«جنبش روشنايي» به خون نشست

سياه، قرمز، سبز، زير چتر پرچم سه رنگ پنهان شده‌اند، به عكاس رويترز لبخند مي‌زنند و دو انگشت را به نشانه پيروزي، مقابل سينه مي‌گيرند. صداي سه انفجار مهيب به گوش مي‌رسد، رد خون خيابان را سرخ مي‌كند، پرچم ميان زمين و آسمان رها مي‌شود، ترور اين‌بار چهره كريه و بي‌رحم خود را در راهپيمايي هزاره‌هاي افغانستان در پايتخت نشان مي‌دهد.
شنبه روز آغاز دوباره اعتراض‌هاي خياباني اعضاي جنبش روشنايي بود. مطالبه‌هاي رنگارنگي نداشتند. دعوا با دولت بر سر برق است. اعضاي اين جنبش كه از هزاره‌هاي افغانستان هستند با تغيير خط انتقال برق وارداتي تركمنستان موسوم به خط ۵۰۰ كيلوولت از باميان به سالنگ مخالفند اما دولت با تاكيد بركشيدن اين خط از سالنگ، وعده داده كه يك خط ۲۲۰ كيلوولتي از بغلان به باميان بكشد. داستان از نشست ارديبهشت ماه كابينه افغانستان شكل جدي‌تري به خود گرفت. با وجود اعتراض‌هاي هزاره‌ها دولت بر طرح موجود پافشاري كرد و تغيير خط انتقال برق وارداتي تركمنستان از باميان به سالنگ را تاييد كرد. اين تاييد كافي بود تا هزاره‌ها تهديدهاي خود مبني بر آرام ننشستن را از سر بگيرند. 27 ارديبهشت بود كه تظاهرات در كابل و چند شهر ديگر آغاز شد. افغان‌ها در شهرهاي برخي كشورهاي اروپايي هم به خيابان آمدند و صداي اعتراض خود را به گوش دولت رساندند. دولت دور جديدي از گفت‌وگوها با رهبران جنبش روشنايي را آغاز كرد كه به فرجام نرسيد. صبح شنبه هزاره‌ها دوباره در كابل دست به تظاهرات گسترده زدند.
«ترازوي ناتنظيم حكومت»، «مرگ بر تبعبض»، «وطن، قلب ماست». پلاكاردهايي كه هزاران نفر از هزاره‌هاي افغانستان در دست داشتند و در گرماي غيرقابل تحمل مردادماه كابل با در دست داشتن آنها آمده بودند تا در يك تظاهرات مسالمت‌‌آميز حرف خود را به گوش دولت برسانند. تظاهرات زنان و مردان در دو مسير جداگانه انجام شد. فقط جوان‌ها نيامده بودند كه زنان ميانسال نيز در حالي كه پلاكاردهايي بر گردن داشتند كه نام، نام خانوادگي، محل سكونت و شماره تلفن يكي از آشنايان روي آن حك شده بود به خيابان‌هاي كابل آمدند. دختران نوجوان در حالي كه مانتو و روسري بر تن دارند پيشگام زنان ميانسال راه مي‌روند، مشت‌هاي گره‌كرده خود را به سمت آسمان گرفته‌اند و شعار مي‌دهند.
مردان در مسير ديگري پرچم‌هاي سنگين‌تر و پارچه‌نوشته‌هاي طولاني‌تري را با خود حمل مي‌كنند. شعارها بر حفظ وحدت ملي در عين پايان دادن به تبعيض‌ها متمركز بود. راهپيمايي به پايان رسيده بود و عده‌اي خود را براي چادر زدن و تحصن آماده مي‌كردند كه صداي انفجارهاي مهيب به گوش رسيد. با توجه به تراكم جمعيت، آمار تلفات هم سير سعودي طي كرد. تا لحظه تنظيم اين خبر گفته مي‌شود كه حداقل 80 نفر كشته و بيش از 200 نفر هم زخمي شده‌اند. در حالي كه برخي منابع از انفجار مواد جاسازي شده خبر مي‌دهند اما ديلي تايمز به نقل از منابع آگاه مي‌گويند كه يك عامل انتحاري در حالي كه صورت خود را پوشانده بود، خود را منفجر كرده است. ليز دوست خبرنگار ارشد بي‌بي‌سي در حساب توييتري خود در اين خصوص نوشت: افغان‌ها سرانجام توانستند در سرزميني زندگي كنند كه در آن تظاهرات صلح‌آميز مجاز باشد اما در نهايت اين حمله شيريني آن را تلخ كرد.
