اعتراض صنفي به دخالت ارشاد در اكران فيلم
در تاسوعا و عاشورا
الهام نداف
با وجود اكران سه فيلم مناسبتي با موضوع عاشورا و دفاع مقدس در روزهاي محرم، اين‌بار هم چراغ سينماهاي كشور در روزهاي تاسوعا و عاشورا خاموش ماند. اتفاقي كه شوراي صنفي نمايش را وادار به واكنش و دولت را به دخالت در امور صنفي متهم كرد. محرم سال 95، سينماي ايران با اكران سه فيلم مناسبتي «هيهات»، «اروند» و «كربلا جغرافياي يك تاريخ» مي‌توانست در روزهاي تعطيل هم پذيراي مردم باشد و آنها را به سينماها بكشد. «كربلا جغرافياي يك تاريخ» همانطور كه از نامش پيداست، روايتي مستندگونه از واقعه كربلا دارد. «هيهات» نيز با برچسب فيلمي «عاشورايي» روي پرده رفت و «اروند» نيز كه به موضوع شهادت 175 غواص جنگ تحميلي مي‌پردازد. از همين رو شوراي صنفي نمايش در جلسه هفته گذشته خود، به اين نتيجه رسيد كه اين سه فيلم به دليل پرداختن به موضوعات مربوط به عاشورا و دفاع مقدس، مي‌توانند در تعطيلات تاسوعا و عاشورا هم روي پرده سينماها باقي بمانند. اما پيش از تعطيلات حبيب ايل‌بيگي، معاون نظارت و ارزشيابي سازمان سينمايي، ضمن احترام به اين پيشنهاد، مخالفت خود را با ادامه اكران فيلم‌هاي دفاع مقدسي و عاشورايي در روزهاي تعطيل اعلام كرد. ايل بيگي به ايسنا گفته بود: «اغلب سينماداران موافق اكران فيلم در اين روزها نيستند، چون خوب مي‌دانيم عاشقان آقا ابا عبدالله حسين (ع) علاقه‌مند به شركت در مراسم عزاداري هستند و فرصت حضور در سينما را نخواهند داشت.» اين صحبت‌ها در حالي بود كه همايون اسعديان، رييس شوراي صنفي نمايش پيشنهاد داده بود هر سينماداري كه تمايل داشته باشد، مي‌تواند اين سه فيلم را در روزهاي تاسوعا و عاشورا روي پرده ببرد. اما معاون نظارت و ارزشيابي در ادامه مخالفت خود، تعطيلي سينماها را به صورت رسمي اعلام و مردم را براي حضور در هيات‌هاي عزاداري دعوت كرد. اما به نظر مي‌رسيد كه تماشاي يك فيلم عاشورايي نيز مي‌توانست نحوه‌اي از عزاداري براي اباعبدالله حسين (ع) باشد و گاهي نمايش تصويري از واقعه عاشورا، بر مخاطب تاثير بيشتري مي‌گذارد. در نهايت سه فيلم مناسبتي روزهاي محرم در روزهاي تعطيل روي پرده نرفتند اما شوراي صنفي نمايش، در تازه‌ترين جلسه خود به دخالت دولت در تصميمات اين شورا واكنش نشان داد و از همين رو مصوبه‌اي نداشت. همايون اسعديان، رييس شوراي صنفي نمايش در گفت‌وگو با ايسنا، از اقدام مسوولان ارشاد اظهار تاسف كرد: «مسوولان ارشاد بدون هماهنگي با شوراي صنفي و اينكه شورا را در جريان قرار بدهند اعلام تعطيلي عام كردند. از اكران اين سه فيلم جلوگيري شد و در حالي كه در يك سال گذشته هماهنگي كاملي بين شوراي صنفي و مسوولان ارشاد وجود داشته اما اين مورد بدون هماهنگي انجام شد كه آن را دخالت در امور شوراي صنفي مي‌دانيم.» اسعديان دخالت دولت را در امور صنفي به نفع سينما، ندانست: «اصولا دخالت دولت در امور صنفي به نفع سينما نيست و به همين دليل جلسه امروز 26 مهر ماه شورا مصوبه‌اي نداشت تا در هفته آينده بعد از جلسه با آقاي ايل‌بيگي و حل اين مشكل جلسات را از سر بگيريم.»اما حبيب ايل‌بيگي نيز به صحبت‌هاي اسعديان واكنش نشان داد و ابراز اميدواري كرد، اين مشكل در فضايي آرام حل شود: «ما بعد از اينكه از تصميم شورا در خصوص باز بودن سينماها در روزهاي تاسوعا و عاشورا مطلع شديم، مخالفت‌مان را به نماينده‌مان در شورا اعلام كرديم و گفتيم هر چند امسال دست‌مان از لحاظ توليدات عاشورايي و دفاع مقدس پر است اما همچنان نمايش فيلم در اين روزها بايد با مشورت در داخل سازمان سينمايي انجام مي‌شد و هماهنگي بيشتري صورت مي‌گرفت.» به گفته ايل‌بيگي، وزارت ارشاد سخنگوي شوراي صنفي را از اين تصميم مطلع كرده و برخي صاحبان فيلم‌ها هم با توقف اكران فيلم‌هاي‌شان در روزهاي تاسوعا و عاشورا موافق بودند. اما به نظر مي‌رسد بخشي از اين اتفاقات ناشي از سياستگذاري‌هاي دولتي در بخش فرهنگي است؛ جايي كه قرار نيست براي همه‌چيز مخصوصا مواردي كه از قبل ساز و كار قانوني براي آن پيش‌بيني شده هم دوباره تصميم‌گيري شود. آن هم تصميمي كه بعدها حاشيه‌ساز مي‌شود؛ حاشيه‌هايي كه در آن هر يك از دو طرف درگير در ماجرا از زاويه خودش به اين تصميم نگاه و شايد آن را توجيه مي‌كند.