گاز 5 سنتي نمي‌فروشيم

گروه اقتصادي | در حالي كه خبرها حكايت از افزايش ذخاير گازي جهان دارد و به نظر مي‌رسد كه قيمت گاز در بازار جهاني كمي تعديل شود، طبق گفته معاون وزير نفت، ايران بنا ندارد براي گازش تخفيفي بدهد. مرضيه شاهدايي، مديرعامل شركت ملي صنايع پتروشيمي ديروز در نشست خبري گفته است: « گاز مفت ۵ سنتي به هندي‌ها براي ساخت پتروشيمي در ايران نمي‌دهيم. شركت‌هاي هندي به دنبال خريد گاز ۵ سنتي به عنوان خوراك براي توسعه پتروشيمي در بندر چابهار بودند كه با اين پيشنهاد هندي‌ها مخالفت كرديم و نمي‌توانيم براي توسعه پتروشيمي راي به ارزان فروشي خوراك به هندي‌ها بدهيم.» همين هفته پيش بود كه اميرحسين زماني نيا پس از ديدار با هيات نفتي هند از نزديك شدن وزارت نفت و گاز هند، درباره مدل مالي مشاركت در ميدان گازي فرزاد B خبرداد. ميدان گازي فرزاد B در مجموعه‌اي مشهور به بلوك فارسي قرار دارد كه حوزه‌اي سرشار از منابع گاز و ميعانات گازي واقع شده در غرب ميدان پارس شمالي و شمال غرب ميدان‎هاي گلشن و فردوسي در آب‌هاي خليج فارس است. امضاي قرارداد اوليه اكتشاف و توسعه فرزاد B ‌با كنسرسيومي متشكل از سه شركت دولتي هند به حدود سال ٢٠٠٠ ميلادي بازمي‌گردد؛ اما اين قرارداد فقط در بخش اكتشاف اجرايي شد و در بخش توسعه هيچ اقدامي براي برداشت منابع گازي اين ميدان نشد.  اما حالا شاهدايي مي‌گويد كه ايران بنا ندارد هيچ تخفيفي به هندي‌ها براي ساخت پتروشيمي بدهد. حالا كارشناسان مي‌گويند، اين اتفاق مي‌تواند بر قرارداد توسعه ميدان گازي فرزاد Bتاثير بگذارد. درخواست‌هاي متعدد براي مشاركت و سرمايه‌گذاري در صنعت پتروشيمي بعد از توافق برجام رو به افزايش است. شايد از همين روست كه شاهدايي با غرور مي‌گويد: « هم‌اكنون اجراي ۲۵ طرح جديد با سرمايه‌گذاري ۵۰ ميليارد دلار از مهم‌ترين برنامه‌هاي اولويت‌دار توسعه صنعت پتروشيمي در قالب اجراي برنامه ششم توسعه است، در كنار تعيين اولويت‌هاي جديد، توسعه صنايع پتروشيمي در سواحل جنوبي كشور همچون بندر چابهار، قشم، لاوان و عسلويه به دليل در اختيار داشتن خوراك و نزديك به آب دريا از ديگر برنامه‌هاي اولويت توسعه صنعت پتروشيمي است. »او با مقايسه ايران با عربستان سعودي و قطر كه خوراك متنوع نفت خام و گاز طبيعي براي توسعه پتروشيمي در اختيار ندارند، اضافه كرده: «ايران يكي از معدود كشورهاي جهان است كه از تمامي خوراك‌هاي مايع و گاز براي توسعه صنعت پتروشيمي برخوردار است. تا پايان امسال طرح MEG مرواريد، فاز دوم پتروشيمي كاويان، طرح توسعه پتروشيمي كارون، كردستان، واحد تخت‌جمشيد پارس عسلويه، فاز توسعه سوم پتروشيمي پرديس، پلي استايرن انتخاب و بخش‌هايي از خط لوله اتيلن غرب به بهره‌برداري و توليد محصول مي‌رسند، پيش‌بيني مي‌شود از سال آينده مجتمع پتروشيمي متانول كاوه، فاز اول پتروشيمي بوشهر، فاز اول پتروشيمي دماوند، پتروشيمي مرجان و واحد اتيلن پتروشيمي ايلام به بهره‌برداري برسد.»آن‌طور كه گزارش‌ها نشان مي‌دهد، امسال حدود 5/8ميليون‌تن به ظرفيت توليد پتروشيمي ايران افزوده مي‌شود و قرار است سال آينده هم در صورت بهره‌برداري از طرح‌هاي جديد پتروشيميايي ظرفيت‌هاي توليد به حدود پنج ميليون تن برسد. شاهدايي در اين رابطه مي‌گويد: « تمامي مجوزهاي جديد براي توسعه صنعت پتروشيمي بر پايه قيمت گاز طبيعي صادر شده و متناسب با اهداف و چشم‌اندازها، اولويت‌هاي توسعه پتروشيمي تعريف و مجوزها مطابق با آن صادر شده است. »اين عضو هيات‌مديره شركت صنايع پتروشيمي با اشاره به ورود به دوران پسابرجام و شروع مذاكرات با شركت‌هاي بزرگ بين‌المللي براي اخذ دانش فني، جذب سرمايه و انتقال لايسنس تبيين كرد: « در مجموع پيش بيني مي‌كنيم در صورت اخذ دانش فني لايسنس روند توسعه صنعت پتروشيمي در قالب اجراي برنامه ششم توسعه شتاب بگيرد. »