درد از تصاوير بيرون مي‌زند. مرد افغاني با لباس محلي چنبره زده در ميانه ميدان و با انگشتاني كه خون از آنها مي‌چكد گوشي موبايل دوربين‌دار را بر گونه‌ها چسبانده و اشك مي‌ريزد. شاهدان عيني مي‌گويند ازدحام جمعيت مانع از كمك‌رساني سريع نيروهاي امداد به مجروحان شده است و همين مساله بر آمار تلفات افزوده است. در ساعت نخست وقوع اين عمليات تروريستي، بيمارستان‌هاي كابل از كمبود خون خبر مي‌دهند و افغان‌ها با سرعت خود را براي انتقال خون به پايگاه‌هاي خون‌گيري مي‌رسانند. تصوير صف‌هاي طولاني براي اهداي خون در فضاي مجازي دست به دست مي‌شود. دولت براي مقابله با اين گسترده‌تر شدن دامنه اعتراض‌ها بخش‌هاي اعظمي از شهر را با موانع سيماني مسدود كرده بود و همين مساله منجر به كند شدن حركت خودروهاي امداد شد. تدابير امنيتي زماني شدت گرفت كه صداي انفجارها كابل را لرزاند و در نتيجه هليكوپترها بر فراز كابل به پرواز درآمدند. آخرين حمله تروريستي در كابل به سه هفته پيش بازمي‌گردد و عملياتي كه طالبان عليه نيروهاي پليس انجام داد. اين‌بار اما دو ساعت از حمله به تظاهرات هزاره‌ها گذشته بود كه ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي گروه طالبان اعلام كرد كه اين انفجار ربطي به ما نداشته است. سخنگوي طالبان كه گروه وي يد طولايي در كشتار غيرنظاميان در افغانستان دارد در بيانيه خود افزوده است كه دشمنان افغانستان براي ايجاد تفرقه، تعصبات قومي، مذهبي ميان مردم اين كشور دست به چنين كارهايي مي‌زنند. در شرايطي كه در دقايق اوليه انگشت اتهام براي انجام اين عمليات تروريستي به سمت طالبان نشانه رفته بود، داعش مسووليت اين حمله را بر عهده گرفته است.  رويترز در بخش‌هايي از گزارش خود نوشته است كه هزاره‌ها تنها اقليت شيعه در افغانستان هستند كه 9 درصد جامعه اين كشور را شامل مي‌شوند. بسياري از هزاره‌ها در زمان حكومت طالبان به دليل خصومت اين گروه با شيعيان كشته شدند. اعتراض‌ها در قالب جنبش روشنايي، فشارها بر دولت وحدت ملي به رياست‌جمهوري اشرف غني را افزايش داده است. اشرف غني در يك سال اخير با اعتراض‌ها و انتقادهاي داخلي و خارجي بي‌شماري مواجه شده است. با گذشت چندساعت از حادثه در حالي كه دولت افغانستان وعده داده است كه عاملان اين حادثه را سريعا شناسايي خواهد كرد و سران جنبش روشنايي نيز از مردم خواسته‌اند كه به دليل تهديدهاي امنيتي در خيابان‌ها نمانند اما جمعيت قابل توجهي به محل حادثه بازگشته‌اند، پرچم افغانستان را روي زمين پهن كرده‌اند و لباس‌هاي پاره شده و خونين قربانيان و زخمي‌ها را روي آن چيده‌اند. مردم مي‌گويند كه تا زماني كه دولت نگويد چرا براي تامين امنيت تظاهركنندگان كاري نكرده است، محل را ترك نخواهند كرد.