سربازان امريكايي در يك قدمي روسيه

ميثم سليماني

يك بار ديگر حال و هواي جنگ سرد به شرق اروپا بازگشته است. روزهايي كه شوروي و ايالات متحده در اين مناطق مستقيم و غيرمستقيم رودرروي يكديگر قرار مي‌گرفتند. اما حالا شرايط متفاوت از گذشته شده است. امريكا و روسيه در حالي رودرروي يكديگر قرار گرفتند كه آينده روابط ميان دو طرف در دولتي كه كمتر از يك هفته ديگر در كاخ سفيد مستقر مي‌شود با ابهامات فراواني روبه‌رو است. روز پنجشنبه سربازها و تانك‌هاي امريكايي در حالي وارد لهستان شدند كه بزرگ‌ترين استقرار نيروهاي امريكايي در اروپا را از زمان جنگ سرد شكل دادند كه روسيه آن را يك تهديد جدي براي خود مي‌داند. در اين ماموريت جديد امريكا كه در راستاي حمايت از اعضاي شرقي ناتو آغاز شده بيش از 3هزار تن از سربازان امريكايي با تجهيزات سنگين و زرهي در لهستان مستقر شدند تا در نزديك‌ترين نقطه با استوني، لتوني، ليتواني، روماني، بلغارستان و مجارستان قرار گيرند تا چرخشي در معادلات نظامي در شرق اروپا ايجاد شود؛ به عبارتي ديگر اكنون سه هزار نيروي آماده به رزم در راستاي حمايت از كشورهاي شرق اروپا در برابر روسيه در لهستان قرار گرفتند. گفتني است دولت باراك اوباما پس از سال 2014 و الحاق كريمه به روسيه و بحران در شرق اوكراين متعهد شد تا يك تيپ زرهي را در راستاي حمايت از كشورهاي شرقي عضو ناتو در برابر روسيه در اين منطقه مستقر كند. اين عمليات بلافاصله با خشم فوري روسيه مواجه شد و كرملين اين اقدام امريكا را يك تهديد جدي عليه روسيه دانست. ميخاييل بارانووسكي، مدير صندوق كمك مالي مارشال در ورشو به خبرگزاري فرانسه گفت: اين موضوع براي لهستان بي‌سابقه است. وي افزود ما اين سطح از حضور نيروهاي نظامي را از زمان جنگ سرد در منطقه نداشتيم. بارانووسكي همچنين تاكيد كرد: ورود نيروهاي امريكايي به همراه حضور چهار گردان از نيروهاي چند مليتي در لهستان و سه كشور منطقه بالتيك مي‌تواند محاسبات امنيتي در سمت شرقي آتلانتيك را تغيير دهد و بازدارندگي در اين مناطق را نيز افزايش دهد. وي تاكيد كرد: روسيه اگر بخواهد نيز ديگر نمي‌تواند به يك پيروزي سريع و كم هزينه در كشورهاي حوزه بالتيك دست پيدا كند. از طرفي ديگر روسيه تمايلي ندارد تا وارد يك جنگ منطقه‌اي شود كه خود به خود كل اعضاي ناتو را درگير اين نبرد كند. زيرا ابعاد اين درگيري بسيار گسترده و بزرگ خواهد بود. اما اين اقدام دولت امريكا در حالي صورت مي‌پذيرد كه تنها يك هفته تا مراسم تحليف دونالد ترامپ رييس‌جمهور منتخب امريكا باقي مانده است كه او خواهان تنش با كرملين نيست. اما حضور اين نيروها و استقرار آنها در منطقه پيش از روي كار آمدن دونالد ترامپ اندكي خيال كشورهاي شرقي اروپا را در برابر روسيه راحت كرده است. زيرا جابه‌جايي مجدد اين نيروها از لهستان به آساني صورت نخواهد پذيرفت و دونالد ترامپ نيز تاكنون واكنش ويژه‌اي نسبت به اين اقدام دولت اوباما نشان نداده است. گفتني است اين اقدام دولت امريكا از حمايت جدي سناي جمهوريخواه امريكا نيز برخوردار است، چراكه جان مك‌كين رييس كميته نيروهاي مسلح سنا در سفري كه دو هفته پيش به منطقه بالتيك داشت، اين وعده را داد كه امريكا از متحدان خود در ناتو به طور كامل حمايت خواهد كرد. از