را در سردخانه‌ها شناسايي كنند. محمدرضا اميري، فرماندار نيريز تعداد اين خانواده‌ها را 10-12 خانوار اعلام كرد و با اشاره به اسكان آنها در محل‌هاي مناسب به «اعتماد» گفت: «از ساعت 8 صبح (ديروز)، ده‌ها خانواده سربازان كشته شده و مجروح به نيريز آمدند كه با همكاري هلال احمر و شهرداري، آنها را در خوابگاه‌هاي تربيت‌بدني، دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش اسكان داديم و براي‌شان تداركات لازم را فراهم كرديم. همچنين چند مددكار از بهزيستي در اختيارشان گذاشتيم تا در اين شرايط در كنارشان باشند.»
«هر 19 سرباز كشته شده، در سردخانه بيمارستان‌هاي نيريز هستند و خانواده‌ها با تصاويري كه از چهره فرزندانشان در دست دارند و حضور در سردخانه‌ها، آنها را شناسايي كرده‌اند.» اميري با بيان اين موضوع، شرايط خانواده‌ها را «غمبار» توصيف كرد و با اشاره به «تشكيل پرونده قضايي درباره حادثه» ادامه داد: «پدر و مادر، برادر و خواهر، حتي پسرعمو‌هاي سربازها آمده بودند. آنها اجساد را مي‌بينند. بعضي‌ها تصاوير بچه‌هاي‌شان دست‌شان بود. غم بسيار بالايي است. بيشتر كشته شده‌ها شيرازي هستند.»
روايت يك سرباز از لحظه سقوط
رسول كردگاري، خبرنگار تارنماي «ناي ذي نيوز» كه صبح ديروز، در بيمارستان شهداي نيريز حضور داشت، از قول چند سرباز كه در بيمارستان شرايط بهتري داشتند، به «اعتماد» گفت: «همه خواب بوديم كه ناگهان راننده فرياد زد «ماشين ترمز بريده» او چند ثانيه قبلش از يك ماشين سبقت گرفته و همين باعث شده بود، ترمز از كار بيفتد. اتوبوس تكان‌هاي شديدي مي‌خورد. وحشتي عجيب همه را گرفته بود و سربازها يا علي يا علي مي‌گفتند كه ناگهان اتوبوس به سمت دره رفت و در آن سقوط كرد. اتوبوس روي سنگ‌ها غلت مي‌زد و معلق مانده بود.»
همزمان محمدمهدي توكل، مدير اين تارنماي محلي نيز با اشاره به قاچاق بار و دو تبعه افغان در اين اتوبوس به «اعتماد» گفت: «اتوبوس سقوط كرده به دره، نرسيده به پاسگاه قطرويه (20 دقيقه‌اي محل حادثه) لحظه‌اي توقف كرد تا بار قاچاق انبه، سيگار و ناس در اتوبوس جاسازي كند. دو افغان را هم در باك گازوييل مخفي كردند. وقتي دوباره حركت كرد، به پاسگاه قطرويه رسيد اما ماموران متوجه بار قاچاق و اتباع افغان نشدند. 20 دقيقه بعد، اتوبوس به دره لايرز رسيد و به دليل سرعت غيرمجاز و سبقتي كه گرفته بود، ترمز بريد و در دره سقوط كرد.»
توكل با تاكيد بر حادثه‌خيز بودن محور سيرجان به نيريز افزود: «اين جاده تا به حال خيلي كشته داده. چند سال پيش، يكي از مسوولان در همين جاده دچار سانحه شد كه زنگ زد آمدند چند تا مهار در نزديكي دره گذاشتند اما فايده چنداني نداشت. از چند وقت پيش هم قرار شد ديوارهاي سيماني اطراف جاده بسازند كه هنوز تكميل نشده و حادثه دقيقا جايي اتفاق افتاده كه هنوز گاردريل فلزي قديمي دارد.»
مسوول تعاوني: راننده در كماست
مدير تعاوني‌اي كه اتوبوس سقوط كرده را به پادگان 05 فرستاده درباره حادثه به «اعتماد» گفت: «ديروز (سه‌شنبه) از پادگان زنگ زدند، گفتند اتوبوس مي‌خواهيم براي شيراز. ما هم يك دستگاه ولوو را از نظر فني چك كرديم و با راننده‌اي باتجربه و قديمي، همراه صاحب ماشين و سه كمك‌راننده، در مجموع 5 نفر، به پادگان فرستاديم اما چند ساعت بعد باخبر شديم كه اتوبوس با 42 سرباز در دره لايرز سقوط كرده. فعلا نمي‌دانيم دقيقا چه اتفاقي افتاده چون هم راننده باتجربه بود و هم ماشين را قبل از اعزام چك كرده بوديم.» به گفته او راننده مردي 60 ساله است كه پس از حادثه در كما فرو رفته است. با اين همه صاحب ماشين و دو كمك‌راننده در دم كشته شده‌اند و حال كمك راننده سوم نيز وخيم است. مسوول اين تعاوني درباره تعداد سرنشينان اتوبوس كه از سوي سخنگوي اورژانس كشور 58 نفر اعلام شده و همچنين دو افغان قاچاق كه فرمانده انتظامي نيريز بيان كرده نيز گفت: «اتوبوس 42 سرباز سوار كرده بود. هيچ افغاني هم نمي‌تواند در مخزن گازوييل دوام بياورد.»
روايت مسوول اين تعاوني در حالي است كه كيلومترها دورتر از او، لحن راننده‌هاي اتوبوس‌هاي نيريز نيز هنگام تعريف آنچه بر سربازها گذشته، همراه با اندوه است. شهر آنها، از صبح ديروز مملو از خانواده سربازان كشته يا مجروح شده است. يكي از آنها به «اعتماد» مي‌گويد: «سربازها همه فوق ليسانس و ليسانس و بيشتر شيرازي بودند. از صبح خانواده‌هاي‌شان آمده‌اند در شهر پي بچه‌هاي‌شان. ما راننده را نمي‌شناسيم اما مي‌گويند چون سرعت مي‌رفته ناگهان ترمز بريده و در دره 20 متري سقوط كرده. البته آن جاده (سيرجان به نيريز) گردنه‌هايي با عمق 80 متر هم دارد. سربازها، بنده خداها خواب بودند كه اين اتفاق براي‌شان افتاد» و آخرين خواب 19 سرباز پادگان 05 كرمان، خيلي طولاني شد.