به دستور ولاديمير پوتين صورت گرفت
كناره‌گيري روسيه از معاهده رم
گروه جهان| ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه روز گذشته آب پاكي را بر دستان منتقدان ريز و درشت خود ريخت و دستور خروج روسيه از معاهده رم كه اساس تشكيل دادگاه كيفري بين‌الملل است را صادر كرد. همه نهادها از وزارت دادگستري روسيه تا وزارت خارجه و هيات‌هاي ذي‌ربط با دستگاه اجرايي و دادگاه عالي و دادستاني كل و كميته تحقيقات روسيه دست به دست هم دادند و رييس‌جمهور را تشويق به خروج روسيه از اين معاهده كردند. رييس‌جمهور روسيه همچنين دستور داد كه اين تصميم وي به اطلاع دبيركل سازمان ملل رسانده شود. توقف مشاركت روسيه در توافقنامه رم كه در رسانه‌هاي غربي با عنوان عقب‌نشيني روسيه از حضور در ديوان كيفري بين‌المللي قيد شده است بلافاصله سر و صداي بسياري در سطح رسانه‌اي به راه انداخت. بر اساس گزارش‌هاي موجود، روسيه در ۱۳ سپتامبر سال ۲۰۰۰ اين توافقنامه را امضا كرد اما تاكنون آن را تصويب نكرده بود. توافق رم كه در سال ۲۰۰۲ اجرايي شد پايه و اساسي براي فعاليت دادگاه كيفري بين‌المللي شكل داد اما تعدادي از كشورها از جمله ايالات‌متحده امريكا، چين و اوكراين به اين توافقنامه نپيوستند. جرقه اين تصميم پوتين را اظهارات فاتو بنسودا، دادستان كل دادگاه كيفري بين‌المللي زد كه 24 ساعت پيش از اين تصميم مسكو، رخدادهايي كه به الحاق شبه جزيره كريمه به روسيه انجاميد را جنگ روسيه عليه اوكراين خوانده و كريمه را يك منطقه اشغال شده به حساب آورده بود. وي همچنين در ادامه سخنانش تاكيد كرده بود كه بازرسان اين دادگاه تلاش مي‌كنند تا مشخص كنند كه آيا روسيه كنترل گروه‌هاي مسلح در جنوب شرق اوكراين را برعهده دارد يا خير.
سخنگوي كرملين در خصوص اين تصميم روسيه مي‌گويد: اين عقب‌نشيني روسيه در چارچوب منافع ملي بوده است و با توجه به اينكه روسيه هرگز اجراي آن را تصويب نكرده بود پذيرفتن اين معاهده تنها يك اقدام نمادين و فرماليته از جانب مسكو بوده است. وي همچنين برخي ادعاها در خصوص جنگ مسلحانه در كريمه توسط روسيه را رد كرد و تاكيد كرد كه كريمه پس از يك راي داوطلبانه ساكنانش به الحاق روسيه درآمده است.
وزارت خارجه روسيه نيز اعلام كرد كه دادگاه كيفري بين‌الملل اميدها را تبديل به نااميدي كرد و اين دادگاه يك هيات رسمي مستقل براي امور مربوط به عدالت نيست. همچنين در بيانيه اين وزارتخانه آمده است كه در جريان 14 سال فعاليت اين نهاد تنها 4 حكم صادر شده است و اين در حالي است كه مبلغ يك ميليارد دلار هزينه تداوم فعاليت اين نهاد شده است. تنها چندساعت پيش از اين خروج روسيه از معاهده بود كه رييس كميته حقوق بشر سازمان ملل از كشورها خواست به اين معاهده پشت نكنند. به استثناي روسيه، برخي كشورهاي آفريقايي نيز اعلام كرده‌اند كه از اين معاهده به زودي خارج خواهند شد و مثلا آفريقاي جنوبي با اين ادعا كه ديوان رويكرد منفي و غرض ورزانه‌اي نسبت به كشورهاي آفريقايي دارد اعلام كرده به زودي از آن خارج مي‌شود. گامبيا و برونئي نيز در ميان كشورهاي آفريقايي رويكردي مشابه آفريقاي جنوبي را اتخاذ كرده‌اند. بر اساس گزارش‌هاي موجود از ميان 10 پرونده‌اي كه در حال حاضر در اين ديوان در حال بررسي است 9 مورد به كشورهاي موجود در قاره آفريقا مربوط است و همين رقم نشان‌دهنده تعصب موجود است.
گاردين در اين خصوص مي‌نويسد: روسيه به دليل نگراني از رويكرد احتمالي دادگاه كيفري بين‌المللي در خصوص سوريه دست به اين حركت زده است. در چندماه اخير ميزان انتقادها به دولت روسيه به دليل حضور نظامي در سوريه افزايش يافته و حتي برخي مقام‌هاي اروپايي به صراحت، روسيه را به نقض حقوق بشر در سوريه يا جنايت‌هاي جنگي متهم كرده‌اند.
سي‌ان‌ان نيز در اين خصوص مي‌نويسد: دادگاه كيفري بين‌المللي در سال 1998 با امضاي معاهده رم توسط 120 كشور فعاليت خود را آغاز كرد و بررسي موارد نسل‌كشي، نقض حقوق بشر و جنايت عليه بشريت در زمره مسووليت‌هاي اين نهاد است. كشورهاي امريكا، چين، هند، پاكستان، اندونزي و تركيه هرگز اين معاهده را امضا نكردند و ايران، مصر و رژيم صهيونيستي نيز آن را امضا اما تصويب نكردند. عدم تصويب آن به اين معنا است كه پرونده‌اي عليه اين كشورها در ديوان قابل پيگيري نيست.
مسكو پيش‌نويس قطعنامه سازمان ملل را محكوم كرد
در تحولي جداگانه، وزارت خارجه روسيه روز گذشته پيش‌نويس قطعنامه سازمان ملل در خصوص وضعيت حقوق بشر «كريمه» را محكوم كرد و آن را «دور از واقعيت» خواند. «آناتولي ويكتوروف» مدير همكاري بشردوستانه و حقوق بشر وزارت خارجه روسيه اعلام كرد كه مسكو، پيش‌نويس قطعنامه سازمان ملل در خصوص وضعيت حقوق بشر در كريمه را كاملا با انگيزه سياسي مي‌‌داند. وي افزود: ويژگي سياسي و از پيش سازماندهي‌شده اين پيش‌نويس پروژه بسيار دور از واقعيت براي ما مشهود است. بر كسي پوشيده نيست كه حاميان اوكراين، فشار بي‌سابقه‌اي را به اين كشورها وارد آورده‌اند. پيش‌نويس قطعنامه درباره اوضاع حقوق بشر در كريمه، نمونه ديگري از استفاده از موضوع حقوق بشر در بازي‌هاي سياسي كشورها است كه قطعنامه‌هايي را صادر مي‌كنند. ترديدي وجود ندارد كه موضوع ارتقا و حفاظت از حقوق بشر براي همه كشور اهميت دارد ما به دنبال آن هستيم كه مطابق با تعهدات بين‌المللي خود به‌طور پي در پي در سراسر قلمرو روسيه از جمله كريمه حقوق بشر را تضمين كنيم. اما ما هرگز به زور در اين بحث‌ها شركت نمي‌كنيم و لحن اخلاقي را مي‌پذيريم.