رسول مجيدي/ عاقبت شانزدهمين دوره رقابت‌هاي جام ملت‌هاي آسيا در قاره اقيانوسيه –استراليا - آغاز شد! حالا چند سالي مي‌شود كه فوتبال آسيا به طور كامل تيم ملي استراليا را در بين ساير قدرت‌هاي خود پذيرفته و اكنون نوبت اين كشور است تا رسم مهمان‌نوازي را به جاي بياورد و ميزبان شايسته‌يي براي تيم‌هاي آسيايي باشد. كانگوروها تداركات گسترده‌يي براي اين دوره از مسابقات در نظر گرفته‌اند و مي‌خواهند نام نيكي از خود براي قدرت‌هاي سنتي قاره كهن به جاي بگذارند. اين مهم‌ترين رخداد ورزشي استراليا بعد از برگزاري المپيك سيدني است و براي همين توجهات زيادي را به اين كشور جلب كرده است. مسوولان استراليا - به ويژه بعد از ماجراي چند هفته پيش گروگانگيري در اين كشور - دوست دارند امنيت خود را به رخ جهانيان بكشند. اما فارغ از بحث‌هاي ميزباني، اين دوره از جام ملت‌ها مي‌تواند ويتريني ويژه باشد براي تماشاي پيشرفت فوتبال آسيا در اين سال‌ها. نمايندگان قاره كهن در جام جهاني گذشته فروغ خاصي نداشتند و اين دوره از مسابقات مي‌تواند ديد بهتري به ناظران فوتبال آسيا دهد؛ ناظراني كه حالا همگي بر يكه‌تازي سامورايي‌هاي ژاپني در اين قاره تاكيد دارند و نسبتا كمتر كسي است كه مردان سرزمين هميشه تابان را قهرمان مسابقات نداند. با اين همه ما در سياهه پيش رو نگاهي كرده‌ايم به تيم‌هاي حاضر در شانزدهمين دوره رقابت‌هاي جام ملت‌هاي آسيا و سعي كرده‌ايم جداي از تعلق خاطرمان به تيم ملي فوتبال ايران، هر ۱۶ تيم جام شانزدهم را بررسي كنيم.
استراليا
نگاه كليشه‌يي: استراليا مانند انگليس بازي مستقيم را در دستور كار خود قرار مي‌دهد و روي قدرت بدني بازيكنانش حساب ويژه‌يي باز مي‌كند. آنها برتري خاصي در بازي روي هوا دارند و بازيكن سرعتي هم كم ندارند.
نگاه واقع‌گرايانه: پوستكوگلو سرمربي اين تيم كه قبل از جام جهاني گذشته هدايت اين تيم را بر عهده گرفت، علاقه ويژه‌يي دارد كه تيمش بازي را از عقب زمين شروع كند. او مدافعان بازي‌ساز را به ساير مدافعان ترجيح مي‌دهد و دوست دارد بازيكنانش با پاس‌هاي كوتاه، توپ را به يك سوم دفاعي حريف بياورند.
پيش‌بيني: به نظر مي‌رسد آنها بدون هيچ توضيح اضافه‌يي حداقل تا مرحله نيمه‌نهايي خود را بالا بكشند. هرچه نباشد يك سر و گردن از تيم‌هاي درجه دو آسيا بالاتر هستند و مي‌خواهند با ميزباني جام ملت‌ها حسابي براي رقباي اصلي‌شان در آسيا يعني ژاپن، كره جنوبي و حتي ايران شاخ و شانه بكشند.
كره جنوبي
نگاه كليشه‌يي: كره‌يي‌ها هميشه در رقابت‌هاي بين‌المللي شگفتي ساز شده‌اند. نتايج خارق‌العاده آنها در جام جهاني ۲۰۰۲ هنوز در ذهن علاقه‌مندان باقي مانده است. سرعتي هستند و از اين نظر حرف‌هاي زيادي براي گفتن دارند.
