به بهانه حضور محيط‌بانان در مدارس كشور
گامي مثبت براي داشتن جامعه‌اي سالم
حسين باهر
جامعه‌شناس
بچه‌ها مهربان و يادگيرنده هستند. آنها پتانسيل‌هاي لازم را براي فراگيري و آموزش در مسائل مختلف دارند. فقط كافي است كه راه و روش انتقال صحيح آموزش به آنها را پيدا كنيم تا بتوانيم از آموزش‌ها بيشترين بهره‌وري را داشته باشيم. بايد براي بچه‌ها از زيبايي‌ها و مهرباني‌هاي طبيعت گفت. همان‌طور كه طبيعت با زيبايي‌ها و مهرباني‌هايش با ما صحبت مي‌كند. در رابطه با طرح حضور محيط‌بانان در مدارس كشور و انتقال تجربيات‌شان به كودكان بايد بيان كنم كه اصولا در رابطه با فضاي زيست بوم بايد از كودكي بچه‌ها را آموزش داد، نه اينكه بگذاريم وقتي سن‌شان بالا رفت تازه بخواهيم در رابطه با محيط زيست و حفظ جانوران با آنها صحبت كنيم. حتي بايد يك قدم عقب بياييم و ابتدا پدر و مادرها را با شرايط محيط‌زيستي و توجه به اين مقوله آشنا كنيم تا آنها هم در خانه فرزندان‌شان را آموزش دهند. البته اين آموزش‌ها نبايد پايان داشته باشد و در تمام مقاطع تحصيلي بايد براي افراد ادامه‌دار باشد. دوران كودكي و نوجواني از اين روي كه زمان تضمين سلامت و همچنين تكوين شخصيت فردي است، مهم‌ترين دوران زندگي انسان به شمار مي‌رود. حفاظت از محيط زيست و حمايت از كودكان در اين ارتباط، نياز به همكاري‌ها و اقدامات همه‌جانبه‌اي دارد. نكته ديگري كه درباره اين طرح بايد مطرح كنم اين است كه نصيحت و صحبت‌هاي خشك و تخصصي براي كودكان هيچ فايده‌اي ندارد بلكه بايد در رابطه با مسائل زيست محيطي از برنامه‌هاي هنري، انيميشن و فعاليت‌هاي رسانه‌اي كه عواطف كودكان را منقلب كند، استفاده شود و به آنها گوشزد شود كه محيط زيست در حيات انسان‌ها به‌شدت تاثيرگذار است. حتي مي‌توان امثال من و ديگر همكارانم ابتدا برويم براي محيط‌بانان صحبت كنيم و به آنها آموزش‌ها و تكنيك‌هاي لازم را براي بيان تجربيات‌شان به كودكان بدهيم و بعد آنها راهي مدارس شوند و براي بچه‌ها صحبت كنند. مي‌شود روانشناسان و جامعه‌شناسان يا افراد رسانه‌اي به مدارس مختلف بروند و چنين كاري را به صورت حرفه‌اي و پله به پله انجام دهند. به اين شكل كارها جدي گرفته مي‌شود و مربي‌هاي مدارس هم وارد اين كار مي‌شوند كه اين امر به گسترش اين اقدامات منجر مي‌شود. فعاليت ديگري كه در اين زمينه مي‌توان انجام داد صحبت براي كودكان از اهميت و نقش نهادهاي مدني و مردمي در جهت توسعه به خصوص در بحث محيط زيست است. بايد از كودكي براي نسل آينده اين كشور از اهميت و لزوم شكل‌گيري نهادي مدني و مردمي صحبت كرد تا توجه آنها نسبت به اين مسائل جلب شود. هدايت كودكان، نوجوانان و جوانان براي تشكيل نهادهاي زيست محيطي غيردولتي براي آشنايي آنها با موضوعات جهاني محيط زيست و تبادل اطلاعات زيست محيطي از اقداماتي است كه مي‌توان در اين رابطه انجام داد. حتي پيشنهاد ديگر من توجه ويژه به مدارس طبيعت و راه‌اندازي بيشتر چنين مدارسي در كشور است، چرا كه در مدرسه طبيعت هيچ آموزش و كتاب، جزوه و ماده درسي وجود ندارد و در نتيجه رقابتي بين بچه‌ها نيست. آنها به كمك هم به راه‌حل مي‌رسند تا مشورت و همدلي را بياموزند، آنها دست به ساخت پروژه مي‌زنند تا كار گروهي را تمرين كنند، كودكان بزرگ‌تر از كودكان كوچك‌تر مراقبت مي‌كنند تا حس مسووليت را فراگيرند و بچه‌هاي كوچك‌تر به كودكان بزرگ‌تر تكيه مي‌كنند تا حس اعتماد در آنها پرورش يابد. اما در كل در رابطه با حضور محيط‌بانان در 1700 مدرسه كشور بايد بگويم كه چنين اقداماتي كه براي حفظ محيط‌زيست انجام مي‌شود كار خيري است كه قدم مثبتي در راه رسيدن به پيشرفت و جامعه‌اي سالم است. فقط بايد به اين نكته توجه داشت كه با كودكان بايد با زبان خودشان صحبت كرد و اميدوارم قبل از فرا رسيدن چهارشنبه‌سوري و سيزدهم فروردين ماه بتوانيم بچه‌ها را آگاه كنيم كه با زيست‌بوم خودشان مهربان باشند، چرا كه يكي از دلايل اينكه طبيعت با ما خشن شده اين است كه ما هم با طبيعت خشن رفتار مي‌كنيم. در پايان بايد بيان كنم كه كودكان و نوجوانان بخش مهمي از جمعيت جهان را تشكيل مي‌دهند و مسوولان ما بايد به اين مهم توجه داشته باشند. بايد بدانيم كه آينده از آن كودكان است و كودكان هدف اصلي برنامه‌هاي توسعه به شمار مي‌آيند. اميدوارم كه با گسترش چنين حركت‌هايي در كشورمان كودكان كه نسل آينده اين كشور هستند آموزش‌هاي لازم را براي مواجهه با مسائل زيست‌محيطي دريافت كنند. سخن آخر آنكه آنها پس از ما و نماينده نسل‌هاي آينده حق دارند از محيط زيست و زندگي سالم برخوردار باشند.