عضويت در پيمان مودت گامي مهم در جهش اقتصادي ايران

در دنياي امروز، يكي از ابزارهاي جديد در پيشبرد ديپلماسي، سازمان‌ها و پيمان‌هاي منطقه‌‌اي هستند كه كشورها در اقصي نقاط جهان براي دستيابي به اهداف و منافع ملي خود با استفاده از اين ابزار و عضويت در آنها دست به اقدامات دسته‌جمعي مي‌زنند. در بسياري از موارد، اين اقدامات نتوانسته‌اند به سرانجامي و به اهداف خود برسند كه نمونه‌هاي بسياري براي آن وجود دارد ولي اگر بخواهيم نمونه‌اي موفق از همكاري‌هاي منطقه‌اي ميان چند كشور را مثال بزنيم، مي‌توان به پيمان آ.سه.آن اشاره كرد. اتحاديه جنوب‌شرقي آسيا از جمله سازمان‌هايي است كه قدمتي ديرينه دارد و از دهه 1960 ميلادي كار خود را آغاز كرد و در طول عمر خود با فراز و نشيب‌هاي بسياري روبه‌رو بود اما توانست در برابر تندباد حوادث مقابله كند. اينك نيز شرايط به جايي رسيده است كه مي‌توان گفت اين سازمان امروز در حال به بار نشستن ثمراتش است به گونه‌اي كه امروز آ.سه.آن پس از امريكا، ژاپن و اتحاديه اروپا چهارمين منطقه قدرتمند تجاري در جهان محسوب مي‌شود. اين پيمان داراي 10 عضو اصلي است كه در جنوب‌شرقي آسيا در حال فعاليت است. همكاري كشورهاي عضو آ.سه.آن، در زمينه‌هاي صنعتي، تجاري، سرمايه‌گذاري‌هاي مشترك، امور مالي و بانكداري، كشاورزي، انرژي، تكنولوژي و تحقيقات مشترك، آموزش و پرورش، توسعه اجتماعي، جهانگردي، امور فرهنگي و حمل و نقل و ارتباطات است. قدرتمندي اقتصادي اين پيمان و كشورهاي عضو آن به گونه‌اي است كه در سال‌هاي گذشته بسياري معتقدند قدرت اقتصادي در حال چرخش از غرب به سمت شرق و جنوب‌شرقي آسيا است. البته اين خيز و حركت از دهه‌هاي گذشته آغاز شده است. ما در اواخر دهه 1980 و اوايل 1990 ميلادي به ياد داريم كشورهاي اين منطقه به دليل جهش در توسعه اقتصادي به ببرهاي آسيا مشهور شده بودند كه در واقع، اين ببرها همان كشورهاي عضو پيمان آ.سه.آن هستند. هم‌اينك ميزان سود اقتصادي اين كشورها به بيش از 5/2 تريليون دلار با جمعيتي بالغ بر 620 ميليون نفر مي‌رسد. براين اساس، كشورهاي غربي با توجه به رشد سريع اقتصادي كشورهاي جنوب‌شرقي آسيا و پيش‌بيني‌هاي‌شان مبني بر اينكه ظرفيت‌هاي بالقوه آسيا در نهايت اين قاره را از اروپا جلو خواهد انداخت، تلاش‌هاي‌شان را در دهه‌هاي گذشته براي شراكت اقتصادي با آنها بيش از پيش كرده‌اند. در همين راستا، كشورهايي چون امريكا، روسيه و اتحاديه اروپا روابط بسياري خوبي را با اتحاديه جنوب‌شرقي آسيا برقرار كرده‌اند به گونه‌اي كه علاوه بر برگزاري سالانه نشست مجمع منطقه‌اي (آ.سه.آن) متشكل از 27 عضو شامل 10 كشور عضو به اضافه استراليا، بنگلادش، كانادا، چين، ايالات متحده امريكا، اتحاديه اروپا، هند، ژاپن، كره جنوبي، كره شمالي، مغولستان، پاكستان، زلاندنو، روسيه، گينه‌نو، تيمور شرقي و سريلانكا) شاهد برگزاري نشست‌هاي ديگري توسط اين پيمان مانند نشست آسيا – اروپا، نشست آ.سه.آن به اضافه سه (چين، ژاپن و كره جنوبي)، نشست آ.سه.آن – روسيه و. . . هستيم. با توجه به اين شرايط، روز گذشته تحولي تاريخي در روابط جمهوري اسلامي ايران و پيمان آ.سه.آن بوديم. براين اساس، 10 عضو اصلي پيمان آ.سه.آن با عضويت ايران به پيمان مودت و همكاري جنوب شرق آسيا موافقت كردند كه مرهون پيگيري‌ها و تلاش‌هاي وزارت امور خارجه در اين راستا بوده است.