نگاه واقع‌گرايانه: اينكه كره يك تيم جوان و سرعتي است را خيلي نبايد جدي گرفت. اين حرف‌ها به درد تاريخ‌نگاران و نوستالوژي‌بازها مي‌خورد. بله آنها در سال ۲۰۰۲ موفق شدند نتايج خوبي بگيرند اما يادتان نرود كه شخصيت كاريزماتيكي همچون هونگ ميونگ- بو را در تركيب داشتند. مساله‌يي كه در تيم كنوني يافت نمي‌شود. آنها در جام جهاني به معناي واقعي كلمه افتضاح بودند و همين باعث شد تا ميونگ- بو (سرمربي‌شان) از سمت خود استعفا دهد.
پيش‌بيني: با توجه به همگروهي با استراليا،عمان و كويت نبايد كار سختي براي صعود داشته باشند. آنها راه برد تيم‌هاي عربي را خوب بلدند و حضور آنها در مرحله نيمه‌نهايي محتمل است.
عمان
نگاه كليشه‌يي: تيمي محدود كه دلگرمي‌اش به بازي‌هايي است كه در خانه انجام داده و با توجه به عملكرد خوب‌شان در بازي قبلي انتظار دارند كه يكي از تيم‌هاي قدرتمند اين جام باشند.
نگاه واقع‌گرايانه: خط دفاعي تيم ملي عمان با وجودعلي ال- حبسي دروازه‌بان كاملا آماده، بسيار مستحكم است و در طرف ديگر در نوك حمله هم بازيكنان بااستعدادي در اختيار دارند كه مي‌توانند براي رقبا دردسرساز شوند. هرچه نباشد، پل لو گن، سرمربي سابق تيم‌هايي همچون المپيك ليون، رنجرز و پاريسن ژرمن هدايت اين تيم را بر عهده دارد و حسابي توانسته در فوتبال اين كشور تاثيرگذار باشد.
پيش‌بيني: آنها با استراليا همگروه شده‌اند و مسلما دوست دارند تساوي يك بر يك‌شان مقابل كانگوروها در مرحله گروهي سال ۲۰۰۷ را تكرار كنند. بعيد نيست بتوانند به مرحله يك‌چهارم برسند ولي براي صعود به مرحله‌هاي بعد احتياج به كمي شانس دارند.
كويت
نگاه كليشه‌يي: اين تيم ملي حاشيه خليج فارس درگير جنگ‌هاي داخلي، دخالت كشورهاي خارجي و از طرفي مواجه با انتظارات بسيار زياد است.
نگاه واقع‌گرايانه: تيم كويت، تيم خوبي است ولي نه به اندازه‌يي كه خودشان تصور مي‌كنند. اخراج ويرا پس از يك تساوي، يك شكست و يك پيروزي در جام ملت‌هاي خليج فارس اين موضوع را به خوبي اثبات كرد. آنها اوايل دهه ۱۹۷۰ در فوتبال منطقه خليج فارس حكمراني مي‌كردند و حتي در آن دوره موفق شدند به جام جهاني صعود كنند ولي بعد از شكوفايي ديگر تيم‌هاي فوتبال منطقه، درجا زدند و حتي پسرفت كردند.
پيش‌بيني: كويتي‌ها در بازي‌هاي جام ملت‌هاي خليج‌فارس موفق نبودند، يك ماه پيش از آغاز رقابت‌ها مربي‌شان اخراج شد و در مرحله گروهي بايد با دو تيم مدعي قهرماني يعني كره‌جنوبي و استراليا به رقابت بپردازند. پس از صعود حرفي به ميان نياوريد.
عربستان
نگاه كليشه‌يي: عربستان كشوري است كه براي موفقيت مربيانش صبر كمي دارد. آنها در سال‌هاي گذشته بارها سرمربيان‌شان را تغيير داده‌اند و همين ثبات را از فوتبال اين كشور گرفته.
