وزير دفاع امريكا به عراق رفت
متيس در جست‌وجوي راه‌حل
گروه جهان
اين روزها جيمز متيس، وزير دفاع ايالات متحده به يكي از پركارترين اعضاي دولت دونالد ترامپ بدل شده است. به نظر مي‌رسد او به‌طور كامل خود را از بند مسائل داخلي كاخ سفيد حول محور دونالد ترامپ رها كرده تا بتواند هرچه بيشتر به مسائلي كه تحت اختيار اوست بپردازد. اين در حالي است كه معمولا وظايف جيمز متيس را بيشتر وزير خارجه امريكا انجام مي‌دهد و سفرهاي متعددي را براي پيگيري اهداف سياسي و امنيتي امريكا در مناطق مختلف جهان انجام مي‌دهد. اما به نظر مي‌رسد در دولت دونالد ترامپ اندكي شرايط تغيير كرده است. وزيرخارجه تاكنون نقش كمرنگ‌تري را از خود به نمايش گذاشته و ساير اعضاي كابينه ترامپ كه مي‌توانند در سياست خارجي آينده امريكا نقش ايفا كنند پررنگ‌تر ظاهر شده‌اند. از طرفي با نگاه به تركيب كابينه و افرادي كه در راس پست‌هاي كليدي امريكا قرار گرفته‌اند به صورت جزيره‌اي مشغول فعاليت هستند و فعلا شايد كسي نمي‌داند كه چه اتفاقي در درون دولت امريكا جريان دارد. اما حداقل مي‌توان گفت كه جيمز متيس كار خود را خوب بلد است و مي‌داند پستي كه در آن قرار دارد از چه ظرفيت‌هايي برخوردار است.
متيس از ابتداي قرار گرفتن در پست وزارت دفاع كه حدود يك ماه از آن مي‌گذرد، سفرها و ديدارهاي متعددي را انجام داده است. او ابتدا به كره جنوبي و ژاپن سفر كرد تا به متحدين شرقي خود وعده همكاري و اتحاد بدهد، سپس به بروكسل رفت تا در نشست ناتو شركت كند و به متحدين خود در پيمان آتلانتيك شمالي اطمينان دهد كه امريكا كماكان پشت اين پيمان قرار دارد، پس از آن نيز به آلمان رفت تا در نشست امنيتي مونيخ نقطه نظرات مختلف را در خصوص جديدترين مسائل امنيتي بشنود و ديدگاه خود را نيز ارايه دهد. حالا در ايستگاه بعدي ماموريت جيمز متيس، او وارد يكي از حساس‌ترين مناطق جهان يعني خاورميانه شد. روز گذشته وزير دفاع امريكا يك روز پس از آغاز عمليات آزادسازي منطقه غربي موصل وارد عراق شد تا با مقامات اين كشور ديدار و گفت‌وگو كند. متيس قبل از نخستين سفر خود به بغداد در قامت وزير دفاع، در جمع خبرنگاران گفت: ما در عراق به دنبال گرفتن نفت نيستيم. موضوعي كه عملا برخلاف ديدگاه‌هاي دونالد ترامپ در دوران رياست‌جمهوري به شمار مي‌آيد. گفتني است دونالد ترامپ، يك روز پس از مراسم تحليف در مصاحبه خود با ABC مواضع خود را تكرار كرد و گفت كه ما بايد نفت عراق را بگيريم. اگر نفت عراق را گرفته بوديم داعش به وجود نمي‌آمد. اين موضوع يكي از بحث‌برانگيزترين مباحثي بود كه در طول مبارزات انتخاباتي دونالد ترامپ آن را مطرح كرده بود. دونالد ترامپ عنوان كرده بود كه ما هزاران ميليارد دلار صرف مبارزه با داعش كرديم كه اگر امريكايي‌ها مي‌توانستند جلوي عرضه نفت را از تروريست‌ها بگيرند آنها به وجود نمي‌آمدند. اما منتقدان مي‌گويند كه اگر امريكا قصد چنين كاري را داشت يكنوع سرقت از شهروندان عراقي و يك جنايت جنگي و همچنين نقض قوانين بين‌المللي به حساب مي‌آمد. اما روز دوشنبه جيمز متيس به نوعي تلاش كرد تا اين نظرات و مباحث دونالد ترامپ را تعديل و حتي تغيير دهد. او به خبرنگاران گفت: همه ما در امريكا بطور كلي براي نفت و گازي كه دريافت كرديم پول پرداخت كرديم و من مطمئن هستم كه همچنان اين روند در آينده نيز ادامه پيدا مي‌كند. ما نه در عراق و نه در هيچ جاي ديگري به دنبال به دست گرفتن نفت كسي نيستيم. متيس كه پيش از سفر به بغداد در ابوظبي پايتخت امارات متحده عربي حضور داشت، عنوان كرد، از آنجايي كه من نياز به ارزيابي وضعيت موجود در عراق دارم، قصد دارم تا وضعيت سياسي، وضعيت دشمن و وضعيت حاكم بر كشور را در اين سفر بررسي كنم.