عضويت ايران در پيمان مودت و همكاري جنوب شرق آسيا مي‌تواند تاثيرات بسياري از لحاظ اقتصادي براي ايران، منطقه خاورميانه و كشورهاي جنوب‌شرقي آسيا داشته باشد. جمهوري اسلامي ايران در منطقه‌اي بالغ بر 600 ميليون نفر جمعيت واقع شده است كه اغلب آنها نيازمند توسعه هستند و محصور در خشكي‌اند. ايران در چنين منطقه‌اي از لحاظ ژئوپولتيكي مركزيت دارد و به همين خاطر مي‌تواند حلقه واسطه‌اي براي كشورهاي خاورميانه و كشورهاي آ.سه.آن باشد. خوشبختانه با دستيابي به برجام و رفع تحريم‌ها نيز شاهد برداشته شدن موانع هستيم. متاسفانه تا پيش از دستيابي به توافق هسته‌اي، با آنكه ايران علاقه‌مندي بسياري براي عضويت در سازمان‌هاي منطقه‌اي و پيمان‌هاي مختلف داشت اما به دليل تحريم‌هاي ظالمانه و يكجانبه شوراي امنيت سازمان ملل، امريكا و اتحاديه اروپايي استقبال چنداني از ايران نمي‌شد. ما هم‌اينك در دوره پسابرجام و با رفع تحريم‌ها، مشاهده مي‌كنيم كه سازمان‌هاي مختلف براي عضويت ايران از خود استقبال نشان مي‌دهند. از سويي، عضويت در پيمان مودت و همكاري جنوب‌شرق آسيا مي‌تواند موجب تسريع در جهش اقتصادي ايران شود. ما اين مساله را در مورد كشورهاي ديگر قبلا نيز مشاهده كرديم؛ به طور مثال هنگامي كه هند اين پيمان را با كشورهاي عضو آ.سه.آن امضا كرد ميزان روابط اقتصادي‌اش با اين كشورها سه برابر شد.
نكته ديگري كه در اين چارچوب بايد متذكر شد، آن است كه دنياي امروز، دنياي چندجانبه‌گرايي است. بي‌ترديد عضويت در پيمان مي‌تواند موجب افزايش اعتبار يك كشور و همچنين تسهيل در عضويت در ديگر سازمان‌ها و پيمان‌ها شود. جمهوري اسلامي ايران طي سال‌هاي اخير علاقه‌مندي خويش را براي عضويت در سازمان‌هاي بين‌المللي نظير WTO اعلام كرده است. البته عضويت در اين نهاد بين‌المللي كار چندان آساني نيست و نيازمند مذاكراتي طولاني است. بي‌ترديد موافقت با عضويت ايران پيمان مودت و همكاري جنوب‌شرق آسيا نه تنها راه را براي عضويت در سازمان تسهيل خواهد كرد بلكه موجب تمريني براي كشورمان جهت عضويت و مذاكره با اين نهاد بين‌المللي خواهد شد.