نگاه واقع‌گرايانه: با اينكه در سال‌هاي گذشته ۱۰ سرمربي داشته‌اند اما تيمي پراستعداد به شمار مي‌روند كه در صورت رهبري درست مي‌توانند دوباره همان قدرت اول آسيا شوند. اما صبر كم خانواده سلطنتي عربستان باعث شده تا تيم ملي اين كشور روز خوش نبيند. مساله ديگري كه در مورد فوتبال عربستان وجود دارد اين است كه ستاره‌يي در حد و اندازه‌هاي بازي در اروپا ندارند.
پيش‌بيني: بازي با تيم‌هاي ازبكستان، كره شمالي و چين مي‌تواند راه صعود آنها به مرحله حذفي را هموار جلوه دهد اما به نظر مي‌رسد به محض برخورد با تيم‌هايي همچون كره‌جنوبي و استراليا در مرحله يك‌چهارم نهايي، چاره‌يي جز برگشت به رياض نداشته باشند!
ازبكستان
نگاه كليشه‌يي: پس از جدايي آنها از شوروي در سال ۱۹۹۲، «كروات‌هاي آسيايي» قوي‌ترين تيم در منطقه خودشان هستند.
نگاه واقع‌گرايانه: با عملكرد ضعيف در مرحله انتخابي معلوم شد كه نبايد از اين تيم خيلي انتظارات بالايي داشته باشيم. همچنان سرور جباروف ستاره بي‌چون و چراي تيم ملي ازبكستان است. بهترين بازيكن آسيا در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۱۱ يكي از ستاره‌هاي دوره قبل بازي‌هاي آسيا هم بود. هافبك هجومي ازبكستان، عامل خطرناكي براي تمام تيم‌هاي حاضر در اين رقابت‌ها به شمار مي‌رود. برگ برنده‌شان در اين بازي‌ها هم مي‌تواند اوديل احمدوف باشد كه شوت‌هايش مرگبار است.
پيش‌بيني: گرگ‌هاي سفيد در مرحله گروهي به خوبي از شانس و اقبال‌شان استفاده كردند. آنها تيمي آزموده و تكنيكي هستند ولي يكي از مدعيان كم‌شانس قهرماني در اين دوره از رقابت‌ها هستند اما رسيدن به مرحله يك‌چهارم، حداقل انتظاري است كه از اين تيم مي‌توانيم داشته باشيم.
چين
نگاه كليشه‌يي: دسته‌يي از هافبك‌هاي سخت‌كوش دور هم جمع شده‌اند كه نمي‌توانند از نهايت پتانسيل‌شان استفاده كنند.
نگاه واقع‌گرايانه: باشگاه‌هاي فوتبال چيني عملكرد بهتري نسبت به قبل دارند؛ تيم گوانژو اورگراند قهرمان آسيا در سال ۲۰۱۳ شد. ولي همچنان بازيكنان چيني نمي‌توانند از تمام پتانسيل‌شان استفاده كنند. به تازگي مطالبي با عناويني همچون «چرا چين در زمينه فوتبال بسيار ضعيف عمل مي‌كند» در مجلاتي مثل تايم منتشر شده. حالا سوال اين است، آيا سرمربي اين تيم قادر است از چيني‌ها تيمي بسازد كه بتواند تا فينال صعود كند يا نه.
پيش‌بيني: با قرارگرفتن در چنين گروهي متشكل از عربستان، ازبكستان و كره شمالي، چين شانس زيادي براي رسيدن به مرحله بعد دارد. اما صعود به يك چهارم نهايي بهترين نتيجه‌يي است كه پرن (سرمربي تيم ملي چين) مي‌تواند با تيمش بگيرد.
