نگار حسيني/ منوچهر والي‌زاده جزو پركارترين گويندگان تلويزيون به شمار مي‌رود اما اين روزها اين گوينده پيشكسوت و پركار هم از بيكاري در عرصه دوبله گله‌مند است و مي‌گويد كه مشكلات مالي تاثيراتش را در رسانه ملي هم گذاشته و باعث شده اهالي دوبله نسبت به قبل كم‌كارتر شوند. او اميدوار است تغييرات مديريتي در سازمان صدا و سيما شرايطي را ايجاد كند كه دوبله از ركود خارج شود و جاني دوباره بگيرد. مصاحبه ما ر ا با او در مورد حال و هواي اين روزهاي دوبله بخوانيد.
آقاي والي‌زاده با تغييراتي كه در صدا و سيما رخ داده است فكر مي‌كنيد شرايط دوبله نسبت به قبل بهتر مي‌شود؟
ما هنوز در ابتداي اين تغييرات قرار گرفته‌ايم به همين خاطر از تصميمات و برنامه‌هاي مديران جديد اطلاعي نداريم و نمي‌دانيم كه قرار است آنها چه تصميماتي را اتخاذ كنند، اما آن چيزي كه در طول سال‌ها ما به آن رسيديم اين است كه جابه‌جايي مديران در سياست‌هاي كلان برنامه‌هاي تلويزيوني، برخلاف تصور تاثير چنداني ندارد و بيشتر از آنكه در حوزه‌هاي مختلف سازمان كار اصولي و زيربنايي انجام شود كار به شكل اداري پيش مي‌رود به همين خاطر اين آمد و رفتن‌هاي مديران براي ما كه عمري را در صدا و سيما سپري كرديم تاكنون تاثير چنداني نداشته است هر چند كه در اين ميان اين جابه‌جايي‌ها خبر خوشي را هم شنيدم.
چه خبري؟
شنيدم خانم نسرين آبرواني به عنوان معاون صدا انتخاب شدند، ايشان از مديران زحمتكش صدا به شمار مي‌روند و به نوعي خودشان از جنس هنر هستند. حضور اين مديران باعث دلگرمي اهالي راديو مي‌شود. اميدوارم با حضور مديراني از اين جنس ما شاهد رشد كارهاي راديويي باشيم من سال‌هاست كه به موازت حضور در حيطه‌هاي مختلف در راديو هم فعاليت مي‌كنم هم‌اينك هم در راديو پيام مشغول فعاليت هستم، به همين خاطر همواره دلواپس تغييرات مديريتي در راديو هستم. در هر حال اميدوارم اين تغييرات مديريتي باعث شود كه دوبله جاني دوباره بگيرد و به روزها اوج و شكوفايي گذشته‌اش بازگردد.
اين تغييرات مديريتي در واحد دوبله هم رخ مي‌دهد؟
بعيد مي‌دانم مدير واحد دوبله مدتي قبل از اين جابه‌جايي‌هاي مديريتي انتخاب شده بود به همين دليل جابه‌جايي ايشان را به اين سرعت بعيد مي‌دانم.
شما در مصاحبه‌يي كه به تازگي داشتيد اين نكته را مطرح كرديد كه دوبله در ايران نسبت به قبل دچار نوعي ركود شده است؟
همين‌طور است، متاسفانه طي سال‌هاي اخير به جاي اينكه ما در اين حوزه پيشرفتي داشته باشيم ساكن بوده‌ايم و نتوانستيم كاري را از پيش ببريم. اين روزها بسياري از اهالي دوبله به دليل كم‌كاري خانه‌نشين شده‌اند و اين در حالي است كه دوبله زيرزميني به‌شدت رونق گرفته است و بيشتر جوان‌ها براي كسب درآمد جذب آن بخش شدند، اين موضوع براي آينده دوبله ما يك هشدار جدي به شمار مي‌رود و باعث مي‌شود دوبله ما نهتنها از روزهاي اوجش فاصله بگيرد بلكه دچار نوعي عقبگرد شود.
