سايه معادن از سر غاردژ اسپهبد خورشيد كم شد

اعتماد| معادن حريم غار دژ اسپهبد خورشيد پلمب شدند. روز گذشته سامان توفيق با اعلام اينكه تلاش‌هاي اخير براي توقف فعاليت معادن اطراف دژ اسپهبد خورشيد بالاخره نتيجه داد و پس از برگزاري جلسات متعدد فعاليت معادني كه سال‌ها در حريم اين دژ باستاني موجب وارد آمدن آسيب‌هاي جدي به اين اثر تاريخي شده بودند، متوقف شد.
سامان توفي، سرپرست هيات باستان‌شناسي غاردژ همچنين در توضيحات خود اضافه كرد: «در نشست مسوولان اداره كل ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري، اداره كل صنعت، معدن و تجارت و استانداري مازندران تصميم گرفته شد كه فعاليت معادن در حريم اسپهبد خورشيد تا اطلاع ثانوي متوقف و نسبت به جابه‌جايي معادن توسط اداره كل صنعت، معدن و تجارت استان مازندران اقدام‌هاي لازم صورت گيرد. در پي اين تصميم يگان حفاظت ميراث فرهنگي همراه با نيروي انتظامي شهرستان سوادكوه به منطقه اعزام و نسبت به ابلاغ دستور توقف و پلمب معادن واقع در حريم از جمله معادن «فلوئورين» در بالا دست غار دژ اسپهبد خورشيد و معدن «پروچشمه» واقع در پايين دست آن اقدام كردند. همزمان با اقدام‌هاي پژوهشي، مكاتبات و پيگيري‌ها و بازديد خبرنگاران از منطقه و تاكيد بر ضرورت جابه‌جايي معادن كه تاكنون ادامه داشت و به ثمر نشست سرانجام محاصره ده‌ها ساله غار دژاسپهبد خورشيد توسط معادن و تخريب آن پايان يافت.»
پروژه مطالعاتي غار دژ اسپهبد خورشيد زيرنظر پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري با محوريت بررسي‌هاي باستان‌شناسي و ساماندهي براي رفع تهديدات اثر، توسط سامان توفيق از مهر ماه 1394شروع شده است. اين بناي باستاني كه متعلق به دوره ساساني است يكي از آثار منحصر به فردي است كه در استان مازندران و شهرستان سواد‌كوه و در دامنه كوه لاپ كمر قرار گرفته است. اما سال‌هاست كه معادن مختلف در حريم و منظر اين اثر فعاليت مي‌كنند و هر كدام به نوعي موجب آسيب رسيدن به اين اثر ارزشمند كه به تخت جمشيد مازندران شهرت دارد، شده‌اند. اين غار يكي از استحكامات دفاعي ايران است كه در دروه‌هاي مختلف ساكناني داشته است، آخرين كسي كه در اين بنا كه تلفيقي از معماري منحصر به فرد ساساني و طبيعت است، مستقر بوده «اسپهبد خورشيد» بوده و وجه تسميه اين غار به اين نام هم از همين جهت است. اما اين طاق طبيعي كه با دهانه 85 در 95 متر به عنوان بلندترين طاق طبيعي دنيا بعد از «طاق شيبتون» در چين شناخته شده است، مدت‌ها با انفجارهاي پي در پي كه معادن براي حفاري انجام مي‌دادند، مورد تهديد و تخريب بود. هر چند فعاليت اين معادن تنها اين اثر را تهديد نمي‌كرد، بلكه محيط زيست و زندگي مردم را هم تحت تاثير قرار داده بود. آلودگي‌هاي محيط زيستي كه نتيجه فعاليت اين معادن در اين منطقه بودند، موجب كوچ پرندگان و گونه‌هاي مختلف جانوري از اين محدوده كه يكي از زيست گاه‌هاي مهم منطقه مازندران است، شده بودند. در كنار اين، مردم منطقه هم به دليل اينكه وارد شدن آلودگي معادن به آب منطقه موجب نامرغوب شدن محصولات كشاورزي و همچنين آب آشاميدني ساكنان اين منطقه شده بود، به اجبار از اين محدوده كوچ كردند و اين منطقه تا حدودي تبديل به كارگاهي براي فعاليت معادن گوناگون شده بود.
هر چند خبر توقف فعاليت معادن در غار دژ اسپهبد خورشيد خبر خوبي بود، اما هنوز خبري از جمع‌آوري ميدان تير در دامنه اين اثر منتشر نشده است و به نظر مي‌رسد، با تعطيلي معادن اين محدوده تنها يكي از تهديداتي كه متوجه اين اثر بود، برطرف شده و اين غار همچنان قرار است در معرض تهديد و تخريب باشد. درست در دامنه اين غار دژ باستاني يك ميدان تير قرار دارد كه متعلق به پادگاني است كه در نزديكي اين اثر قرار دارد، و هنوز هم با وجود تذكر ميراث فرهنگي اين ميدان تير محل مشق نظاميان است و تيراندازي‌هايي به سمت اثر صورت مي‌گيرد تا جايي كه به گفته سامان توفيق در اين محدوده گلوله آر پي جي هم يافت شده است. اما با اقدامات موثري كه در زمينه توقف فعاليت معادن حريم اثر صورت گرفت، مي‌شود در مورد جمع‌آوري ميدان تير نيروهاي ارتش از دامنه اثر هم اميدواري‌هايي داشت.