كره شمالي
نگاه كليشه‌يي: مرموز‌ترين تيم ملي تاريخ فوتبال. هيچ تصويري از تمرينات آنها در خاك خودي منتشر نمي‌شود. آنها يك منبع بي‌پايان براي گمانه‌زني هستند. چه از سوي كارشناسان و چه از سوي مردم عادي. احتمالا كنفرانس‌هاي مطبوعاتي اعضاي اين تيم هم تحت تاثير سوالات سياسي خبرنگاران قرار مي‌گيرد.
نگاه واقع‌گرايانه: از فوريه سال ۲۰۱۳ به اين طرف در هيچ ديداري پيروز نشدند. با اين همه نتيجه‌گيري تيم ملي فوتبال اين كشور براي حاكمان مستبدشان حسابي مهم است و به همين دليل در كمپ‌هاي مخفيانه‌شان فشار زيادي را براي انجام بازي خود تحمل كرده‌اند. به نظر مي‌رسد آنها در هر چيزي ضعيف باشند از نظر بدني هرگز كم نخواهند آورد.
پيش‌بيني: در گروه سختي قرار گرفته‌اند. همراه با دو قدرت سنتي آسيا: عربستان و ازبكستان. تازه چين هم تيم جذابي به نظر مي‌رسد. پس عجالتا نام اين تيم را در قسمت حذف‌شده‌هاي مرحله گروهي يادداشت كنيد.
ايران
نگاه كليشه‌يي: تيم ملي ايران هميشه مدعي قهرماني جام ملت‌هاست و البته – متاسفانه - سال‌هاست كه چيزي جز ادعا از آن كيفيت سابق شاهزادگان پارسي نمانده. روند پيشرفت فوتبال ايران حاكي از آن است كه حسابي از رقباي شرقي‌شان يعني كره و ژاپن عقب افتاده‌اند.
نگاه واقع‌گرايانه: ايران واقعا تيم قدرتمندي است اما شمشيرش ديگر مثل سابق برنده نيست. تيم‌هاي باشگاهي اين كشور مدت‌هاست كه در آسيا درخشش گذشته را ندارند و خود تيم ملي هم از سال ۱۹۷۶ به اين طرف رنگ فينال مسابقات را نديده است. با اين همه آنها با داشتن عنصر «صبر» – چيزي كه در فوتبال خاورميانه به ندرت ديده مي‌شود – اميد دارند تا اين‌بار با اعتماد به كي‌روش تابوشكني كنند.
پيش‌بيني: روي كاغذ آنها شانس زيادي براي رسيدن به نيمه‌نهايي دارند ولي اگر ۵ روز بعد از آغاز مسابقات از اين تورنمنت خداحافظي كردند نبايد زياد تعجب كنيد!
قطر
نگاه كليشه‌يي: حسابي دست به نقد. اميدوارند با استفاده از منابع بي‌پايان‌شان موفقيت را به دست آورند. آنها آماده‌اند تا هر مربي و ستاره‌يي را به استخدام خود دربياورند.
نگاه واقع‌گرايانه: هنوز به موفقيت دست نيافته‌اند اما تعدادي از بازيكنان چند مليتي را به خدمت خود درآورده‌اند و برگزاري جام جهاني را فارغ از همه بحث و حاشيه‌ها در دستور كار خود دارند. سياستمداران قطري به سرعت خود را با پيشرفت‌هاي مالي‌شان هماهنگ كرده‌اند و كارهاي زيربنايي زيادي براي بهبود كيفيت فوتبال قطر انجام داده‌اند.
پيش‌بيني: در گروه سختي قرار گرفته‌اند. گروهي كه با نام «غرب آسيا» خوانده مي‌شود. روزنامه‌هاي كشور ميزبان اعتقاد دارند كه شانس صعود آنها از اين گروه فيفتي فيفتي (۵۰/۵۰) است. اما آنهايي كه از نزديك فوتبال قطر را دنبال كرده‌اند شانس بالاتري به حضور آنها در مرحله يك چهارم نهايي مي‌دهند. اما بيشتر؟ بعيد است!