يعني محدوديت آثار مختلف براي دوبله در تلويزيون باعث شده است كه جوان‌ها جذب دوبله زيرزميني شوند؟
بله، وقتي كار براي پيشكسوتان دوبله و افراد صاحب سبك و تفكر نباشد، طبيعي است كه فضا براي كار كردن جوان‌تر‌ها و افراد تازه وارد هم فراهم نيست با اين وجود آنها ترجيح مي‌دهند به سمت دوبله‌هاي زيرزميني بروند. اين دوبله‌ها چون به لحاظ كيفي و حرفه‌يي در سطح پاييني قرار دارند هم سليقه مخاطب را پايين مي‌آورند و هم جايگاه دوبله را متزلزل مي‌كنند.
ظاهرا بسياري از فيلم و سريال‌هايي كه در حال حاضر از شبكه‌هاي خانگي و ماهواره‌يي پخش مي‌شود در خانه‌ها و با كمترين امكانات دوبله شده‌اند؟
همين‌طور است مدتي قبل به دوستي گفتم اين روزها همه در خانه‌هاي‌شان به لطف كاميپوتر فيلم دوبله مي‌كنند و ديگر به وجود ما گويندگان حرفه‌يي احتياجي نيست. حال در اين ميان كشورهايي مانند دوبي، مالزي و... هم به عنوان رقيب در حال كار هستند و با قيمت و البته كيفيت پايين كارها را دوبله مي‌كنند. طبيعي است در اين شرايطي كمپاني‌هايي كه ذي‌نفع هستند صرفا به منافع مالي‌شان فكر كنند و برايشان كيفيت فيلم و سريالي كه دوبله مي‌كنند اهميتي نداشته باشد و براي كاهش هزينه‌هايشان دوبله يك فيلم و سريال را به هر كسي بسپارند.
حال در اين ميان راه چاره چيست؟
در حال حاضر تلويزيون تنها متولي دوبله به شمار مي‌رود، اين رسانه بايد تمام‌قد از دوبله دفاع كند و بستر را براي رشد و شكوفايي اين هنر فراهم سازد اما متاسفانه طي سال‌هاي اخير اين رسانه به خاطر مشكلات مالي جاي چنداني براي گويندگان ندارد و حجم خريد فيلم و سريال‌هايش نهتنها مانند سابق نيست بلكه به شكل چشمگيري افت كرده است.
با اين اوصاف شما فكر مي‌كنيد ايراداتي كه در دوبله وجود دارد بيشتر شكل مديريتي دارد و ما در حوزه تربيت گويندگان نسل جديد و حفظ گويندگان قديمي و استفاده درست از آنها مشكلي نداريم؟
وقتي مشكلي رخ مي‌دهد مطمئن باشيد علت بروز آن تنها از يك جانب نيست و مسائل مختلفي باعث بروز آن مي‌شود اما به طور ويژه در بحث دوبله مسائل مديريتي تاثير بيشتري در سرنوشت دوبله داشته است.
حال در اين ميان نقدي كه به گويندگان نسل جديد ما مي‌شود اين است كه صرفا به دنبال تقليد صدا هستند و به خلق كردن فكر نمي‌كنند؟
اين موضوع نقد بجايي است، متاسفانه نسل امروز ما چندان در پي خلق نيست و فكر مي‌كند با كمك تقليد مي‌تواند به جايگاهي كه بايد دست يابد غافل از اينكه آن چيزي كه باعث ماندگاري يك هنرمند مي‌شود بكر بودن اثرش است وگرنه شما در هيج جاي دنيا نمي‌توانيد هنرمندي را پيدا كنيد كه با عنصر كپي توانسته باشد به توفيقي دست پيدا كند و ماندگار شود. در هر حال بهترين راهكار براي اين مساله آن است كه ما بتوانيم جوان‌ها را به سمت پيدا كردن سبك خودشان ببريم.