همين رو با توجه به سيگنال‌هاي موجود به نظر نمي‌رسد تغييري در سياست‌هاي امريكا در قبال ناتو ايجاد شود. زيرا ركس تيلرسون نامزد وزارت خارجه ايالات متحده در دولت ترامپ در جلسه پرسش و پاسخ سنا در خصوص راه‌حل بحران اوكراين نيز گفته بود، من اگر باشم، پيشنهاد مي‌دهم ارتش اوكراين با تمام قوا در مرز با مناطق شرقي مستقر شود و امريكا نيز حمايت لجستيكي و اطلاعاتي از نيروهاي ارتش اوكراين انجام دهد. موضوعي كه نشان مي‌دهد دولت جديد امريكا نيز هرچند قصد نزديكي روابط با مسكو را دارد اما مواضع چندان متفاوتي در قبال اوكراين و مباحث شرق اروپا نخواهد داشت. گفتني است نيروهاي امريكايي از مرز آلمان روز پنجشنبه وارد لهستان شدند و در نزديكي شهر زاگان لهستان مستقر شدند. سربازان امريكايي تجهيزات سنگيني به همراه خود داشتند كه از جمله آن مي‌توان به 87 تانك آبرامز و بيش از 500 نفربر و ماشين‌هاي نظامي مجهز به سلاح كه بيشتر آنها در جنگ عراق و افغانستان امتحان خود را پس داده‌اند در لهستان مستقر شدند. ديميتري پسكوف سخنگوي كرملين در واكنش به اين ماموريت جديد سربازان امريكايي گفت: اين عمليات منافع و امنيت ما را تهديد مي‌كند. اين تهديد زماني برجسته‌تر مي‌شود كه يك كشور ثالث (ايالات متحده امريكا) حضور نظامي خود را در نزديكي مرز ما با اروپا تقويت مي‌كند. معاون وزير خارجه روسيه، الكسي مچكوف نيز عنوان كرد: استقرار نيروهاي امريكايي در لهستان، يك عامل بي‌ثبات‌كننده در امنيت اروپا خواهد بود. اما بارانووسكي مخالف نظر مچكوف است. وي تاكيد مي‌كند كه مهم نيست كه چگونه به ما نگاه مي‌كنند. زيرا حتي با استقرار كامل نيروهاي زرهي كه در اجلاس ناتوي 2016 بين اعضا توافق شد، روسيه قصد دارد، سلطه‌طلبي قريب‌‌الوقوع خود در منطقه را با زور ادامه دهد. وي مي‌افزايد، نيروهاي روسيه در مقابل نيروهاي ناتو در منطقه، در حال حاضر يك تفاوت 10 تا پانزده برابري دارد. با اين حال آن گونه كه رهبران ناتو در تابستان گذشته اعلام كردند قصد دارند نيروهاي خود را علاوه بر لهستان به سه كشور بالتيك (ليتواني، لتوني و استوني) نيز اعزام كنند تا اين اطمينان حاصل شود كه روسيه وسوسه نشود تا مداخله‌اي مانند سال 2014 در اوكراين را در ساير كشورهاي بالتيك انجام دهد. طبق گزارش‌ها بناست يك گردان به رهبري ايالات متحده به صورت جداگانه و در چارچوب ناتو در نزديكي مرز شمال شرقي لهستان با كالينگراد روسيه نيز مستقر شوند.
گفتني است، مسكو در طول دوسال گذشته سعي كرده تا حضور خود را در منطقه درياي بالتيك تقويت كند. گزارش‌ها نيز حاكي از آن است كه جنگنده‌هاي نظامي روسيه به طور منظم حريم هوايي متحدان سابق شوروي از جمله استوني را نقض مي‌كنند. حتي در ماه آوريل نيز يك جنگنده روسي بيش از حد به يك ناوشكن امريكايي نزديك شد و ديوار صوتي شكست. در اواخر سال گذشته ميلادي نيز مسكو موشك‌هاي اسكندر خود با قابليت حمل كلاهك‌هاي هسته‌اي را در پايگاه نظامي كالينگراد مستقر كرد كه به‌شدت مورد انتقاد اعضاي ناتو از جمله لهستان و ليتواني قرار گرفت. حال بايد ديد كه اين رويارويي مسكو- واشنگتن در دولت جديد امريكا عميق‌تر مي‌شود يا اينكه نزديكي به حدي مي‌رسد كه دونالد ترامپ حمايت تمام‌قد امريكا از ناتو را كنار مي‌گذارد.