روايت «عشق» برپايه نظريه اينشتين
سمانه زندي‌نژاد با «نسبيت خاص» راهي فرانسه شد
بابك احمدي
نمايش «نسبيت خاص» نوشته بهار كاتوزي و كارگرداني سمانه زندي‌نژاد به زودي راهي كشور فرانسه مي‌شود تا در قالب جشنواره‌اي در شهر مولوز روي صحنه برود. نمايشي كه چنانچه از عنوانش برمي‌آيد نظريه‌اي مشهور در علم فيزيك را دستمايه قرار داده و به اين واسطه قصد دارد رهيافتي متفاوت براي پرداختن به مفهوم «عشق» جست‌وجو كند. كاتوزي در اين باره به «اعتماد» مي‌گويد: «شايد بشود عشق را به شكل ديگر و از طريق فرمول فيزيك هم صورت‌بندي كرد.»
مونولوگ «نسبيتِ خاص» نخستين بار در جريان پنجمين دوره فستيوال «مونوليو» روي صحنه رفت كه استقبال مخاطبان را در پي داشت و سپس در مراسم اختتاميه نيز به همراه مونولوگ «اسلحه ناموس منه» نوشته احسان گودرزي موفق به دريافت جايزه بهترين نمايشنامه شد. اينگونه بود كه تجربه متفاوت سمانه زندي‌نژاد بعد از اجراي نمايش‌هايي مثل «به مراسم مرگ داداش خوش آمديد» و «عروسك‌هاي سكوت» نيز مورد توجه علاقه‌مندان تئاتر قرار گرفت. حضور در بخش «به‌علاوه تئاتر» سي‌وچهارمين جشنواره بين‌المللي تئاترفجر امكان خوبي بود تا نمايندگان جشنواره‌ها و كمپاني‌هاي تئاتري خارجي به تماشاي اين تجربه بنشينند كه براي گروه يك پيشنهاد قابل تامل به همراه داشت. دعوت به يكي از جشنواره‌هاي معتبر اروپا كه به گفته سمانه زندي‌نژاد، كارگردان اين نمايش «در گذشته هنرمنداني چون حميد پورآذري، اميررضا كوهستاني و علي‌اصغر دشتي نيز از جمله كارگردانان تئاتر ايران بودند كه آثار خود را در قالب آن به صحنه برده‌اند.»
مونولوگ «نسبيت خاص» تقريبا به فاصله كمي از اجرا در ايران راهي كشور سوييس شد تا در فستيوال تئاتر «اشپكتيكل» شهر زوريخ با 50 نمايش به رقابت بپردازد. نكته جالب زماني رقم خورد كه تماشاگران خارجي هم مانند علاقه‌مندان ايراني از اين اجرا استقبال كردند. به اين ترتيب حاصل همكاري مشترك زندي‌نژاد و كاتوزي در ميان 13 كانديداي نهايي دريافت جوايز (ZKB و Acknowledgement) جشنواره قرار گرفت.
طبق برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته، اين گروه هفته آينده به كشور فرانسه مي‌رود تا دو اجرا در شهر تولوز را به فهرست تجربه‌هاي بين‌المللي‌اش اضافه كند. كاتوزي با تمجيد از تمهيدي كه كارگردان براي اجراي «نسبيت خاص» در نظر گرفته است، مي‌گويد: «زندي‌نژاد در كارگرداني اين نمايش سادگي را با دقت زياد رعايت كرده و انتخاب اين جنس از اجرا موجب جذابيت كار براي تماشاگران شده است. سادگي مد نظرم از آن جنس نيست كه تصور كنيم كارگردان كار راحتي داشته، بلكه مقصودم انتخاب هوشمندانه جنسي از سادگي است كه اتفاقا خيلي راحت به دست نمي‌آيد.»
بهار كاتوزي يكي از دلايل گرايش به اجراي مونولوگ در ايران را «پايين بودن هزينه‌هاي توليد و سادگي در اجرا» مي‌داند. كاتوزي معتقد است ادامه اين روند تا حدي نشان از سهل‌انگاري دارد و جاي فضاي جدي دارد «مونولوگ‌هاي زيادي هستند كه امكان افزايش كيفي و جذابيت بيشتر در آنها وجود دارد ولي مسائلي به گروه‌ها تحميل مي‌شود و تئاتر ايران شرايطي به وجود مي‌آورد كه نمايش‌ها به اين سو سوق پيدا مي‌كنند.»
نويسنده نمايشنامه «نسبيت خاص» درباره برقراري ارتباط اين نمايش با مخاطبان خارجي مي‌گويد: «داستان نمايش براي تماشاگر خارجي كشش ايجاد مي‌كرد و بعضي بعد از اجرا اينطور مي‌گفتند كه خودشان همچين تجربه‌اي از سر گذرانده‌اند. به هرحال عشق مفهومي جهاني است و با تجربه‌هاي مشترك همه انسان‌ها پيوند برقرار مي‌كند.»
نمایش «نسبیت خاص» نوشته بهار کاتوزی و کارگردانی سمانه زندی نژاد برای حضور در La filature scene nationale راهی شهر مولوز فرانسه شد.
مونولوگ برگزیده جشنواره مونولیو در این فستیوال در مجموع چهار اجرا در روزهای 17 و 18 ژانویه خواهد داشت.
گروه قصد دارد پس از اجرا در فرانسه «نسبيت خاص» را در ايران نيز روي صحنه ببرد و احتمالا در نيمه دوم بهمن ماه بايد منتظر تماشاي اين نمايش باشيم.