بحرين
نگاه كليشه‌يي: همانند اكثر تيم‌هاي منطقه خليج فارس، بحريني‌ها به داشتن بازيكنان تكنيكي مشهورند به ويژه وقتي كه صحبت از دريبل زدن به ميان مي‌آيد. با اين حال در عمق خط حمله هنوز ابهامات زيادي براي سرمربي اين تيم وجود دارد.
نگاه واقع‌گرايانه: آنها مي‌توانند تيم دردسرسازي براي رقباي‌شان باشند. ديوار مستحكم و غيرقابل نفوذ آنها محمد حسين، كاپيتان بدون نوسان‌شان خواهد بود كه گذشتن از او كار آساني نيست. البته خط حمله‌شان ضعيف است و ماه گذشته در بازي‌هاي جام ملت‌هاي خليج فارس بدون به ثمر رساندن گلي بازي‌ها را به اتمام رساندند.
پيش‌بيني: بحرين در گروهي گرفتار شده كه بايد از يك طرف با ايران قدرتمند و در طرف ديگر با قهرمان جام ملت‌هاي خليج فارس يعني قطر بازي كند و همه شانس سوم را به امارات مي‌دهند، پس احتمالا با يك خداحافظي گرم خوشحال‌مان خواهند كرد!
امارات
نگاه كليشه‌يي: پولدار و البته بااستعداد هستند اما جرات لازم براي مبارزه را ندارند و در خارج از خانه خوب بازي نمي‌كنند.
نگاه واقع‌گرايانه: قدرت ذهني‌شان بسيار قدرتمند‌تر شده و در مرحله انتخابي به جز يك تساوي، تمامي بازي‌هاي‌شان را با پيروزي پشت سرگذاشته‌اند. شكست دادن‌شان كار مشكلي است. مهدي علي، هافبك تيم الاهلي از سال ۲۰۱۲ هدايت تيم ملي بزرگسالان امارات را برعهده گرفت و يك سال بعد سپيدپوشان را به مقام قهرماني جام خليج فارس رساند. بد نيست بدانيد علي پيش از انتخابش به عنوان سرمربي امارات، در طراحي مترو‌هاي دوبي نقش بسزايي ايفا كرده است.
پيش‌بيني: امارات در اين گروه، كار سختي پيش رو دارد اما با توجه به بازي‌هاي خوبي كه در مرحله مقدماتي به دست آورده بعيد نيست بتواند جواز حضور در مرحله يك‌چهارم نهايي را كسب كند. بازي آخر آنها با ايران يك فينال واقعي محسوب مي‌شود.
ژاپن
نگاه كليشه‌يي: يك تيم پراستعداد كه سرعت خارق‌العاده‌يي دارد. آنها در خط حمله بسيار روان هستند و با انجام بازي پيچيده توپ را به يك‌سوم دفاعي رقبا مي‌آورند.
نگاه واقع‌گرايانه: به همان خوبي‌اي كه در بالا گفته شد. آنها آماده دفاع از عنوان قهرماني‌شان هستند و مي‌خواهند موفقيت‌هاي بيشتري با نسل طلايي‌شان به دست بياورند. كيسوكه هوندا همچنان مرد اول تيم سامورايي‌هاست. او يك چپ پاي تخصصي است كه مي‌تواند در ضربات كاشته معادلات را به نفع پسران آبي‌پوش كند. هوندا در تيم ميلان هم درخشش خيره‌كننده‌يي داشته و مي‌خواهد درخشش در جام جهاني ۲۰۱۰ را در اين تورنمنت تكرار كند.
پيش‌بيني: گذر از اين تيم كار سختي است. آنها در همه خطوط كيفيت لازم براي قهرماني را دارند و با انجام بازي‌هاي دوستانه با تيم‌هاي بزرگ، حسابي آماده رقابت‌ها شده‌اند. حضورشان در فينال قطعي به نظر مي‌رسد و شانس اول قهرماني هستند.
