فرمان توليد به 5 قلوهاي نفتي

عرفانه تاجيكي

طرح‌هاي نيمه تمام يك‌به‌يك به ثمر مي‌نشيند، همان‌طور كه بيژن زنگنه وعده داده بود. پس از نصب سكوهاي فاز 19، 20 و 21 پارس‌جنوبي اين‌بار كليد توسعه در ميدان‌هاي نفتي غرب كارون چرخيده تا گشايش عظيم به ارمغان بياورد و به اين ترتيب توليد نفت ايران مي‌رود تا در كانال چهار ميليون بشكه‌اي در روز بايستد. آمار ماه گذشته صادرات نفت ايران بيانگر صادرات دو ميليون و 370 هزار بشكه است. توليد هم در سه ميليون و 750 هزار بشكه گزارش شده است. آن‌طور كه تحليلگران مي‌گويند بازگشت غول‌هاي نفتي به ايران هم آغاز توسعه ديگري است كه دولت يازدهم براي صنعت نفت نويد داده بود. آن‌طور كه سيد‌‌نورالدين شهنازي‌زاده، مديرعامل شركت نفت گفته توليد ميادين غرب كارون تا پايان سال به ۳۴۵ هزار بشكه در روز مي‌رسد. او اضافه كرده: توسعه نهايي ميدان‌هاي نفتي غرب كارون با هدف دستيابي به توليد روزانه 2/1 ميليون بشكه تا افق ۱۴۰۰ به حدود ۲۵ ميليارد دلار سرمايه‌گذاري نياز دارد كه حدود هفت‌ميليارد دلار آن تامين مالي و در طرح‌هاي اجرايي هزينه شده است. با افزايش هر يك درصد ضريب بازيافت ميدان‌هاي اين منطقه تا ۲۵ درصد، ۳۳ ميليارد دلار و در مجموع ۶۷۰ ميليون بشكه نفت قابل استحصال به ارزش بيش از ۶۷۰ ميليارد دلار (با فرض بهاي ۵۵ دلار براي هر بشكه نفت) براي كشور درآمدزايي خواهد شد. هم‌اكنون مجموع نفت درجاي ميدان‌هاي در دست توسعه آزادگان، يادآوران و ياران، حدود ۶۷ ميليارد بشكه است. توليد كنوني از ميدان‌هاي نفتي غرب كارون، حدود ۳۰۰ هزار بشكه در روز است كه تا پيش از پايان امسال به ۳۴۵ هزار بشكه در روز مي‌رسد و تامين منابع مالي طرح‌هاي توسعه ميدان‌هاي نفتي ياران شمالي از محل بيع‌متقابل تامين مي‌شود.
كليدي براي تثبيت ذخاير غرب كارون
امروز قرار است سه پروژه بزرگ نفتي در منطقه غرب كارون شامل ميادين آزادگان شمالي، يادآوران و ياران شمالي، با حضور حسن روحاني، رييس‌جمهوري افتتاح شود. بر اساس هدف‌گذاري انجام شده، تا سال ۱۳۹۷ توليد نفت خام از ميدان‌هاي مشترك غرب كارون كه پنج ميدان آزادگان شمالي، آزادگان جنوبي، ياران شمالي، ياران جنوبي و يادآوران را با ظرفيت نفت درجاي ۶۴ ميليارد بشكه تشكيل مي‌دهد، به
٧٠٠ هزار بشكه در روز افزايش مي‌يابد.
حوزه غرب كارون از دو ناحيه نفتي آزادگان (شامل ميدان‌هاي آزادگان شمالي، آزادگان جنوبي، ياران شمالي و ياران جنوبي) و ميدان يادآوران (شامل ٢ ناحيه نفتي كوشك و حسينيه) تشكيل شده است. كارشناسان ذخاير نفت درجاي اين ميدان‌ها بالغ بر ٦٧ ميليارد بشكه برآورد مي‌كنند. اگرچه از اوايل سال ٩5، برداشت نفت از ميدان‌هاي آزادگان شمالي به ميزان ٧٥ هزار بشكه در روز و يادآوران به ميزان ٨٥ هزار بشكه در روز آغاز شده اما برداشت ٣٠ هزار بشكه‌اي نفت از ميدان ياران شمالي نيز به تازگي شروع شده است. از سويي برداشت نفت از ميدان يادآوران از نيمه نخست آبان ماه امسال به ١١٥ هزار بشكه در روز رسيده كه اين رقم ٣٠ هزار بشكه بيش از تعهد ميدان در فاز نخست است. در واقع اين افتتاح تثبيت برداشت‌ها از اين سه ناحيه است.