توتال ۲ پتروشيمي در ايران مي‌سازد
خبر مذاكره با توتال فرانسه مدتي است كه جسته و گريخته مطرح مي‌شد، اما از جزييات آن خبري منتشر نشده بود. حالا مرضيه شاهدايي، معاون وزير از نهايي شدن مذاكره ايران با توتال فرانسه براي احداث ۲ واحد پتروشيمي خبر مي‌دهد. اين خبر در كنار قيمتي كه ايران براي گاز اعلام كرده، نشان مي‌دهد كه صنعت پتروشيمي به زودي شاهد تحولات تازه‌اي خواهد بود. شاهدايي البته در پاسخ به سوالي مبني بر تعيين قيمت منطقه‌اي براي فروش خوراك اتان به صنايع پتروشيمي داخلي هم گفته است: « قيمت‌گذاري اتان در مقايسه با متان نبايد بر اساس ارزش حرارتي مقايسه و ارزيابي شود. هم‌اكنون براي ساخت يك واحد توليد اتيلن به حدود ۹۰۰ ميليون دلار و احداث يك واحد تبديل اتيلن به پروپيلن به حدود 2/1 تا 5/1ميليارد دلار سرمايه‌گذاري نياز است، تعيين قيمت ۲۲۰ دلاري براي فروش خوراك اتان به صنايع پتروشيمي داراي توجيه اقتصادي لازم است. »معاون وزير نفت با يادآوري اينكه برخلاف عربستان و قطر شركت‌هاي پتروشيمي كه در مناطق آزاد اقتصادي و انرژي قرار گرفته‌اند معاف از ماليات براي صادرات محصولات پتروشيمي هستند، اظهار داشت: «توسعه صنعت پتروشيمي با قيمت فعلي اتان منجر به حاشيه سود ۲۵ تا ۳۰ درصدي براي شركت‌هاي پتروشيمي خواهد شد. »وي با اشاره به مذاكرات انجام گرفته با شركت‌هاي شل انگليس و توتال فرانسه براي ساخت مجتمع‌هاي پتروشيمي با تامين خوراك اتان ۲۴۰ دلاري يادآور شد: بر اساس آخرين گفت‌وگوهاي انجام گرفته با توتال قرار است اين شركت فرانسوي دو واحد اتان كراكر و پلي اتيلني احداث كند.
رايزني براي تامين خوراك
مديرعامل شركت ملي صنايع پتروشيمي با اشاره به اينكه اين شركت يك سياستگذار است و بر اين اساس برنامه‌ريزي كلان مي‌كند، گفت: « بر اساس اساسنامه جديد شركت ملي صنايع پتروشيمي طرح‌ها توسط بخش خصوصي اعلام مي‌شود و ما روي آن ارزيابي مي‌كنيم و اگر طرح مورد تاييد بود در مرحله دوم سرمايه‌گذار را ارزيابي خواهيم كرد كه آيا توانايي اجراي اين طرح را دارد يا خير و در نهايت در صورتي كه سرمايه‌گذار مورد تاييد قرار گرفت با وزارت نفت رايزني مي‌كنيم تا خوراك مورد نياز طرح را اخذ كنيم. »معاون وزير نفت با تاكيد بر اينكه بر اساس اساسنامه جديد از صفر تا صد يك طرح قبل از بهره‌برداري در اختيار شركت ملي صنايع پتروشيمي قرار مي‌گيرد و پس از آن به سرمايه‌گذار واگذار مي‌شود، گفت: ‌پس از واگذاري، همواره طرح مورد توجه شركت ملي صنايع پتروشيمي قرار دارد كه اگر احيانا‌ سرمايه‌گذار نتوانست تعهدات خود را نسبت به اين طرح انجام دهد در وهله اول با برگزاري جلسات و در وهله بعدي با تغيير سرمايه‌گذار اجازه نخواهيم داد منافع ملي و اين پتانسيل از بين برود. شاهدايي با اشاره به اينكه با ماموريت جديد شركت ملي صنايع پتروشيمي ديگر نمي‌توانيم مثل سابق براي طرح‌ها تضاميني را در نظر بگيريم، گفت: در حال حاضر با اتفاقاتي كه رخ داده است هلدينگ‌ها مي‌توانند خودشان فاينانس كنند كه خوشبختانه اين كار اخيرا صورت گرفته است. به گفته معاون وزير نفت در شركت ملي صنايع پتروشيمي تا سال 96، قرار است طرح‌هاي جديد به مجموعه صنعت پتروشيمي اضافه شود كه ظرفيت اين صنعت در كشور 5/8 ميليون تن افزايش پيدا مي‌كند.