عراق
نگاه كليشه‌يي: شيرهاي بين‌النهرين تيمي احساساتي اما بي‌ثباتند كه به سرعت هيجان‌زده مي‌شوند. البته اگر سرحال باشند حسابي خطرناكند.
نگاه واقع‌گرايانه: راستش را بخواهيد واقعيت همان است كه در قسمت كليشه ذكر شد. البته در حال حاضر اين تيم بازيكنان خوبي در اختيار دارد و تيم قدرتمندي محسوب مي‌شود. آنها هميشه رقابت‌جو بوده‌اند. عراقي‌ها تيم بسيار جواني در اختيار دارند كه تجربه‌شان هم آنچنان كم نيست. علي عدنان كه به تازگي ۲۱ ساله شده در كارنامه‌اش ۳۰ بازي ملي دارد. او در سال ۲۰۱۲ نخستين بازي ملي‌اش را انجام داد و در سال ۲۰۱۳ به عنوان جوان‌ترين بازيكن آسيا دست يافت. البته سرمربي‌شان حكيم شاكر تجربه آنچناني ندارد و شايد همين به پاشنه آشيل‌شان تبديل شود.
پيش‌بيني: به يك‌چهارم صعود خواهند كرد و اگر همه‌چيز به خوبي پيش رود و اين تيم جوان بتواند بازي‌ها را مديريت كند، نيمه‌نهايي هم برايشان دست‌نيافتني نخواهد بود.
اردن
نگاه كليشه‌يي: اردن بازيكناني ماهر و سرعتي دارد كه اكثرا در حال دايو زدن هستند تا داور را فريب دهند. آنها علاقه وافري به گرفتن ضربات ايستگاهي دارند و البته در وقت‌كشي استاد هستند. جالب است بدانيد آنها از جمله تيم‌هاي آسيايي هستند كه تا به حال هرگز رنگ جام جهاني را نديده‌اند.
نگاه واقع‌گرايانه: تيمي محترمانه كه مي‌تواند سخت و مشخص بازي كند و با توجه به بازي‌هاي مقدماتي مشخص است كه به راحتي تسليم نمي‌شود. راي ويلكينز بازيكن سابق تيم ملي فوتبال انگليس، چلسي، منچستر يونايتد و آ. ث. ميلان و سرمربي سابق كويينز پارك رنجرز و فولام هدايت اين تيم را بر عهده دارد و آنها را با استانداردهاي روز فوتبال دنيا آشنا كرده.
پيش‌بيني: بازي آنها با عراق تا حدود زيادي تعيين‌كننده تيم دوم گروه خواهد بود. از اين گروه فلسطين را حذف شده و ژاپن را صدرنشين فرض كنيد.
فلسطين
نگاه كليشه‌يي: دلير و پرشور. آنها از اينكه اميد ملت‌‌شان مي‌شوند، خوشحالند و انگيزه زيادي براي درخشش دارند.
نگاه واقع‌گرايانه: آمادگي لازم براي اين مسابقات را ندارند و نتوانسته‌اند تدارك مناسب را ببينند. دليل اصلي‌اش هم مشكلات سياسي است كه سال‌ها گريبان‌گير اين كشور شده است. ماجرا وقتي بدتر مي‌شود كه بدانيم اين نخستين حضور آنها در تاريخ جام ملت‌هاست و به هيچ عنوان تجربه حضور در چنين مسابقاتي را ندارند.
پيش‌بيني: خيلي بعيد است كه حتي بتوانند در مرحله گروهي هم بدرخشند. بازي اول‌شان با ژاپن- و باخت پرگل احتمالي‌شان - مي‌تواند خط بطلاني باشد بر تمام اميدهاي‌شان براي صعود به مرحله بعد. هرچه نباشد اين نخستين مهماني آنها در آسياست. شايد همين كه به استراليا رسيده‌اند برايشان يك جشن واقعي باشد. آنها مي‌خواهند از اين حضور لذت ببرند و كاري به ارقام و اعداد ندارند.