به نظرتان علت افت دوبله فيلم و سريال‌هاي تلويزيوني در چيست؟
متاسفانه تلويزيون هم در طول سال‌هاي اخير با كج‌سليقگي در انتخاب آثار با كيفيت و تعجيل در زمان دوبله نتوانست نمودار موفقيت را به شكل صعودي ادامه دهد و به نوعي در اين وادي درجا زد، دوبله‌هاي فيلم و سريال‌هاي ما ديگر مانند گذشته مشمول زمان نمي‌شوند و اكثر كارها به نوعي سري كاري دچار شده‌اند و همه مي‌خواهند زودتر كار را جمع كنند چرا كه حلقه‌يي كه در اين حرفه فعاليت مي‌كنند بسياربه لحاظ مالي در مضيقه هستند و آن طور كه بايد نمي‌توانند براي نزديك شدن به يك نقش وقت بگذارند چرا كه هر كسي مي‌خواهد زودتر كارش را در اين استوديو تمام كند تا به كار بعدي برسد در حالي شما اگر براي دوبله يك كار فرصت يك هفته تا
10 روزه‌يي را در اختيار داشته باشيد طبيعي است كه روي جزييات نقشي كه قرار است به جاي آن حرف بزنيد فكر مي‌كنيد و در نهايت هم آن كار به يك اثر قابل دفاع تبديل مي‌شود.
ملاك شما براي انتخاب و دوبله يك نقش چيست؟
من يك گوينده حرفه‌يي هستم به همين خاطر نبايد صرفا به خوشايند خودم فكر كنم وظيفه من به عنوان گوينده، دوبله درست و ماندگار است و براي من هيچ فرقي نمي‌كند كه به جاي چه شخصيتي و در چه ژانري صحبت مي‌كنم، وظيفه من به عنوان يك دوبلور، درخشش بيشتر كاراكترها در ذهن مردم است من هيچ‌وقت براي مخاطبان كم نگذاشتم و هميشه سعي كردم با تمام توان و انرژي ظاهر شوم.
شايد شما به عنوان گوينده در ارايه يك كار كم نگذاريد اما كيفيت كارها هم بي‌ترديد روي كار شما سايه مي‌اندازد؟
در اين مساله ترديدي وجود ندارد. گاهي پيش آمده كه فيلمي از بازي‌هاي ضعيف‌تري برخوردار است در آن شرايط من تمام تلاشم را به كار مي‌بندم تا به كمك دوبله خوب كاري كنم تا جلوي ضعف بازي‌ها را بگيرم ولي در كاري كه همه عناصر آن سرجاي خودش قرار دارد با آرامش بيشتري دوبله مي‌كنم.
شما به موازات كار دوبله، به بازيگري هم ميپردازيد اما طي سال‌هاي اخير در اين حوزه كمرنگ‌تر شده‌ايد؟
پيش از ورودم به عرصه دوبله به عنوان بازيگر فعاليت مي‌كردم اما رفته‌رفته جذب دوبله شدم و ترجيح دادم كه در اين حوزه تمركز كنم هر چند كه بازيگري هم براي من حرفه جذابي به شمار مي‌رود اما ترجيح مي‌دهم در اين عرصه با وسواس بيشتر عمل كنم تا به كارنامه‌ام در عرصه دوبله لطمه‌يي وارد نشود.
حرفي مانده كه نگفته باشيد؟
از شما و روزنامه وزين‌تان متشكرم و اميدوارم مسوولان به فكر اتخاذ شرايطي براي بهبود وضعيت دوبله باشند، چرا كه مشكلات مالي، نداشتن بيمه و حقوق بازنشستگي باعث شده است بسياري از همكاران ما در شرايطي نامناسبي زندگي كنند اميدوارم با اتخاذ سياست‌هاي آينده دوبله تامين شود و ما شاهد اين نباشيم كه نسل آينده دلواپسي‌هاي معيشتي ساده را در اين حوزه داشته باشند.