چيني‌ها در آزادگان باقي مي‌مانند؟
ميدان نفتي آزادگان شمالي با مساحتي حدود ٤٦٠ كيلومتر مربع، بخشي از ميدان نفتي آزادگان است كه در حدود
١٢٠ كيلومتري غرب اهواز در منطقه مرزي مشترك بين ايران و عراق در جنوب غربي كشور و به‎طور عمده در تالاب هورالهويزه واقع شده است. آزادگان شمالي با ميدان مجنون عراق مشترك است. طرح توسعه اين ميدان در ٢ فاز و هريك با ظرفيت توليد ٧٥ هزار بشكه نفت در روز اجرا مي‌شود كه با بهره‌برداري از آن‎ها، برداشت نفت خام از آزادگان شمالي در مجموع به ١۵٠ هزار بشكه در روز مي‌رسد. شاخه بين‌المللي شركت ملي نفت چين (CNPCI) پيمانكار اجراي فاز نخست توسعه ميدان آزادگان شمالي در قالب قرارداد بيع متقابل است. براساس قرارداد اوليه، در صورت توافق ميان شركت ملي نفت ايران و اين شركت چيني، فاز دوم توسعه اين ميدان هم قرار است به CNPCI واگذار شود. البته هنوز درباره كم و كيف اين واگذاري اطلاع چنداني در دست نيست اما گفته مي‌شود فاز دوم براساس چارچوب قراردادهاي جديد نفتي تنظيم خواهد شد كه به بيع متقابل پيشرفته شهرت دارد.
يادآوران، پيش به سوي 300 هزار بشكه در روز
ميدان نفتي يادآوران در ١٠ كيلومتري جنوب شرقي ميدان آزادگان و در حدود ۷۰ كيلومتري جنوب غربي اهواز و شمال خرمشهر در منطقه جغرافيايي كوشك و حسينيه به صورت شمالي- جنوبي در گستره نوار مرزي كشور عراق واقع شده كه با ميدان سندباد عراق مشترك است. شركت ساينوپك چين پيمانكار بيع متقابل توسعه ميدان نفتي يادآوران است. براساس برنامه‌ريزي انجام شده اين ميدان در سه فاز توسعه مي‌يابد كه در فاز نخست برداشت نفت از اين ميدان بايد به ٨٥ هزار بشكه در روز برسد. در فاز دوم سقف توليد از اين ميدان به ١٨٠ هزار بشكه در روز و در فاز سوم سقف توليد به ٣٠٠ هزار بشكه در روز مي‌رسد. ميدان نفتي ياران شمالي در استان خوزستان و در فاصله تقريبي
١٣٠ كيلومتري غرب شهر اهواز و در نزديكي مرز ايران و عراق و در مجاورت تالاب هور‌الهويزه قرار گرفته است. ياران شمالي كه در غرب ميدان آزادگان شمالي و شمال ميدان ياران جنوبي واقع شده با ميدان مجنون عراق مشترك است. شركت نفت وگاز پرشيا وابسته به ستاد اجرايي فرمان امام (ره) در قالب قرارداد بيع متقابل توسعه اين ميدان را بر عهده دارد كه در حال حاضر برداشت ٣٠هزار بشكه‌اي از اين ميدان محقق شده است.
گزينه مناسب براي توسعه غرب كارون
سيد عبدالجواد علوي، كارشناس ارشد حوزه نفت و گاز تاثير افتتاح و بهره‌برداري از ميادين غرب كارون بر نظام اقتصادي و رونق صنعت را مثبت ارزيابي مي‌كند و به «اعتماد» مي‌گويد: «شركت‌هايي كه مسووليت توسعه چنين ميادين بزرگ و حساسي را تقبل مي‌كنند بايد مجهز به تكنولوژي روز دنيا بوده و توانمندي جذب سرمايه خارجي را داشته باشند. به اين ترتيب با تمام احترامي كه براي عملكرد قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا و غدير قايل هستم، بايد گفت كه اين نهادها فناوري روز دنيا براي انجام عمليات نفتي و افزايش ضريب بازيافت را ندارند. از طرفي به‌طور تقريبي مي‌توان گفت هيچ شركت خارجي حاضر به مشاركت و همراهي با اين نهاد نيست. »رييس سابق هيات‌مديره شركت اكتشاف نفت با بيان اينكه براي جذب سرمايه دو ميليارد دلاري براي توسعه ميادين غرب كارون نيازمند يك شركت با سابقه و توانمند در حوزه نفت هستيم، ادامه داد: «قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا قادر به جذب اين حجم از سرمايه نيست. از طرفي شركت ملي نفت چين نيز گزينه مناسبي براي حضور در اين ميادين نيست، ‌چرا كه داشتن سرمايه به تنهايي نمي‌تواند براي توسعه اين طرح كافي باشد و لازمه اين توسعه فناوري روز دنيا است. » به گفته علوي توتال كه قرار است حضور فعالي در فاز 11 پارس جنوبي داشته باشد بيش از آنكه بر تزريق سرمايه تكيه كند، بر مديريت مناسب پروژه و انتقال تكنولوژي روزدنيا متمركز است. مديريت پروژه خود به تنهايي يك صنعت به شمار مي‌رود. با توجه به بدعهدي چيني‌ها در آزادگان، به نظر مي‌رسد با شركت‌هاي معتبر بين‌المللي همچون شل، بي. پي و... براي توسعه اين طرح بايد مشاركت كرد.