متيس همچنين با اشاره به اينكه قصد دارد با رهبران سياسي عراق و شركاي امريكا صحبت كند نيز گفت: ما قصد داريم در اين ملاقات‌ها مسائل را به خوبي به اشتراك بگذاريم و شمايي از همكاري با يكديگر را در خصوص مبارزه واز بين بردن داعش را نمايان كنيم. اين چيزي است كه ما به سمت آن مي‌رويم. گفتني است عراق از روز يكشنبه، يك حمله جديد را براي در اختيار گرفتن كنترل كامل موصل از شرق به غرب عليه داعش آغاز كرده است. اين عمليات در حالي آغاز شده است كه نيروهاي عراقي در شرق موصل سراسر رودخانه دجله را پس گرفته‌اند. از اكتبر نيز ائتلافي از نيروهاي عراقي به كمك جنگنده‌هاي ائتلاف ضد داعش عملياتي را براي پايان دادن به حكومت وحشيانه داعش در دومين شهرستان بزرگ عراق آغاز كردند.
به گزارش سي‌ان‌ان، متيس در بدو ورود به بغداد با فرماندهان ائتلاف كه از كشورهاي امريكا، استراليا، كانادا و انگلستان حضور دارند ملاقات كرد. گفتني است طبق دستور اجرايي كه دونالد ترامپ در 28 ژانويه صادر كرد، از وزير دفاع خواست تا طي مدت 30 روز طرح جديدي را براي نابودي كامل داعش ارايه دهد.
متيس همچنين در مورد دستور اجرايي جديد دونالد ترامپ براي ممنوعيت ورود مهاجران از جمله عراقي‌ها نيز گفت: من فرمان اجرايي جديد را نديده‌ام. اما مطمئنم كه تلاش مي‌كنيم، عراقي‌هايي كه با ارتش امريكا همكاري دارند از جمله مترجمان را از ممنوعيت سفري كه ترامپ اعلام كرده، مستثني كنيم. تدابيري مي‌انديشيم تا به كساني كه در كنار ما مي‌جنگند اين اجازه را بدهيم تا وارد امريكا شوند. گفتني است قانونگذاران عراقي پس از دستور اجرايي دونالد ترامپ مبني بر ممنوعيت ورود اتباع هفت كشور به امريكا، به‌شدت بر حيدرالعبادي فشار آوردند تا همكاري‌هاي خود با واشنگتن را كاهش دهد كه با تهديد دونالد ترامپ مبني بر گرفتن نفت عراق مي‌توانست شرايط همكاري ميان امريكا و عراق را در مبارزه با تروريسم پيچيده كند.
اما از طرفي اكنون يك هفته به پايان مهلتي كه دونالد ترامپ به جيمز متيس داده باقي مانده و جيمز متيس به نظر مي‌رسد با سفر به بغداد قصد داشته تا پازل استراتژي كه براي مبارزه با داعش طراحي مي‌كند را تكميل كند. در حال حاضر هرگونه طرحي از سوي امريكا و نيروهاي ائتلاف امكان پذير است كه به احتمال زياد سعي مي‌شود از طريق نيروهاي محلي در هر دو كشور برنامه‌ريزي كنند. متيس عنوان كرده كه ما قصد داريم كه از موقعيتي كه در آن قرار داريم به خوبي مطلع شويم تا بتوانيم با آن به خوبي روبه‌رو شويم. با اين حال هدف اصلي سفر نيز آنگونه بيان شده تا بتواند بيشتر با فرماندهان زميني نبرد در عراق ارتباط برقرار كند و با آنها ارزيابي مناسبي از شرايط داشته باشد.
گزينه‌هايي كه او اكنون پيش روي خود دارد اعزام نيروهاي بيشتر در عراق و سوريه و افزايش كمك‌هاي نظامي به جنگجويان كرد در مورد حمايت از ائتلاف به رهبري ايالات متحده است. پيش‌تر پنتاگون روي گسترش آموزش نيروهاي محلي، مشورت دادن و فعال كردن آنها تمركز داشت و با حمايت نيروهاي امريكايي از پشت و هدايت آنها در خط مقدم در امر مبارزه با داعش از زمين همراهي مي‌كردند. در عراق به نوعي تكليف روشن است و به مانند سابق نيروهاي عراقي با پشتيباني ائتلاف مي‌توانند داعش را رفته رفته از خاك عراق بيرون كنند.
اما به نظر مي‌رسد پنتاگون آزادي عمل بيشتري را در سوريه پيدا كند. برخي مقامات به شرط ناشناس ماندن اعلام كردند كه اعزام نيروهاي رزمي ايالات متحده به رقه يكي از گزينه‌هاي مهم مطرح شده است. همچنين اقدام ديگر مي‌تواند ارسال سلاح‌هاي سنگين و وسايل نقليه سنگين به كردها در سوريه و حمايت از آنها نيز افزايش پيدا كند. چرا كه آنها نيروهاي موثري در شمال و شمال شرق سوريه به شمار مي‌آيند كه در طول يك سال گذشته بسيار موفق عمل كردند و به عنوان متحد كليدي امريكا در نبرد سوريه فعاليت كردند.
اكنون نيز بيش از 5100نيروي امريكايي در عراق و حدود 500نيرو در سوريه حضور دارند. بايد ديد كه وزارت دفاع امريكا در مهلت باقي مانده چه طرحي را براي از بين بردن داعش ارايه خواهد داد. طرحي كه دونالد ترامپ ماه‌ها در طول انتخابات رياست‌جمهوري اعلام مي‌كرد دارد اما محرمانه است و حالا نيز كه به كاخ سفيد رفته كاملا مشخص شده هيچ طرحي ندارد و آن را موكول به كارشناسان نظامي پنتاگون كرده است.