حرف و حديث‌هاي خوراك
معاون وزير نفت با اشاره به حرف و حديث‌هايي كه اخيرا در مورد تعيين نرخ اتان در بخش خصوصي مطرح شده است، ‌گفت: قيمت‌گذاري خوراك توسط وزارت نفت صورت مي‌گيرد و نمايندگان شركت ملي صنايع پتروشيمي در تمام اين جلسات حضور داشتند و اين ادعا كه مطرح مي‌شود حتي مسوولان پتروشيمي نيز در جريان قيمت‌گذاري نرخ اتان نبودند، به‌طور كلي صحت ندارد. اتان مي‌تواند محصولات باارزشي را توليد كند كه هرگز متان داراي چنين محصولات با ارزشي نيست بنابر اين در اتان ارزش حرارتي هرگز مورد بررسي قرار نخواهد گرفت. وي با اشاره به اينكه كف قيمت اتان 220 دلار ديده شده است اما برخي از نمايندگان بخش خصوصي همواره اعلام مي‌كنند اين قيمت 240 دلار است، تصريح كرد: ادعايي است كه آنها مطرح مي‌كنند اما سرمايه‌گذاران خارجي با اين قيمت هرگز نمي‌آيند در صنعت پتروشيمي ايران سرمايه‌گذاري كنند. اين ادعا واهي است زيرا اولا در مناطق ويژه ماليات وجود ندارد اما همان طور كه مي‌دانيد اگر قيمت اتان در عربستان و قطر پايين است اما آنها 25 تا 30 درصد ماليات وضع مي‌كنند. از طرف ديگر با همين قيمت‌ها سرمايه‌گذاران بين 25 تا 30 درصد سوددهي دارند بنابراين بايد كليات اين موضوع را با هم نگاه كرد و صرفا چون قيمت اتان افزايش پيدا كرده است سر و صدا نكنند. وي با اشاره به بحث‌هايي كه مطرح مي‌شود و اينكه خوراك اتان وجود ندارد، ‌گفت: در هشت سال گذشته فعاليت چشمگيري در پارس جنوبي صورت نگرفت اما همانطور كه مي‌بينيد در طول فعاليت دولت يازدهم چندين فاز پارس جنوبي به مدار آمده بنابر اين مشكل خوراك اتان اصلا وجود ندارد. موضوع ديگر بحث NGLها است كه اين واحدها چون قرار است خوراك پتروشيمي‌ها را تامين كنند بنابر اين با تصميم وزارت نفت احداث واحدهاي NGL به شركت‌هاي پتروشيمي سپرده شد كه هم‌اكنون شاهد هستيم برخي از هلدينگ‌ها مانند هلدينگ خليج فارس در حال احداث NGL3200 است. شاهدايي در ادامه با اشاره به مذاكرات هندي‌ها گفت: آنها به دنبال مفت‌خري گاز ايران بودند و براي توليد اوره آمونياك گاز 5 سنتي مي‌خواستند اما من اعلام مي‌كنم كه هرگز ايران ارزان‌فروشي نخواهد كرد و هندي‌ها صلاح خود را هرگونه كه مي‌بينند تصميم‌گيري كنند. مي‌توانند با بخش خصوصي ايران وارد مذاكره شوند يا مي‌توانند فكر ديگري كنند در هر صورت ايران گاز ارزان به هندي‌ها نخواهد فروخت. در حال حاضر هم من نمي‌دانم كه آنها چه تصميمي گرفته‌اند و آيا قصد در صنعت پتروشيمي ايران سرمايه‌گذاري كنند يا خير. وي در پايان با اشاره به مباحث مربوط به رگولاتوري گفت: ما به دنبال تشكيل سازمان تنظيم و مقررات هستيم كه اين سازمان در بخش خوراك و صادرات تصميم‌گيري خواهد كرد. در حال حاضر نبود اين سازمان موجب هرج و مرج‌هايي شده است كه بايد هر چه سريع‌تر اين نهاد تشكيل شود.