افزايش بيماران معتاد به مصرف خوراكي
ترياك، آمار مسموميت با سرب را افزايش داده است
اعتماد| مسموميت معتادان به مصرف خوراكي ترياك كه از نيمه دهه 80 در برخي مراكز درماني كشور مشاهده شد و علت اين نوع مسموميت در مراكز تحقيقاتي دانشگاه علوم پزشكي تهران مورد بررسي قرار گرفت، از ابتداي امسال به اخبار پرخواننده رسانه‌ها تبديل شد. همزمان با رسانه‌اي شدن اين اتفاق نه چندان جديد، كارشناسان اعتياد هشدار دادند كه افزايش آمار مسموميت با ترياك به دليل بالا رفتن ميزان سرب در ترياك‌هاي عرضه شده توسط موادفروشان است. در حالي طي ماه‌هاي گذشته برخي خرده‌فروشان مواد مخدر به خبرنگاران گفته بودند كه افزودن سرب به ترياك ربطي به آنها ندارد و احتمالا فروشندگان عمده و سرشاخه‌هاي توزيع، سرب را با ترياك وارداتي يا در حال حمل به ايران مخلوط مي‌كنند تا افزايش وزن، سود بيشتري در پي داشته باشد، رييس مركز تحقيقات پليس مبارزه با مواد مخدر چندي قبل به «اعتماد» گفت كه در آزمايش‌هاي انجام شده بر ترياك‌هاي مكشوفه، ميزان سرب موجود در ترياك تفاوت معناداري با گذشته نداشته اما احتمالا افزايش تعداد بيماران معتاد به مصرف خوراكي ترياك، آمار مسموميت را افزايش داده است. در حالي كه مسموميت بر اثر مصرف خوراكي ترياك به دليل تجمع سرب در بافت‌هاي حياتي بدن است كه آزمايش خون تنها راه تشخيص سطح سرمي سرب و تاييد علت مسموميت است، سعيد صفاتيان؛ رييس كارگروه كاهش تقاضاي اعتياد مجمع تشخيص مصلحت نظام چندي قبل در گفت‌وگو با رسانه‌ها در توضيح علت مسموميت با سرب موجود در ترياك يا مخدرهاي برپايه ترياك گفت: «بدن ما روزانه به سه ميلي‌گرم سرب نياز دارد اما اگر يك معتاد روزانه نيم گرم ترياك مصرف كند، ۵۰۰ ميلي‌گرم (نيم گرم) سرب به بدنش وارد مي‌شود كه ۱۵۰ برابر بيش از حد معمولي است. » شايع‌ترين علايم مسموميت با ترياك آلوده به سرب، دردهاي شديد شكمي و علايم گوارشي، تهوع و يبوست، بي‌حالي، دردهاي مفصلي، كم‌خوني، مشكلات عصبي، اختلال حافظه، تشنج، كاهش سطح هوشياري و كماي منجر به مرگ است كه اين علايم، عموما در مصرف‌كنندگان خوراكي ترياك مشاهده شده و بروز اين علايم در مصرف‌كنندگان تدخيني اين ماده مخدر بسيار نادر بوده زيرا بنا بر توضيح كارشناسان اعتياد، در مصرف تدخيني، فقط 30 درصد ترياك جذب شده اما در مصرف خوراكي، اين ماده مخدر به طور كامل در بدن جذب مي‌شود. در حالي كه دو روز قبل، محمدرضا قديرزاده؛ رييس گروه مطالعات اعتياد مركز تحقيقات پزشكي قانوني در گفت‌وگو با فارس از فوت ۱۲ نفر طي ۴ ماهه گذشته در پايتخت به دليل مسموميت با سرب ترياك خبر داد، محسن روشن‌پژوه؛ معاون پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي كشور در پاسخ به «اعتماد» درباره افزايش موارد مسموميت با ترياك آلوده به سرب در مصرف‌كنندگان خوراكي اين ماده مخدر مي‌گويد: «برآورد ميزان آلودگي سرب در ترياك نياز به مطالعات عيني دارد و موارد مرگ در مصرف‌كنندگان خوراكي ترياك بايد از اين نظر مورد بررسي قرار بگيرد كه آيا مرگ صرفا به علت آلودگي ترياك به سرب بوده يا مصرف‌كننده دچار اوردوز شده است. ما در سازمان بهزيستي ابزار تحقيق براي اين نوع بررسي نداريم و پزشكي قانوني اين بررسي را با كالبد شكافي اجساد انجام مي‌دهد. البته با توجه به اينكه مصرف ترياك همچنان در ايران بالاست و نتايج تحقيقات ميداني ما هم شيوع مصرف ترياك را تاييد مي‌كند، احتمالا هدف اصلي از افزودن سرب به ترياك، سودآوري بيشتر براي بازار قاچاق مواد مخدر است.» در حال حاضر بيش از 6 هزار معتاد در ايران تحت درمان با شربت ترياك هستند. دارويي كه ماده موثره آن ترياك است؛ ترياك از نوع مكشوفه و وارد شده از افغانستان. روشن پژوه در پاسخ به «اعتماد» درباره احتمال مسموميت اين بيماران به علت مصرف خوراكي شربت ترياك مي‌گويد: «تركيبات شربت ترياك مشخص و استاندارد است و درصدي از حلال‌هاي ترياك هم در اين دارو وجود دارد و بعيد است كه در حد آلودگي باشد. به نظر مي‌رسد راه كاهش مرگ و مسموميت با ترياك‌هاي آلوده، ترغيب همه معتادان به درمان اعتياد است مشروط بر آنكه درمان آسان و سهل در دسترس باشد. امروز تنوع درمان اعتياد در ايران مناسب است اما چرا معتادان داوطلب به درمان نيستند و تعداد بيماران داوطلب درمان كم است ؟ شايد چون پروتكل‌هاي درمان با شرايط اقتصادي فرهنگي و اجتماعي بيماران مطابقت ندارد و بيماران ترجيح مي‌دهند براي تهيه متادون و شربت ترياك به بازار سياه يا عطاري‌ها مراجعه كنند. پس لازم است تمايل و انگيزه به درمان را افزايش دهيم و افراد را براي درمان داوطلبانه ترغيب كنيم و همزمان، دسترسي به مواد را كاهش دهيم چون دسترسي آسان يكي از راه‌هاي اصلي توسعه اعتياد است. مقابله با دسترسي به مواد يعني چه؟ يعني موادفروش را جمع كنيم و نه معتاد متجاهر را.»